Αντι-lockdown διαδηλώσεις & «συνταγματικός πατριωτισμός»

Ανακοινώθηκε σήμερα πως η Βρετανία ενέκρινε το εμβόλιο της Pfizer για τον νέο κορωνοϊό και ενδεχομένως από την επόμενη Δευτέρα να ξεκινήσουν και οι πρώτοι εμβολιασμοί.

Ο Βρετανικός Στρατός θα βοηθήσει στην όλη προσπάθεια στήνοντας κέντρα εμβολιασμού σε όλη την χώρα, πράγμα που γίνεται από την αρχή της κρίσης και ήταν μια πρακτική που θα συνεχιζόταν, όπως είπε πρόσφατα και ο Αρχηγός των Ενόπλων Δυνάμεων Σερ Nick Carter.

Η αντίδραση όμως στην Βρετανία, όπως και αλλού στον κόσμο, κατά των απαγορευτικών μέτρων για μείωση της εξάπλωσης του Covid-19 έχει κορυφωθεί και έχουν γίνει πολλές μεγάλες διαδηλώσεις οι οποίες οδήγησαν σε συλλήψεις.

Αντιδράσεις όμως υπήρξαν και εκτός πεζοδρομίου. Στο βρετανικό Κοινοβούλιο, σχεδόν 100 Συντηρητικοί βουλευτές απείλησαν τον Boris Johnson πως θα ξεσηκωθούν κατά των νέων δρακόντειων νόμων.

Μεγάλες διαδηλώσεις σημειώθηκαν και σε άλλες χώρες της Ευρώπης, συμπεριλαμβανομένης της Γερμανίας όπου ωστόσο, παρά τη δημοτικότητα της Angela Merkel, αναδύεται ισχυρός ένας «συνταγματικός πατριωτισμός».

Συλλήψεις στο Λονδίνο

Πάνω από 150 άτομα, μεταξύ χιλιάδων διαδηλωτών, είχαν συλληφθεί από την Μητροπολιτική Αστυνομία στο κεντρικό Λονδίνο στις 28 Νοεμβρίου στα πλαίσια «αντι-lockdown» διαδήλωσης.

Την ώρα που γίνονταν οι συλλήψεις, οι διαδηλωτές φώναζαν στους αστυνομικούς «ντροπή σας» και πολλοί εξ αυτών δεν έφεραν προστατευτικές μάσκες. Μερικές από τους διαδηλωτές έφεραν χριστουγεννιάτικη αμφίεση και κρατούσαν πλακάτ με συνθήματα όπως «Το μόνο που θέλω για τα Χριστούγεννα είναι την ελευθερία μου πίσω», «πετάξτε τις μάσκες προσώπου» και «σταματήστε να μας ελέγχετε».

Το «BBC» ανέφερε πως η διαδήλωση, που ξεκίνησε από το Marble Arch, οργανώθηκε από την ομάδα «Save Our Rights UK». Η Μητροπολιτική Αστυνομία ανέφερε πως ήταν μια «δύσκολη μέρα» για τα μέλη της και οι συλλήψεις έγιναν στη βάση παραβίασης των μέτρων για τον κορωνοϊό, επίθεση κατά αστυνομικού και κατοχή παράνομων ναρκωτικών ουσιών.

Λεωφορεία που μετέφεραν διαδηλωτές στο Λονδίνο ανακόπηκαν από την Αστυνομία και όσοι δεν επέστρεψαν συνελήφθηκαν ή τους επεβλήθηκε πρόστιμο.

Κατά τη διάρκεια της διαδήλωσης πολίτες πέταξαν μπουκάλια στους αστυνομικούς και αρνήθηκαν να διαλυθούν και η Αστυνομία έκανε χρήση δακρυγόνων, σύμφωνα με το «NBC».

