ΔΠΧΑ 17: Μια νέα πραγματικότητα για τις ασφαλιστικές εταιρείες

Μετά από 20 χρόνια συζητήσεων και προσχεδίων, τελικού και αναθεωρημένου προτύπου, το Διεθνές Πρότυπο Χρηματοοικονομικής Αναφοράς για Ασφαλιστικά Συμβόλαια (ΔΠΧΑ 17) ήρθε για να «ταράξει τα νερά» στον χώρο της ασφαλιστικής βιομηχανίας και ιδιαίτερα στον κλάδο ζωής.

Το νέο λογιστικό πρότυπο ΔΠΧΑ 17 τίθεται σε εφαρμογή την 1η Ιανουαρίου 2023 και οι ασφαλιστικές εταιρείες θα πρέπει να παρουσιάσουν την εκτίμησή τους για τον αντίκτυπο ένα χρόνο νωρίτερα. Αναμένεται να επηρεάσει την παρουσίαση της κερδοφορίας, των περιουσιακών στοιχείων και των υποχρεώσεων, ενώ ταυτόχρονα εισάγει στον ισολογισμό στοιχεία παρόμοια με αυτά της Φερεγγυότητας 2 (Solvency II).

Η ουσιαστική αλλαγή του ΔΠΧΑ 17 για τις ασφαλιστικές εταιρείες είναι η αναγνώριση εισοδήματος από ασφαλιστικά συμβόλαια ανάλογα με την πάροδο του ασφαλιστικού κινδύνου και όχι του χρόνου. Αν λοιπόν ο κίνδυνος αναμένεται προς το τέλος ενός συμβολαίου, τότε αυτό δυνητικά μπορεί και να σημαίνει ότι στην αρχή δεν αναγνωρίζεται σημαντικό εισόδημα. Αν, για παράδειγμα, ένα ασφαλιστικό συμβόλαιο λήγει σε ένα χρόνο, η αλλαγή θα είναι διαχειρίσιμη, αν όμως είναι ένα διά βίου συμβόλαιο, τότε τίθεται ζήτημα.

Ένα άλλο βασικό ζήτημα που προκύπτει από το ΔΠΧΑ 17 είναι η υποχρέωση άμεσης αναγνώρισης επαχθών συμβάσεων, συμβάσεων δηλαδή από τις οποίες προκύπτει ζημιά και όχι κέρδος. Τέτοια ασφαλιστικά συμβόλαια προσφέρονται από ασφαλιστικές εταιρείες για σκοπούς εισόδου σε νέες αγορές, ιστορικούς λόγους, λόγους πληρότητας της γκάμας προσφερόμενων προϊόντων, κ.λπ. Η επιλογή λοιπόν από μια ασφαλιστική εταιρεία να προσφέρει προϊόν κάτω του κόστους, θα επηρεάζει αυτόματα την κερδοφορία και την κεφαλαιακή της επάρκεια.

Η υιοθέτηση του ΔΠΧΑ 17 δύναται επίσης να επηρεάσει τη μερισματική πολιτική, λόγω των μεταβατικών διατάξεων στην αρχική αναγνώριση. Η σωρευτική επίδραση στην αρχική αναγνώριση, η αρχική αναγνώριση επαχθών συμβολαίων και νέων προβλέψεων, αναμένεται να επηρεάσουν αρνητικά τα ιδία κεφάλαια και πιο συγκεκριμένα το αποθεματικό κερδοζημιών που είναι διαθέσιμο για διανομή μερισμάτων. Επηρεάζονται λοιπόν άμεσα τραπεζικοί όμιλοι, επενδυτικό κοινό, καθώς και οι ιδιώτες ιδιοκτήτες ασφαλιστικών εταιρειών. Με λίγα λόγια, αν ένας μέτοχος ασφαλιστικής εταιρείας βασίζεται σε ετήσιο μέρισμα, τα διαθέσιμα αποθεματικά για διανομή θα επηρεαστούν αρνητικά από το ΔΠΧΑ 17, σε σημείο που η πολιτική μερισμάτων ενδεχομένως να μεταβληθεί για σημαντικό χρονικό διάστημα.

