Τα 75χρονα του Ο.Η.Ε.: Μερικές Σκέψεις (ΙΙ)

Τώρα, που γιορτάσαμε την ημέρα των Ηνωμένων Εθνών στις 24 Οκτωβρίου και αναμένουμε τη μέρα των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων στις 10 Δεκεμβρίου, βλέπουμε πίσω στα 75 χρόνια του ΟΗΕ.

Ο Διεθνής Οργανισμός γιορτάζει φέτος τα 75χρονά του και ορισμένοι, όπως και στη χώρα μας, εκφράζουν επικριτικά σχόλια για τη δράση του. Για μένα αυτό είναι λανθασμένο και επιχειρήματα για τη χρησιμότητα του ΟΗΕ έχω δώσει πάρα πολλές φορές και στις ομιλίες μου και στις γραπτές μου παρεμβάσεις.

Γενικά, οι επικρίσεις εναντίον του ΟΗΕ επικεντρώνονται στα θέματα ασφάλειας και διατήρησης της ειρήνης. Είναι αλήθεια ότι τα πέντε μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας (ΣΑ), που έχουν το δικαίωμα του βέτο, παραμένουν τα ίδια από το 1945, παρά τις αλλαγές που έχουν γίνει στη διεθνή πολιτική σκακιέρα από τότε. Αυτά είναι, ως γνωστόν, οι ΗΠΑ, η Κίνα, η Ρωσία, το ΗΒ και η Γαλλία. Επιπλέον, υπάρχουν ακόμη 10 κράτη-μέλη, που ψηφίζονται για δύο έτη. Έτσι το Συμβούλιο Ασφαλείας αποτελείται από 15 κράτη-μέλη.

Τα πέντε μόνιμα μέλη, όταν δεν συμφωνούν με ένα ζήτημα, μπορούν να επικαλεσθούν το δικαίωμα του βέτο. Με αυτόν τον τρόπο, τίποτε δεν μπορεί να γίνει χωρίς τη σύμφωνη γνώμη των πέντε μονίμων μελών.

Το θέμα αυτό είναι ένα από τα μειονεκτήματα του ΟΗΕ. Οι ΗΠΑ και η Ρωσία χρησιμοποιούν το βέτο συχνότερα από τα άλλα μέλη. Δεν επιθυμούν, δε, όπως φαίνεται, αλλαγές στο ΣΑ, όπως άλλωστε και άλλα μέλη.

Πολλές προσπάθειες και εισηγήσεις έχουν γίνει μέχρι σήμερα για τη μεταρρύθμιση του Συμβουλίου Ασφαλείας, ούτως ώστε το σύστημα να συνάδει με τις σημερινές συνθήκες της διεθνούς πολιτικής σκηνής. (Βλ. π.χ. “Les members permanents du Conseil de sécurité des Nations unies sur la sellette” Le Monde, 17 Νovembre, 2020).

Ορισμένες Δυνάμεις θέλουν να γίνουν μόνιμα μέλη, όπως η Γερμανία στην Ευρώπη, η Ινδία και η Ιαπωνία στην Ασία, η Βραζιλία στη Λατινική Αμερική. Η Αφρική ζητά δύο θέσεις, η μια, ίσως, για τη Νιγηρία.

Η Κίνα είναι υπέρ περισσότερων μικρών και μεσαίων κρατών, (ενθ.). Αυτό είναι μία σωστή θέση.

Το ζήτημα της μεταρρύθμισης του ΣΑ είναι φλέγον ζήτημα, το οποίο, εάν κάποτε λυθεί, ίσως συμβάλει στη μεγαλύτερη θετική επιρροή του ΟΗΕ στα θέματα ασφάλειας και διατήρησης της ειρήνης.

Ας μου επιτραπεί, τέλος, να επαναλάβω ότι, παρ’ όλα τα τυχόν μειονεκτήματά του, ο ΟΗΕ είναι χρησιμότατος στην ανθρωπότητα και ως τέτοιος πρέπει να τύχει της υποστήριξής μας.

*Δικηγόρος, Πρόεδρος του Συνδέσμου Ηνωμένων Εθνών Κύπρου, Αντιπρόεδρος της Παγκόσμιας Ομοσπονδίας των Συνδέσμων Ηνωμένων Εθνών (WFUNA)