Σκωτία: Σύλληψη καθηγητή

Διαδήλωση κατά του lockdown οργάνωσε και στη Σκωτία η οργάνωση «Saving Scotland», λίγες μέρες πριν την εθνική εορτή του Αποστόλου Ανδρέα, πολιούχου Άγιου της χώρας. Η διαδήλωση «Scotland Against Lockdown» περιλάμβανε τον παραδοσιακό χωρό «ceilidh» έξω από το τοπικό κοινοβούλιο στο Εδιμβούργο. Η «Daily Mail» δημοσιεύει στιγμιότυπο όπου η Αστυνομία συλλαμβάνει τον Καθηγητή Βιολογίας και γενετιστή Richard Ennos.

Ο Ennos άσκησε τον Μάιο του 2020 δριμεία κριτική στην τοπική κυβέρνηση της Σκωτίας για την διαχείριση του κορωνοϊού, ιδιαίτερα για το ότι δεν έλαβε τα δέοντα μέτρα για οίκους ευγηρίας. Σύμφωνα με την «Scottish Sun», ο Έννος έστειλε επιστολή πολύ νωρίς προειδοποιώντας για τη λήψη μέτρων, αλλά δεν εισακούστηκαν οι προτάσεις του.

Πρόσφατη ανοιχτή επιστολή σχεδόν 500 επαγγελματιών υγείας και επιστημόνων, μεταξύ αυτών και του καθηγητή Ρίτσαρντ Έννος, στους Μπόρις Τζόνσον στο Λονδίνο, Nicola Sturgeon στο Εδιμβούργο και Mark Drakeford στο Κάρντιφ, αναφέρουν πως τα μέτρα που λαμβάνονται κατά του κορωνοϊού είναι δυσανάλογα. Θεωρούν πως η πανδημία, όπως κάθε πανδημία, θα περάσει αλλά υπάρχει ο κίνδυνος οι οικονομικές και κοινωνικές επιπτώσεις του lockdown να φέρουν μόνιμη βλάβη.

Το δικαίωμα στη διαδήλωση

Οργανώσεις πολιτικών δικαιωμάτων όπως η «Liberty» και η «Big Brother Watch» επιμένουν πως το δικαίωμα στην ασφαλή διαδήλωση πρέπει να διασφαλιστεί ρητά ως εξαίρεση στους κανονισμούς που καλύπτουν τους περιορισμούς στην Αγγλία.

Η Υπουργός Εσωτερικών Priti Patel εξήρε την δουλειά την αντίδραση της Αστυνομίας για τις «αντι-lockdown» διαδηλώσεις:

«Έχουμε δει τους αστυνομικούς μας για μια ακόμη φορά να κάνουν απίστευτη δουλειά για να εξασφαλίσουν ότι θα βοηθήσουν για να σταματήσει η εξάπλωση αυτού του φοβερού ιού. Οι άνθρωποι που διαμαρτύρονται σήμερα διαμαρτύρονται για πολλούς μήνες και το έχουμε δει αυτό κατά τη διάρκεια διαδοχικών Σαββατοκύριακών.» Πρόσθεσε επίσης: «Ζητάμε από όλους να είναι ευσυνείδητοι - όλοι γνωρίζουμε τους κανονισμούς και την καθοδήγηση, έχουμε εφαρμόστει αυτά τα μέτρα για να σώσουμε ζωές και να αποτρέψουμε θανάτους που μπορούν να προληφθούν».

Αντίδραση Συντηρητικών βουλευτών

Η αντίδραση των βουλευτών των Τόρις ίσως αναγκάσει τον Μπόρις Τζόνσον να βασιστεί στην στήριξη του Keir Starmer των Εργατικών για να περάσουν τα νέα μέτρα, έγραφε στις 28 Νοεμβρίου η «Daily Mail».

Ο θυμός των Συντηρητικών μεγάλωσε μετά τις αναφορές πως ανώτατοι αξιωματούχοι σχεδιάζουν να απαγορεύσουν κάθε μορφή κοινωνικοποίησης σε εσωτερικούς χώρους μέχρι το Πάσχα.

Ο χαρακτηρισμός περίπου 99% των περιοχών του ΗΒ ως υψηλού κινδύνου για μετάδοση του κορωνοϊού υπολογίζεται πως θα κοστίσουν £900,000,000 την ημέρα, σύμφωνα με την αγγλική εφημερίδα.

