Ανατομία των κραυγαλέων σκανδάλων στην κυπριακή «Μπανανία»

Από την ίδρυση της Κυπριακής Δημοκρατίας το 1960, η κοινωνία μας βιώνει ολοένα και περισσότερο τον εφιάλτη της διαφθοράς, της διαπλοκής, της μίζας και της ρεμούλας. Πρόκειται για έννοιες που σημαδεύουν έντονα την πολιτική και κοινωνικοοικονομική ζωή της Κύπρου από τα πρώτα βήματα του νεοσύστατου κράτους μέχρι σήμερα.

Είναι γεγονός πως η πρώτη φορά που άκουσα σε πάρα πολύ έντονο βαθμό τη φράση διαφθορά, διαπλοκή, μίζα και ρεμούλα, προκαλώντας μου μεγάλη αίσθηση αλλά και ψυχική αναστάτωση, ήταν τη δεκαετία του 1980, από τον περίφημο κωμικό Χάρυ Κλυνν, κατά κόσμον Βασίλη Τριανταφυλλίδη, μετέπειτα Δήμαρχο Καλαμαριάς Θεσσαλονίκης. Ο δημοφιλέστατος Χ. Κλυνν ξεκίνησε να σατιρίζει με τον δικό του μοναδικό τρόπο τα κραυγαλέα γεγονότα διαφθοράς και διαπλοκής που ταλάνιζαν την Ελλάδα στη διακυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ.

Παρόμοια φαινόμενα -και ίσως χειρότερα- διαδραματίζονταν και στην Κύπρο, αλλά ελλείψει διαφάνειας και ενεργού πολιτικής ζωής δεν αποκαλύπτονταν δημόσια, καθώς εσκεπάζοντο κάτω από τον μυστηριακό τσουμπέ του «μακαριακού κράτους».

Το πρώτο μεγάλο σκάνδαλο ήταν εκείνο του Συνεργατισμού, στις αρχές της δεκαετίας του 1980, που ανέδειξε η εφημερίδα «Σημερινή». Στην έκθεση της Ερευνητικής Επιτροπής, που υποβλήθηκε στο Υπουργικό Συμβούλιο της πρώτης κυβέρνησης Σπύρου Κυπριανού, καταγράφονται σημεία και τέρατα για κακοδιαχείριση, ανυπαρξία ελέγχου και έλλειψη διαφάνειας, ενοχοποιώντας τον τότε ισχυρό άνδρα του Συνεργατισμού, Ανδρέα Αζίνα. Αρκετές δεκάδες εκατομμυρίων λιρών διασπαθίστηκαν από συνεργατικές εταιρείες, ενώ αξιωματούχοι δάνειζαν [χάριζαν] χρήματα στους εαυτούς τους ανεξέλεγκτα και χωρίς εξασφαλίσεις. Ο Ανδρέας Αζίνας, Διοικητής της Υπηρεσίας Συνεργατικής Αναπτύξεως, στενός συνεργάτης του Προέδρου Αρχιεπισκόπου Μακαρίου, καταδικάστηκε σε 18μηνη φυλάκιση και απολύθηκε από το Δημόσιο.

Μερικά χρόνια αργότερα ξεφύτρωσε το σκάνδαλο ΞΕΚΤΕ, που αφορούσε τη λεηλασία δημοσίου χρήματος αρκετών εκατομμυρίων λιρών Κύπρου στην κατασκευή του αυτοκινητόδρομου Λευκωσίας – Λεμεσού στην πρώτη διακυβέρνηση στη μεταμακαριακή εποχή με Πρόεδρο τον Σπύρου Κυπριανού.

Τη δευτεροκαθεδρία πήρε το μέγα σκάνδαλο του Χρηματιστηρίου το 1999, επί διακυβέρνησης Γλαύκου Κληρίδη – ΔΗΣΥ, όταν βιώσαμε τη φρικτή μετατόπιση του πλούτου της μεσαίας τάξης προς μία νεοφανή επιχειρηματική κλίκα που δημιουργήθηκε από αετονύχηδες χρηματιστές, οι οποίοι βρήκαν ως αρωγούς και συνεταίρους το πολιτικό κατεστημένο της χώρας. Είναι απολύτως βέβαιο πως χωρίς τις πλάτες των πολιτικών ταγών και των κομμάτων θα ήταν αδύνατο να ευοδωθεί το αισχρότατο πλιάτσικο σε βάρος των ανυποψίαστων πολιτών, που πίστεψαν στους καινοτόμους θεσμούς του κράτους σπεύδοντας να καταθέσουν τις οικονομίες τους στο νεοϊδρυθέν Χρηματιστήριο, το οποίο υποτίθεται δημιουργήθηκε για να επενεργήσει ως ατμομηχανή της οικονομικής ανάπτυξης της χώρας, ενόψει και της ένταξης στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Το πλιάτσικο συνεχίσθηκε μέσω διαγραφής χρεών εκατομμυρίων από τις δύο μεγάλες τράπεζες του τόπου, Τράπεζα Κύπρου και Λαϊκή Τράπεζα, σε επώνυμους πολιτικούς, κόμματα και οργανώσεις, επί διακυβέρνησης Τάσσου Παπαδόπουλου – ΔΗΚΟ – ΑΚΕΛ 2003-08.