Τα διοικητικά συμβούλια και οι διοικήσεις των ασφαλιστικών εταιρειών θα χρειαστούν χρόνο και χρήμα για την εξέταση των πολλών επιλογών που προσφέρει το νέο πρότυπο . Η υποχρεωτική γνωστοποίηση βασικών παραδοχών και άλλων πληροφοριών θα επιτρέψει, για πρώτη φορά, τη δημιουργία σημείων αναφοράς και την αναγνώριση βέλτιστων πρακτικών στον Ασφαλιστικό Κλάδο της Κύπρου.

Οι εποπτικές Αρχές στην Ευρώπη είναι ήδη σε εγρήγορση για την υιοθέτηση του νέου προτύπου, καθώς οι χρηματοοικονομικές εκθέσεις που θα λαμβάνουν αναμένεται ότι θα είναι κάτι το εντελώς καινούργιο. Η ποσότητα διαφορετικών εκτιμήσεων και παραδοχών θα δημιουργήσει αναπόφευκτα ανάγκη για οριοθέτηση ανεκτών μεθόδων και ορίων. Η αμεσότητα της επικοινωνίας με τις ασφαλιστικές εταιρείες είναι πολύ σημαντική για την επιτυχή εφαρμογή του προτύπου. Φυσικά, από την άλλη, τα εποπτικά κεφάλαια και ο τρόπος αξιολόγησής τους παραμένουν σε μεγάλο βαθμό τα ίδια.

Το Τμήμα Φορολογίας δεν θα μείνει ανεπηρέαστο. Το νέο προφίλ κερδοφορίας θα επηρεάσει κατά απόλυτο τρόπο το φορολογητέο εισόδημα των ασφαλιστικών εταιρειών. Αναμένεται λοιπόν με ιδιαίτερο ενδιαφέρον η εγκύκλιος που θα θέτει το πλαίσιο του ασφαλιστικού φορολογητέου εισοδήματος και των διακριτών, για πρώτη φορά, άλλων εισοδημάτων που θα παρουσιάζονται, καθώς επίσης και της μεταχείρισης της σωρευτικής επίδρασης στην πρώτη εφαρμογή του προτύπου.

Θεωρητικά, η αλλαγή στο πρότυπο έγινε κυρίως για τους ασφαλιζόμενους, υφιστάμενους και δυνητικούς. Οι ασφαλιζόμενοι, με πάσα βεβαιότητα, θα πρέπει να αναμένουν ότι οι ασφαλιστικές εταιρείες θα αναθεωρήσουν προϊόντα, θα επιδιώξουν αλλαγές σε καλύψεις, σε όρους συμβολαίων, σε χρονικά περιθώρια, σε ελάχιστα και μέγιστα όρια, κ.λπ. Θα πρέπει να εξετάσουν ατομικά και συλλογικά τα δεδομένα μπροστά τους, όταν αυτά τους τεθούν. Από την άλλη, όμως, θα τους δοθεί μια άνευ προηγουμένου ξεκάθαρη εικόνα των πεπραγμένων αλλά και του μέλλοντος της ασφαλιστικής εταιρείας στην οποία είναι ασφαλισμένοι (αλλά και των ανταγωνιστών της), για να είναι σε θέση να πάρουν τη μέγιστη δυνατή ενημερωμένη απόφαση.

Από τη μια η υιοθέτηση του νέου προτύπου αποτελεί σημαντική πρόκληση και σίγουρα δεν πρόκειται για εύκολο εγχείρημα. Από την άλλη, θα ωθήσει τον ασφαλιστικό κόσμο στη νέα εποχή. Ανυπομονούμε για νέες τεχνολογίες, νέα προϊόντα και νέα μυαλά μπροστά στη νέα πραγματικότητα.

*Διοικητικός Σύμβουλος, KPMG Limited

**Αssistant Manager, KPMG Limited