Παιδεία

Εκπαίδευση μετ’ εμποδίων

Με τα προβλήματά του το εκπαιδευτικό σύστημα συνεχίζει εν καιρώ πανδημίας να σπρώχνει τους μαθητές στο κυνήγι της ύλης, του βαθμού και της εξέτασης

Εκπαίδευση μετ’ εμποδίων θα μπορούσε να χαρακτηριστεί η προσπάθεια παροχής γνώσεων το διάστημα που διανύουμε λίγο πριν από τις χριστουγεννιάτικες διακοπές. Κανείς δεν μπορεί να μιλήσει για απρόσκοπτη διδασκαλία, ωστόσο οι προσπάθειες που γίνονται από όλους τους εμπλεκόμενους φορείς είναι αξιοσέβαστες – το λιγότερο που μπορεί να ειπωθεί.

Από τη μια μεριά, οι εκπαιδευτικοί πασχίζουν με καλώδια και κωδικούς να εισέλθουν στην ψηφιακή εποχή της εκπαίδευσης. Από την άλλη, οι μαθητές της μέσης εκπαίδευσης προσπαθούν να ακούσουν, να μιλήσουν, να καταλάβουν, να ξεγελάσουν, να αντέξουν την πίεση που έπεσε πάνω τους λίγο πριν από τις τετράμηνες, λίγο πριν από τη λήξη του τετραμήνου, λίγο πριν να κατεβάσουν εντελώς τα ρολά. Οι σχεδιασμοί επί των σχεδιασμών τρέχουν σε μια χρονιά που δεν πρέπει με τίποτα να πάει χαμένη και η παιδεία να κερδίσει το στοίχημα.

Ένα άλλο σχολικό περιβάλλον

Αναντίρρητα, η καθημερινότητα του σχολείου έχει αλλάξει. Τα καθημερινά κρούσματα και οι επαφές αφήνουν εκτός τάξης πολλούς μαθητές και εκπαιδευτικούς και θέτουν σε εφαρμογή το σχέδιο της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης - με όποιον τρόπο κι αν αυτή μπορεί να λειτουργήσει υπό αυστηρές προϋποθέσεις. Οι συνέπειες συσσωρεύονται, με πολλές από αυτές να μη φανερώνονται ακόμη. Ο Σύμβουλος Σπουδών, κ. Χρύσανθος Σαββίδης, μιλώντας στη «Σημερινή», ανέφερε ότι η κατάσταση έχει δημιουργήσει ένα εντελώς διαφορετικό σχολικό περιβάλλον.

Οι σχολικές αίθουσες με μαθητές από το σπίτι ή στην τάξη δημιουργούν νέες συνθήκες. «Άλλοι πάνε σχολείο, άλλοι όχι. Έχει χαθεί η αμεσότητα που χρειάζεται η σχέση του εκπαιδευτικού με τον μαθητή. Η διδασκαλία μέσα από τη μάσκα είναι διαφορετική. Έχουμε δει μαθητές να απουσιάζουν από το σχολείο τουλάχιστον τρεις εβδομάδες, άλλοι πάλι έχουν εφτά εβδομάδες να πάνε σχολείο. Πρέπει να καταλάβουμε ότι το σχολείο είναι ο ναός της διδασκαλίας και δεν μπορεί να αντικατασταθεί από την εξ αποστάσεως εκπαίδευση, όπως αυτή εφαρμόζεται σήμερα. Πρέπει επίσης να αντιληφθούμε ότι έχει δημιουργηθεί ένα διαφορετικό σχολικό περιβάλλον, το οποίο θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη στον οποιοδήποτε σχεδιασμό που έχει κάνει το αρμόδιο Υπουργείο».

Ευελιξία είναι ό,τι χρειαζόμαστε

Οι σχεδιασμοί του Υπουργείου και τα χρονοδιαγράμματα έχουν τεθεί, αλλά ίσως να πρέπει να προσαρμόζονται συχνά, όπως ανέφερε στη «Σ» ο κ. Σαββίδης. «Όταν έχεις μπροστά σου ένα νέο περιβάλλον με αντίξοες συνθήκες, θα πρέπει να είσαι σε θέση ν’ αλλάζεις τον σχεδιασμό και τους στόχους σου και τα χρονοδιαγράμματα και να βάζεις νέα δεδομένα στο τραπέζι, για να μπορέσεις να επιτύχεις σε αυτές τις αντίξοες συνθήκες το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα».

Αναφερόμενος στο ζήτημα των εξετάσεων, ο κ. Σαββίδης εισηγήθηκε όπως μειωθεί η εξεταστέα ύλη. «Υπάρχουν μαθητές σε Λεμεσό και Πάφο που απουσίαζαν για μεγάλο χρονικό διάστημα από το σχολείο και ξεκινούν από ένα διαφορετικό σημείο διεκδίκησης της θέσης στα Ανώτερα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα της Κύπρου και της Ελλάδος. Αυτό θα πρέπει να υπολογιστεί, για να μην έχουμε μαθητές δύο ταχυτήτων. Επίσης υπήρχαν και πολλοί εκπαιδευτικοί που απουσίαζαν από τα καθήκοντά τους για αρκετό διάστημα και ίσως να μη δίδαξαν αυτά που πρέπει».