Το τρένο των κουρσάρων της οικονομίας προχώρησε ακάθεκτο με τη δημοσιονομική ρεμούλα 2009-12, κατά τη διακυβέρνηση Δημήτρη Χριστόφια – ΑΚΕΛ – ΔΗΚΟ, με Υπουργό Οικονομικών τον τραπεζίτη Χαρίλαο Σταυράκη, που περηφανευόταν κυνικά πως η κυπριακή οικονομία είναι άτρωτη, όταν η αντιπολίτευση και η Ευρωπαϊκή Ένωση τον συμβούλευαν φορτικά να πάρει μέτρα θωράκισης της οικονομίας, λόγω πτώχευσης του αμερικανικού τραπεζικού κολοσσού Lehman Brothers. Σε ελάχιστους μήνες επήλθε μοιραία η κατάρρευση του κυπριακού τραπεζικού συστήματος, τα κρατικά ταμεία στέρεψαν, το κράτος μπήκε στη δανειακή αγχόνη της Τρόικας, ενώ χιλιάδες νοικοκυριά φτωχοποιήθηκαν.

Με τον πρώτο μήνα ανάληψης της διακυβέρνησης τον Μάρτιο του 2013 από τον Νίκο Αναστασιάδη – ΔΗΣΥ, το Eurogroup έβαλε το πιστόλι στον κρόταφο της χρεοκοπημένης Κύπρου με το κούρεμα του 48% των καταθέσεων της Τράπεζας Κύπρου και με το λουκέτο της Λαϊκής Τράπεζας, που είχε ως φρικτή κατάληξη την απώλεια δισεκατομμυρίων ευρώ από πολίτες, νοικοκυριά και επιχειρήσεις. Η τραπεζική – οικονομική τραγωδία κορυφώθηκε επί ίδιας διακυβέρνησης, με το λουκέτο του Συνεργατισμού και το φέσωμα του φορολογούμενου πολίτη με 2.5 δις ευρώ.

Κι εκεί που εμείς οι αφελείς νομίζαμε πως το φαγοπότι είχε τελειώσει και οι ένοχοι, συνένοχοι και λοιποί παρατρεχάμενοι θα έμπαιναν στη φυλακή, αίφνης εμφανίσθηκε το σκάνδαλο των Χρυσών Διαβατηρίων, το οποίο αποκαλύφθηκε προ ολίγων εβδομάδων σε όλο του το μεγαλείο από αιφνίδια τηλεοπτική ριπή του καταρινού σταθμού Αλ Τζαζίρα.

Φυσικά, στο μεσοδιάστημα συνετελέστηκαν μικρότερα οικονομικά εγκλήματα σε βάρος της κοινωνίας όπως το ΧΥΤΥ- ΧΥΤΑ, ΣΑΠΑ, ΔΡΟΜΟΛΑΞΙΑ, FOCUS και άλλα, με τη φυλάκιση πρώην Βοηθού Εισαγγελέα, πρώην Διοικητή της Κεντρικής Τράπεζας που διετέλεσε και Υπουργός Οικονομικών, δημάρχων, βουλευτών, υπουργών, πρωτοκλασάτων και μη στελεχών που ανήκαν και στα τέσσερα μεγαλύτερα κόμματα του τόπου. Αξίζει να επισημάνουμε και την τραγωδία στη ναυτική βάση στο Μαρί στις 11 Ιουλίου 2011.

4+1 σωστικές ενέργειες

Η ατιμωρησία των ενόχων, συνενόχων και ηθικών αυτουργών είναι η πηγή του κακού που διαχρονικά εκτρέφει τη διαφθορά, υποβοηθώντας την να ριζώσει βαθιά στην κουλτούρα της κοινωνίας μας. Η Λερναία Ύδρα της λεηλασίας του δημοσίου χρήματος θα δαμασθεί μόνον αν υπάρξει η αναγκαία πολιτική βούληση και θέληση για:

1 Δημιουργία Ανεξάρτητης Αρχής κατά της Διαφθοράς – Διαπλοκής, η οποία θα στελεχώνεται από άμεμπτους τεχνοκράτες εγνωσμένου κύρους.

2 Θωράκιση των διάτρητων πτυχών του νομοθετικού πλαισίου που αφορά τις συμβάσεις δημοσίων έργων που έχουν σχέση με τη δοσοληψία ιδιωτικού και δημόσιου τομέα σε όλες τις εκφάνσεις τους.

3 Τιμωρία των ενόχων των μεγάλων σκανδάλων που συγκλόνισαν τη χώρα.

4 Άρση της βουλευτικής ασυλίας και εισαγωγή νομοθεσίας περί ευθύνης υπουργών και ανώτερων λειτουργών του Δημοσίου.

5 Λειτουργία πραγματικά ανεξάρτητων εισαγγελικών Αρχών, οι οποίες να παρεμβαίνουν αυτεπάγγελτα σε όλες τις περιπτώσεις που υπάρχουν υπόνοιες ύπαρξης κυκλωμάτων κερδοσκοπίας σε βάρος του Δημοσίου.

Αν τα πιο πάνω δεν επιτευχθούν, ο τόπος θα σύρεται στην άβυσσο από τους πολιτικούς καιροσκόπους, τους οικονομικούς κερδοσκόπους και τους κάθε λογής εμπόρους του λαού, οι οποίοι θα εκμεταλλεύονται την ανυπαρξία/ αδυναμία του θεσμικού πλαισίου για να οικειοποιούνται τον δημόσιο πλούτο.

*Δημοσιογράφος