Γερμανία & «συνταγματικός πατριωτισμός»

Και στη Γερμανία υπήρξαν μεγάλες αντιδράσεις για τα μέτρα, συμπεριλαμβανομένης διαδήλωσης στις 18 Νοεμβρίου με την Αστυνομία να κάνει χρήση κανονιών νερού και δακρυγόνων.

Μια ενδιαφέρουσα ανάλυση από τον Ido Vock στον «New Statesman» (30/11/2020) εξηγεί πως οι «αντι-lockdown» διαδηλώσεις στη Γερμανία «δείχνουν πόσο προσκολλημένοι είναι οι Γερμανοί στον συνταγματικό πατριωτισμό».

Οι διαδηλωτές αποκαλούν τους εαυτούς τους «Querdenker» («πλευρικά σκεπτόμενοι»). «Στο μη-εκπαιδευμένο μου μάτι», γράφει ο Vock, «δεν έμοιαζαν πολλοί από τους διαδηλωτές με φασίστες, αν και ίσως μερικά από τα ξυρισμένα κεφάλια είναι καλυφθεί από σκουφιά. Υπήρχαν έφηβοι, ηλικιωμένες γυναίκες που περπατούσαν προσεκτικά με περιπατητήρες και μεσήλικες άνδρες που φορούσαν καλύμματα προσώπου που έγραφαν "γαμώ τις μάσκες", συνοδευόμενοι από βαρεμένους άνδρες της αντιδιαδηλωτικής αστυνομίας. Τους συνάντησαν ντόπιοι και αντιφασίστες στα μαύρα που χτυπούσαν τηγάνια και φώναζαν "έξω οι ναζί!"».

Οι εβδομαδιαίες αυτές διαδηλώσεις, λέει ο Vock, «προσκελύουν ένα φάσμα ιδεολογικών τάσεων, από σανδαλοφόρους χίππηδες μέχρι "πολίτες του Ράιχ", μια εκκεντρική δεξιά ομάδα που αρνείται την νομιμότητα της μεταπολεμικής Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας. Άλλοι, δεν θέλουν να έχουν να κάνουν με τέτοιες περιθωριακές ομάδες αλλά ανησυχούν για το αν οι ζωές τους θα επιβιώσουν της οικονομικής κρίσης, παρά το ότι η στήριξη για επιχειρήσεις και πρόσωπα είναι σχετικά γενναιόδωρη στη Γερμανία, με βάση τα ευρωπαϊκά στάνταρ».

Το κίνημα «Querdenker» παραμένει ένα κίνημα μειοψηφίας και οι δημοσκοπήσεις δείχνουν πως ένα 85% των Γερμανών είναι εναντίον. Ο Vock θεωρεί πως η ιδιομορφία του κινήματος αυτού «είναι στο ότι παρουσιάζουν τους εαυτούς τους όχι ως παραβάτες της φιλελεύθερης συνταγματικής τάξης αλλά ως οι προασπιστές της» και πως «η ελίτ του Βερολίνου» διαστρέφει το Σύνταγμα (Grundgesetz στα γερμανικά, Basic Law of FDR στα αγγλικά, ισχύει από τις 23 Μαΐου 1949) και παραβιάζει το δικαίωμα στην ελευθερία του λόγου και του συνέρχεσθαι.

«Μεγάλο μέρος της γλώσσας που χρησιμοποιείται για τα πολιτικά δικαιώματα είναι αναμφίβολα ανέντιμο», γράφει ο Vock και προσθέτει: «Ωστόσο, το ότι το λεχικό του συνταγματισμού είναι ένα βασικό μέσο έκφρασης της διαφωνίας για τα μέτρα του Covid-19 δείχνει πόσο στερεωμένη είναι η πολιτική κουλτούρα της Γερμανίας στον "συνταγματικό πατριωτισμό", μια έννοια που διαδόθηκε από τον φιλόσοφο Jürgen Habermas την δεκαετία του 1980. Σύμφωνα με τον Habermas, η Δυτικογερμανική εθνική ανεξαρτησία δεν μπορούσε πλέον να βασίζεται στην εθνικότητα και στο έδαφος αλλά θα έπρεπε να περιστρέφεται γύρω από τις καθολικές αξίες που εκφράστηκαν στο μεταπολεμικό σύνταγμα που ήταν πρώτα και κύρια η φιλελεύθερη δημοκρατική τάξη».

