Συνομιλίες, μορφή και ουσία
Δεκαετίες τώρα οι διακοινοτικές συνομιλίες για επίλυση του Κυπριακού δεν έχουν τελεσφορήσει, για μια σειρά λόγους. Πρώτιστα γιατί είναι διαφορετικοί οι στόχοι των δύο πλευρών. Και όταν λέω πλευρών, δεν εννοώ τους Ε/κ και Τ/κ. Γιατί μπορεί να υπάρχουν -και υπάρχουν- διαφορές μεταξύ ε/κ και τ/κ κοινότητας σε διάφορα ζητήματα, αλλά η πραγματική διαφορά είναι μεταξύ Ε/κ και Τ/κ από τη μια και της Τουρκίας από την άλλη. Μεταξύ του θύματος, που είναι η Κύπρος και ολόκληρος ο κυπριακός λαός, και του θύτη και κατακτητή, που είναι η Τουρκία. Και είναι, μεταξύ άλλων, βέβαια, εκπληκτικό και το εξής: Ορισμένοι διεθνείς κύκλοι ευαισθητοποιούνται αφάνταστα, υπερβολικά και ενίοτε αδικαιολόγητα για τα δικαιώματα διαφόρων ομάδων πολιτών σε διάφορα κράτη, αλλά δεν ευαισθητοποιούνται ποσώς, από την καταπάτηση των δικαιωμάτων των Τ/κ από την Άγκυρα και τον Ερντογάν. Με το παραμικρό κατηγορούν την ε/κ πλευρά για «καταπάτηση» των δικαιωμάτων των Τ/κ, αλλά το ότι η Τουρκία δικτατορεύει τους Τ/κ ούτε είδαν, ούτε άκουσαν!! Και ο λόγος γι’ αυτήν τη συμπεριφορά της Τουρκίας προς τους Τ/κ είναι και πάλιν η διαφορά στόχων στο Κυπριακό. Οι Τ/κ στην πλειοψηφία τους επιθυμούν μιαν ανεξάρτητη Κύπρο, έναντι τρίτων κρατών, ακόμα και όσοι επιθυμούν εγγυήσεις της Τουρκίας. Τις οποίες οι πιο πολλοί επιθυμούν ως μέτρο ασφάλειας για την τ/κ κοινότητα και όχι ως μέσον καθυπόταξης του ανεξάρτητου κυπριακού κράτους. Επίσης επιθυμούν εκείνοι να διαφεντεύουν στη δική τους ομόσπονδη πολιτεία και όχι η Άγκυρα. Έστω και αν στο θέμα εξουσίες της ομόσπονδης πολιτείας έχουν διαφορές, και σοβαρές, και με την ε/κ κοινότητα.
Σε τι στοχεύει η Τουρκία: Στον πλήρη έλεγχο της Κύπρου. Υπό τη μία ή την άλλη μορφή. Στο παρόν στάδιο στοχεύει σε μια πολύ χαλαρή ομοσπονδία και αν η συγκυρία το βολέψει συνομοσπονδία, υπό τον μανδύα ομοσπονδίας.
Αυτός είναι ο πρώτος και κυρίαρχος λόγος που οι συνομιλίες δεν έφεραν αποτέλεσμα.
Ο δεύτερος λόγος είναι γιατί μέρος της διεθνούς κοινότητας στην πράξη στηρίζει τον κατακτητή και τους στόχους του. Μέχρι του σημείου, μάλιστα, που η Ευρωπαϊκή Ένωση να εκτίθεται ανεπανόρθωτα, γιατί στην αντιπαράθεση Ελλάδας - Τουρκίας, Τουρκίας - Κύπρου ακόμα και Τουρκίας - Γαλλίας επιλέγει Τουρκία και Ερντογάν! Συνειδητά παραβιάζει τις δικές της αρχές και αξίες και αποφάσεις στο όνομα του ρωσικού μπαμπούλα. Ωσάν και είναι η Κύπρος και η Ελλάδα που ερωτοτροπούν με εκείνον που οι Ευρωπαίοι θεωρούν μπαμπούλα. Βέβαια Γερμανία, Ισπανία, Ιταλία, κυρίως, προστατεύουν τις δικές τους επενδύσεις και εξαγωγές στην Τουρκία. Την οποία προμηθεύουν με σύγχρονα εξοπλιστικά προγράμματα, σε βάρος δύο κρατών μελών, της Ελλάδας και της Κύπρου.
