Παγκόσμια Ημέρα Κατοικίας. Τουρκική Κατοχή 1974-2020
Έχει καθιερωθεί διεθνώς η 1η Οκτωβρίου εκάστου έτους ως Παγκόσμια Ημέρα Κατοικίας. Η σύμπτωση με την ημέρα που στη χώρα μας τιμούμε την έναρξη της πολιτικής ανεξάρτητης ύπαρξης της Κυπριακής Δημοκρατίας άφησε μακριά από την αναγκαία δημοσιότητα το ζήτημα, παρά τη μεγάλη, για τις χιλιάδες των εκτοπισμένων μας, σημασία της.
Προφανώς τιμάται διεθνώς η κατοικία για να τονιστεί η τεράστια αξία αυτού του ατομικού δικαιώματος που αφορά την εστία, η οποία αποτελεί το κέντρο της ανάπτυξης της οικογενειακής ζωής και οικογενειακού ιστού μέσα στην ευρύτερη κοινωνία. Ένα ιδιοκτησιακό ανθρώπινο δικαίωμα, συνδεδεμένο με την ιδιωτική ζωή, το οποίο, ως αναφαίρετο δικαίωμα, οφείλει να διεκδικεί κάθε πολίτης όταν το στερείται παράνομα, όπως συμβαίνει εδώ στη στρατιωτικά κατεχόμενη περιοχή της Κύπρου.
Θα πρέπει η ατομική πρωτοβουλία της Τιτίνας Λοϊζίδου να εξακολουθήσει να είναι διδακτική προς όλους. Αναζήτησε το δικαίωμα αυτό, κατά τις αξίες της Ευρωπαϊκής Σύμβασης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου. Κατέφυγε στις 22.7.1989 στην Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, γιατί η Τουρκία με τα στρατεύματα κατοχής μετά την εισβολή το 1974, της στέρησαν την πρόσβαση, χρήση και απόλαυση της περιουσίας της. Προσφυγή που διά πλειοψηφίας θεωρήθηκε στις 8.7.1993 από την Επιτροπή, βάσιμη και με αίτημα της Κυπριακής Δημοκρατίας έφθασε στο ΕΔΑΔ που την εξέτασε ως Δικαστήριο και αποφάσισε επ’ αυτής στις 18.12.1996. Απόφαση που διακήρυξε την ευθύνη της Τουρκίας, χαρακτηρίζοντας μάλιστα το «ψευδοκράτος» παράνομο κατά το διεθνές δίκαιο.
Είναι χαρακτηριστικό ότι η Δικαστική αυτή απόφαση λήφθηκε κατ’ επίκλησιν του άρθρου 1 του πρώτου πρόσθετου Πρωτοκόλλου, ενώ το ΕΔΑΔ γνώριζε ότι δεν υπήρχε στη διεκδικούμενη ιδιοκτησία κατοικία. Τούτο γιατί το Άρθρο 1 του (1ου) πρόσθετου Πρωτοκόλλου προστατεύει γενικά την ιδιοκτησία. Έχει δε ερμηνευθεί ότι το άρθρο αυτό περιλαμβάνει τρεις κανόνες: O πρώτος κανόνας προέβλεπε την αρχή της αδιαταράκτου απολαύσεως της περιουσίας εκάστου. Ο δεύτερος κανόνας καλύπτει τη στέρηση περιουσίας υπό ορισμένες προϋποθέσεις (νόμιμη απαλλοτρίωση). Ο τρίτος αναγνωρίζει ότι τα κράτη δικαιούνται, μεταξύ άλλων, να ελέγχουν τη χρήση της περιουσίας σύμφωνα με το γενικό συμφέρον, με το να εφαρμόζουν νόμους που κρίνονται αναγκαίοι για τον σκοπό αυτό.
Όμως, σήμερα, με την τακτική που εσφαλμένα ακολουθήσαμε για 46 χρόνια, ως «καλά παιδιά», οδήγησε ώστε οι πάντες στον διεθνή χώρο να αγνοούν (ηθελημένα ή από έλλειψη πληροφόρησης) τη συγκεκριμένη, πέρα από ψηφίσματα του ΟΗΕ, δικαστική απόφαση, για το παράνομο ψευδοκράτος. Η ευθύνη κύρια δική μας αφού ξεχάσαμε και ξεχνούμε την Κερύνεια, τη Μόρφου και τόσα άλλα υπό κατοχή χωριά. Τούτο μάλιστα ενώ η Τουρκία επιμένει και η Ευρωπαϊκή Ένωση ανέχεται να μας χαρακτηρίζει ως κράτος που έχει εκλείψει, ενώ είμαστε κράτος-μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης!
Η Τουρκία απλώς αρκείται στη στρατιωτική υπεροχή και στο γεγονός ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν τηρεί πλήρως τις αρχές που η ίδια διαμορφώνει και έπρεπε να εφαρμόζει. Ο παρανόμως ευρισκόμενος σε κατοχή ξένης ιδιοκτησίας, δεν μπορεί να θεμελιώσει «δικαίωμα» με βάση τον όποιο δήθεν «συναισθηματικό» δεσμό με τη σφετεριζόμενη από τον ίδιο ιδιοκτησία. Το τι συνέβη μετά τη στρατιωτική εισβολή στην κατεχόμενη περιοχή της Κύπρου με τη στρατιωτική υπεροχή της Τουρκίας, δεν συμπίπτει με το διεθνές δίκαιο. Ήταν και παραμένει παράνομο. Άρα κάθε άτομο, που έχει δική του υπό κατοχήν κατοικία, δικαιούται να απαιτεί από την Τουρκία, όπως βέβαια το ίδιο το κράτος μας οφείλει να αξιώνει από τα όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τον σεβασμό της κατοικίας και γενικότερα της ιδιοκτησίας στην υπό κατοχήν περιοχή. Μάλιστα επιβάλλεται η αξίωση αυτή να επεκτείνεται και με το αναφαίρετο δικαίωμα για επιστροφή!
Με αφορμή λοιπόν την επετειακή αυτή υπενθύμιση της διεθνούς ημέρας για την «κατοικία», ας υπάρξει μια αναθεώρηση της όλης πορείας προς λύση του Κυπριακού. Το τι προωθεί στην Αμμόχωστο ο ίδιος ο κ. Ερντογάν, παρά τις παρατηρήσεις και υποδείξεις της ίδιας της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του ΟΗΕ, είναι ενδεικτικό του μεγαλύτερου κινδύνου που μπορεί να είναι, οι πιέσεις που θα ασκηθούν, ώστε η πιθανή λύση του Κυπριακού να ικανοποιεί για μια ακόμη φορά τις επιθυμίες της Τουρκίας. Ας μην αφήσουμε, λόγω αδράνειας, τη δεδομένη συγκυρία όπου η Τουρκία έχει αποκαλυφθεί πλήρως στην επεκτατική πολιτική της, χωρίς να διεκδικήσουμε ως λαός το δικαίωμα της κατοικίας και της επιστροφής. Η Λευκορωσία πέτυχε απόφαση υπέρ της από την Ευρωπαϊκή Ένωση χωρίς μάλιστα να είναι μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, γιατί ακούστηκε η φωνή της αντίδρασης του λαού της. Ας διεκδικήσουμε με άμεση και έντονη λαϊκή κινητοποίηση, γιατί ουδείς δεν θα διεκδικήσει υπέρ μας οτιδήποτε πέραν των όσων εμείς διεκδικούμε.
*Δικηγόρος