Σημειώνει πως «ελλείψει ενός έθνους ή συναινετική ιστορίας - κανένα από τα οποία δεν ήταν διαθέσιμο σε μια διχοτομημένη Γερμανία - ο συνταγματικός πατριωτισμός θα επέτρεπε στους Δυτικογερμανούς να ισχυρίζονται πως ανήκουν κάπου χωρίς την ζοφερή κληρονομιά του εθνικισμού τύπου "αίμα και χώμα". Όπως το έθεσε ένας πρώην συνταγματικός δικαστής, το Σύνταγμα όχι μόνο παρείχε ένα αντίδοτο προς την ναζιστική αντίληψη της ιστορίας, οι αρχές του επέτρεψαν στην Ομοσπονδιακή Δημοκρατία να ενταχθεί και πάλι στις τάξεις των "πολιτισμένων εθνών"».

Ακόμα και εθνικιστικό AfD, το οποίο είναι αντι-lockdown κόμμα, παραλληλίζει τους πρόσφατους νόμους κατά του κορωνοϊού με τον Εξουσιοδοτικό Νόμο του Μαΐου του 1933 (Ermächtigungsgesetz) που ψήφισαν οι ναζί και που έδωσαν στον Adolf Hitler απεριόριστες εξουσίες. Ουσιαστικά, η ακροδεξιά κατηγορεί την Angela Merkel πως απειλεί το σύνταγμα και τις πολιτικές ελευθερίες όπως περίπου τις απειλούσαν οι εθνικοσοσιαλιστές.

Οι κραυγές αυτές είναι υπερβολικές, σύμφωνα με τον αρθρογράφο, αφού η δημοτικότητα της Merkel παραμένει πολύ ψηλά και οι Χριστιανοδημοκράτες βάζουν πλώρη για πέμπτη θητεία.

«Ωστόσο», αναφέρει ο Vock, «το ότι η γλώσσα των συνταγματικών δικαιωμάτων είναι η πρωταρχική έκφραση της αντίστασης στα μέτρα για τον κορωνοϊό δείχνει την δύναμη του συνταγματικού πατριωτισμού στην Γερμανία. Ακόμα και εκείνοι που πιστεύουν πως οι περιορισμοί της κυβέρνησης είναι απαραίτητοι και αναλογικοί είναι επιφυλακτικοί που βλέπουν αναστολή των πολιτικών τους ελευθεριών. Για τους Ανατολικογερμανούς, πέφτει βαριά η σκιά της μνήμης της κομμουνιστικής εποχής και των παρακολουθήσεων της Stasi. Η Angelika Barbe, αντιφρονούντας της εποχής και μετά βουλευτής για ένα σύντομο χρονικό διάστημα, σύγκρινε την σημερινή κυβέρνηση με το παλιό Κόμμα Σοσιαλιστικής Ενότητας στο οποίο κάποτε αντιστεκόταν.»

«Η μεγάλη πλειοψηφία Γερμανών εμπιστεύονται την κυβέρνηση και είναι πρόθυμοι να εγκαταλείψουν τις ελευθερίες τους για το μεγαλύτερο καλό - προσωρινά. Όπως υποστήριξε ο Andreas Vosskuhle, πρώην Πρόεδρος του Ομοσπονδιακού Συνταγματικού Δικαστηρίου στις αρχές της πανδημίας, οι έντονες συζητήσεις για την σχετικά με την νομιμότητα των μέτρων του lockdown δείχνουν ότι οι Γερμανοί έχουν γίνει συνταγματικοί πατριώτες.»