Τρίτος λόγος, είναι γιατί όλα αυτά τα χρόνια το απαραίτητο εργαλείο λύσης, οι συνομιλίες, όχι μόνο άλλαξαν μορφή, σχεδόν παραμορφώθηκαν αλλά και γιατί υπήρξαν μονοσήμαντες επί της ουσίας τους. Τι εννοώ. Κατ’ αρχάς η μορφή. Οι συνομιλίες θα έπρεπε να έχουν τη μορφή, που αρχικά και μετά το 1974 προσέλαβε και το ίδιο το κυπριακό πρόβλημα. Δηλαδή, μετά το 1974 και την εισβολή - κατοχή το Κυπριακό έγινε και είναι κυρίαρχα πρόβλημα εισβολής και κατοχής. Ως εκ τούτου, από τότε, ήταν και για μας και τη διεθνή κοινότητα σαφές ότι το πρόβλημα το οποίο δημιουργήθηκε από τον ξένο εισβολέα και κατακτητή, Τουρκία, με επίκληση διεθνών συμφωνιών έπρεπε και πρέπει να επιλυθεί από διεθνή διάσκεψη, η οποία θα καταργήσει τις ισχύουσες διεθνείς συμφωνίες «στον βαθμό που ισχύουν μετά την κατάλυσή τους από την Άγκυρα» και την εγκαθίδρυση νέων διεθνών συμφωνιών. Οι οποίες, για να συνάδουν με τις αποφάσεις του ΟΗΕ και της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το διεθνές και ευρωπαϊκό δίκαιο, θα πρέπει να αποδώσουν, κατά τον Γ.Γ. του ΟΗΕ, ένα κανονικό/φυσιολογικό κράτος. Κανονικό/φυσιολογικό κράτος σημαίνει χωρίς ξένα στρατεύματα, εγγυήσεις, εποίκους κ.λπ. Αυτή η τοποθέτηση του Γ.Γ. του ΟΗΕ συνοψίζει τις αποφάσεις του ΟΗΕ περί Κύπρου και αποτελεί κεκτημένο των συνομιλιών στο Κραν Μοντανά. Δυστυχώς, όμως, αυτή η πτυχή των συνομιλιών παραγκωνίσθηκε για δεκαετίες και με ευθύνη της ε/κ πλευράς. Αυτή η πτυχή του Κυπριακού, δηλαδή η διεθνής (εξωτερική του πτυχή), μπήκε επιτέλους στο τραπέζι των συνομιλιών στο Κραν Μοντανά. Είναι και αυτό βασικότατο ιστορικό κεκτημένο των συνομιλιών στο Κραν Μοντανά. Οι συνομιλίες μέχρι το Κραν Μοντανά είχαν αντικείμενο των εσωτερική πτυχή του Κυπριακού.
Τέταρτος λόγος, για τον οποίο δεν απέδωσαν ώς τώρα οι συνομιλίες, είναι η τουρκική αδιαλλαξία, επιθετικότητα και επεκτατικότητα. Ίσως ορισμένοι να προστρέξουν και να ειρωνευθούν χρησιμοποιώντας τα προσφιλή «επιχειρήματα» περί φράσεων «κλισέ» κ.ο.κ. Δυστυχώς και γι’ αυτούς, για όλους μας στην Κύπρο, αλλά και στην περιοχή αυτή είναι η τουρκική πολιτική. Στο τραπέζι των συνομιλιών αυτό μεταφράζεται δεκαετίες τώρα με την εξής προσέγγιση της Άγκυρας. Καμία παραχώρηση των Ε/κ δεν είναι αρκετή και ικανοποιητική αν δεν είναι ολοκληρωτική. Δηλαδή, αν δεν υλοποιεί τον στόχο της, που πιο πάνω έχω αναφέρει. Ως εκ τούτου, σταθερά και συστηματικά και με τη συνέργεια ορισμένων βρετανικών κύκλων, από το 1974, μέχρι σήμερα, διαφεύγει της ουσίας και προκαλεί ανατροπές και ναυάγια των συνομιλιών, αδιέξοδα στις διαδικασίες κ.ο.κ. Δυστυχώς, αυτή η τακτική της Άγκυρας δεν κατανοείται και από μερίδα των Ε/κ. Όπως δεν κατανοείται και ο στρατηγικός της στόχος.
Είναι καιρός να υπάρξει ομόφωνη εκτίμηση για τη στρατηγική και τακτική της Τουρκίας στις συνομιλίες για να υπάρξει και κατά το δυνατόν ομόφωνη αντίδραση.
