Αμμόχωστος - Ανάγκη δράσης

Λίγες εβδομάδες πριν από τη θλιβερή επέτειο της ανακήρυξης του ψευδοκράτους υπάρχουν γεγονότα και εξελίξεις που πρέπει να προκαλούν γενική αφύπνιση, κινητοποίηση και δράσεις.

Συνέχιση της επιδρομικής και αρπακτικής συμπεριφοράς της Τουρκίας στην ΑΟΖ της Κυπριακής Δημοκρατίας. Με νέες «οδηγίες προς ναυτιλλομένους» το «Μπαρμπαρός» εισήλθε στα θαλάσσια τεμάχια 6 και 7 δυτικά της Πάφου. Υπό τα όμματα της διεθνούς κοινότητας και τις λεκτικές, πλην ανώδυνες, καταδίκες των τουρκικών παραβιάσεων του διεθνούς δικαίου. Και την ποντιοπιλατική στάση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου που επιχείρησε να «εξημερώσει το θηρίο». Που απάντησε με το άνοιγμα του παραλιακού μετώπου της Αμμοχώστου. Αλλά και με επάνοδο του Oruk Reis νοτίως του Καστελορίζου.

Η ζοφερή εικόνα από αυτές τις εξελίξεις επιβάλλει έναν ειλικρινή αναστοχασμό. Για λάθη, παραλείψεις, απουσία συντεταγμένης πορείας και σαφούς στρατηγικής.

Ας επικεντρωθούμε στο θέμα της Αμμοχώστου για να διαπιστώσουμε κατά πόσον αξιοποιήθηκαν όσο έπρεπε τα πλεονεκτήματα που εξασφαλίστηκαν τόσο από τη συμφωνία του 1979, όσο και από τα επακολουθήσαντα ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας 550 και 789.

Σαφής και κατηγορηματική η αναφορά στη συμφωνία «υψηλού επιπέδου» Κυπριανού – Ντενκτάς της 19ης Μαΐου, που συνομολογήθηκε υπό την αιγίδα του Γ.Γ. του ΟΗΕ.

«Θα δοθεί προτεραιότητα στην επίτευξη συμφωνίας, για την επανεγκατάσταση στα Βαρώσια Ελληνοκυπρίων προσφύγων, υπό την αιγίδα του ΟΗΕ, αμέσως με την έναρξη της υπό των συνομιλητών εξέτασης των συνταγματικών πτυχών, επί μιας συνολικής συμφωνίας. Ειδικότερα μετά την επίτευξη συμφωνίας για τα Βαρώσια, θα εφαρμοστεί, χωρίς να αναμένεται το αποτέλεσμα των συζητήσεων επί των άλλων πτυχών του προβλήματος».

Με συναίνεση της τουρκικής πλευράς συμφωνήθηκε ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑ επιστροφής της Αμμοχώστου.

Πώς αξιοποιήθηκε αυτή η εξόχως θετική αναφορά στην Αμμόχωστο; Αντί συνεχούς και έντονης προβολής της, υπό το φως μάλιστα της εθελούσιας δέσμευσης της τουρκικής πλευράς, αφέθηκε να αποδυναμωθεί και να «εξατμιστεί» στον χρόνο. Το τραγικό είναι ότι, ενώ η συγκεκριμένη αναφορά αποσυνέδεε το θέμα της Αμμοχώστου από «συζητήσεις επί των άλλων πτυχών του προβλήματος», αναπτύχθηκαν θεωρίες περί «Αμμοχωστοποίησης του Κυπριακού», κατά τρόπο που υπονομεύθηκε εκ των έσω η υλοποίηση της συμφωνίας. Και ακόμα πιο τραγικό, παραγνωρίστηκε το γεγονός ότι τυχόν εφαρμογή της συμφωνίας αυτής θα μπορούσε να δημιουργήσει θετικό κλίμα στις προσπάθειες για τη συνολική λύση.

Το ίδιο όμως ισχύει και για τα ψηφίσματα που ακολούθησαν την παράνομη ανακήρυξη του ψευδοκράτους. Αυτά τα ψηφίσματα σαφώς αποσυνέδεαν την επιστροφή των Βαρωσίων, είτε από την τελική λύση είτε από άλλα λεγόμενα μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης.

Γιατί δεχθήκαμε και ανεχθήκαμε να προβάλλει η τουρκική πλευρά συμψηφισμό, με απαίτηση νομιμοποίησης του παράνομου αεροδρομίου «Ερτζιάν»;

Γιατί συνεχίζουμε να συζητούμε λεγόμενα Μ.Ο.Ε., τα οποία στην πραγματικότητα προωθούν σχέσεις «ομαλής και καλής γειτονίας» και γιατί αμελήσαμε να επιμείνουμε ανυποχώρητα σε ένα πραγματικό μέτρο, όχι απλώς οικοδόμησης εμπιστοσύνης, αλλά και προσταδίου για μια συνολική λύση;

Η τακτική μας θα έπρεπε να είναι σαφής και απόλυτη. Καμιά συζήτηση για Μ.Ο.Ε., χωρίς αυτό που η ίδια η τουρκική πλευρά αποδέχθηκε και η διεθνής κοινότητα όρισε ως «πρόταξη».

Πότε η Κυπριακή Δημοκρατία αποδύθηκε σε μια διεθνή σταυροφορία για υλοποίηση μιας συμφωνίας και εφαρμογή δύο ψηφισμάτων του Συμβουλίου Ασφαλείας που ρητά προβλέπουν την επιστροφή των Βαρωσίων υπό τη διοίκηση του ΟΗΕ για επανεγκατάσταση των Ε/κ στα σπίτια και τις περιουσίες τους;

Θα υπάρξει άραγε παραδοχή των λαθών και των παραλείψεων και θα υπάρξει, έστω και με τεράστια καθυστέρηση αλλαγή πορείας;

Και το πιο σημαντικό. Σε οποιεσδήποτε διαπραγματεύσεις θα προτάξουμε αυτό, που τόσο η συμφωνία υψηλού επιπέδου του 1979 όσο και η συλλογική βούληση της διεθνούς κοινότητας αποφάσισε με τα ψηφίσματα 550 και 789; Την επιστροφή δηλαδή της Αμμοχώστου;

Ελπίζω ότι οι συνήθεις αρνητές της πρόταξης δεν θα σπεύσουν να συστήσουν «λογική».

*Τέως Πρόεδρος Βουλής των Αντιπροσώπων