Στο κυνήγι του διαγωνίσματος

Ένα χάσμα που δημιουργείται είναι ανάμεσα στον Γυμνασιακό και Λυκειακό κύκλο, σύμφωνα με τον κ. Σαββίδη. «Η περίοδος αυτή που διανύουμε είναι η περίοδος της γραπτής αξιολόγησης. Στον γυμνασιακό κύκλο υπάρχουν μαθητές που έκαναν μέχρι 25 διαγωνίσματα σε ένα μήνα, είτε κανονικά είτε 20λεπτα. Μα πώς μπορείς να κάνεις 25 διαγωνίσματα από τη στιγμή που έχεις τόσες αντιξοότητες να αντιμετωπίσεις; Άρα λογικά τρέχεις να καλύψεις την ύλη και στο τέλος κάνουμε τα σχολεία εξεταστικά κέντρα χωρίς να δίνουμε ευκαιρία στους μαθητές ν’ανασάνουν. Από την άλλη, στον Λυκειακό κύκλο τα διαγωνίσματα δεν γίνονται, λόγω της κατάστασης».

Για το ζήτημα των τετράμηνων εξετάσεων, ο κ. Σαββίδης ανέφερε ότι καλό θα ήταν να μετατεθούν χρονολογικά οι εξετάσεις ή ν’ ανασταλούν και να γίνουν τον Μάιο εφ’ όλης της ύλης. Στο ίδιο μήκος και οι εκπαιδευτικοί, γονείς και μαθητές, που εξακολουθούν να ζητούν την αναστολή των εξετάσεων. Οι μαθητές, μάλιστα, σε τηλεδιάσκεψη που είχαν με τον κ. Προδρόμου, ανέφεραν όλα τα προβλήματα που προκύπτουν στα σχολεία, αλλά η απάντηση του Υπουργού ήταν, «οι εξετάσεις θα γίνουν κανονικά». «Γι’ ακόμη μια φορά οι προτάσεις μας δεν φαίνεται να βρίσκουν ανταπόκριση από πλευράς ΥΠΠΑΝ. Υπάρχει πρόβλημα στα σχολεία, όλοι το καταλαβαίνουν, αλλά κανείς δεν κάνει κάτι για να το διορθώσει», αναφέρει, μεταξύ άλλων, η ανακοίνωση της ΠΣΕΜ.

Το αλαλούμ με τα διαγωνίσματα

Και ενώ η εκπαίδευση για Λύκεια, Τεχνικές Σχολές -κυρίως και για τα περισσότερα γυμνάσια πλέον- κυλά –όπως, όπως- μέσα από διαδικτυακές πλατφόρμες τύπου TEAMS, η αξιολόγηση των μαθητών δημιούργησε ένα μικρό μπέρδεμα. Τι γίνεται με τα διαγωνίσματα; Μια εγκύκλιος που εξέδωσε το Υπουργείο Παιδείας, στην οποία αναφερόταν σε αξιολόγηση των μαθητών, αναστάτωσε τους εκπαιδευτικούς κύκλους, γεγονός που οδήγησε στην Επίτροπο Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων. Από πλευράς του το Υπουργείο ξεκαθάρισε ότι ποτέ δεν υπήρξε απόφαση για να γίνουν διαγωνίσματα online».

Ερωτηθείς για το ζήτημα ο Πρόεδρος της ΟΕΛΜΕΚ, κ. Θέμης Πολυβίου, ανέφερε στη «Σ» ότι, όντως, δεν μπορούν να γίνουν διαγωνίσματα διαδικτυακά. Ωστόσο, πληροφορίες της «Σ» αναφέρουν ότι αρκετοί καθηγητές προχώρησαν σε διαγωνίσματα διαδικτυακά, ενώ οι μαθητές βρίσκονταν σπίτι, με κλειστές φυσικά κάμερες (αλλά ενδεχομένως ανοιχτά τα βιβλία…). Για το πώς θα ληφθεί αυτό υπόψη στη γενική αξιολόγηση των παιδιών, ο κ. Πολυβίου σχολίασε ότι θεωρεί αδιανόητο το γεγονός συνάδελφοι να προχώρησαν σε διαγωνίσματα ενώ οι μαθητές βρίσκονται στο σπίτι. «Από την ημέρα που θα ανοίξουν τα σχολεία μέχρι την παράδοση της βαθμολογίας, μεσολαβούν είκοσι περίπου ημέρες. Ας κάνουν τότε τα διαγωνίσματά τους», είπε.

Όσο για την εγκύκλιο που προκάλεσε το μπέρδεμα, ο κ. Πολυβίου διαβάζοντας ξανά απόσπασμα από τη σχετική ανακοίνωση ανέφερε ότι «στην εγκύκλιο έλεγε ξεκάθαρα ότι ‘‘συστήνεται όπως οι εκπαιδευτικοί προχωρήσουν σε διαδικτυακή εξέταση, η οποία θα πρέπει να εξασφαλίσει την τήρηση των κατάλληλων διαδικασιών’’. Τι σημαίνει αυτό το πράγμα;».

Η Επίτροπος ξανά… ξεκαθαρίζει

Η Επίτροπος Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων, κ. Ειρήνη Λοϊζίδου Νικολαΐδου, κλήθηκε γι’ ακόμη μια φορά να τοποθετήσει τα πράγματα στη θέση τους. Διευθυντές σχολικών μονάδων, θορυβημένοι από την εγκύκλιο, απευθύνθηκαν σ’ αυτήν για να λάβουν περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τη διεξαγωγή διαγωνισμάτων μέσα από την εξ αποστάσεως εκπαίδευση. Η ίδια μίλησε στη «Σημερινή» ξεκαθαρίζοντας ακόμη μια φορά ότι σε καμία περίπτωση δεν συστήνεται η χρήση κάμερας από ανηλίκους.

Συγκεκριμένα, ανέφερε ότι η κάμερα επιτρέπεται για συγκεκριμένες εκπαιδευτικές δραστηριότητες, «τις οποίες ετοίμασε το Υπουργείο Παιδείας και έχει αναρτήσει στην ιστοσελίδα του. Βασικά υλοποιεί τώρα την απόφαση που έχω εκδώσει μέσα στον Νοέμβριο. Δεν είναι μόνο η κάμερα, αλλά υπάρχουν πολλά άλλα τεχνικά και όχι μόνο θέματα μέσα. Η κάμερα, λοιπόν, είναι επιτρεπτή μόνο για τον εκπαιδευτικό και για συγκεκριμένες εκπαιδευτικές δραστηριότητες, οι οποίες το επιβάλλουν. Όχι από τους μαθητές».

Η ίδια η Επίτροπος, λαμβάνοντας μηνύματα από διευθυντές, απευθύνθηκε στον Υπουργό Παιδείας, ο οποίος, όπως η ίδια ανέφερε στη «Σ», ήταν σαφέστατος ότι δεν τίθεται θέμα χρήσης κάμερας και ότι δεν θα χρησιμοποιηθεί καμία κάμερα από το σπίτι του παιδιού. Όσο για την ιδιωτική εκπαίδευση, η κ. Νικολαΐδου δήλωσε πως «μερικά ιδιωτικά σχολεία έχουν προχωρήσει σε συνεννόηση μαζί μου και έχουν αποστείλει συγκαταθέσεις κηδεμόνων. Έτσι προχωρούν έχοντας τη δυνατότητα να κάνουν διαγωνίσματα με τη χρήση της κάμερας, η οποία όμως θα πρέπει να είναι γυρισμένη μόνο πάνω στο γραπτό. Αυτό το έθεσα και στον Υπουργό, σε περίπτωση που θέλουν να το εφαρμόσουν, να πάρουν τη συγκατάθεση κηδεμόνων. Όμως ο ίδιος αρνήθηκε, θεωρώντας ότι δεν είναι πρόθεση του Υπουργείου αυτήν τη στιγμή».

Διαφορετικές οι πρόνοιες για πανεπιστήμια

Όσον αφορά την αξιολόγηση που γίνεται μέσα από διαδικτυακές πλατφόρμες στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, η κ. Νικολαΐδου εξήγησε ότι εκεί υπάρχουν άλλες οδηγίες. «Εκεί μιλούμε για ενήλικες και για μια διαφορετική νομική βάση. Ο ενήλικας μπορεί να δώσει τη συγκατάθεσή του. Είναι διαφορετική η ιδιωτικότητα του ενήλικα από του παιδιού. Εκεί έχουμε βγάλει σαφέστατες οδηγίες που είναι αναρτημένες στην ιστοσελίδα του γραφείου μας και του ΔΙΠΑΕ, που είναι ο φορέας πιστοποίησης της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Στις οδηγίες αναγράφεται πώς μπορούν να χρησιμοποιηθούν οι εφαρμογές με σκοπό αφενός να υπάρχει προστασία της ιδιωτικότητας και, αφετέρου, να κάνει και το πανεπιστήμιο τη δουλειά του. Διότι όταν έχεις ν’ αξιολογήσεις ένα πτυχίο πανεπιστημίου και δεν μπορείς να αποδείξεις το αδιάβλητο των εξετάσεων, τότε έχεις πρόβλημα ως πανεπιστήμιο και έχεις νομική υποχρέωση να επιβάλεις κάποια πράγματα».