Παιδεία

Και οι μαθητές… τον ναργιλέ τους!

Αύξηση χρήσης ηλεκτρονικού τσιγάρου και ναργιλέ από τους μαθητές – Μόδα που καταντά επιζήμια συνήθεια

Οι συνήθειες των μαθητών της Κύπρου τείνουν να γίνουν επιζήμιες για τους ίδιους και τους γύρω τους. Αυτό τουλάχιστον φανερώνει το Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα Ερευνών που διεξήχθη στον μαθητικό πληθυσμό σχετικά με το αλκοόλ και άλλα ναρκωτικά. Ανησυχητικά είναι τα ποσοστά καθημερινής χρήσης ηλεκτρονικού τσιγάρου και ναργιλέ από τους μαθητές μας, ενώ η συχνότητα κατανάλωσης αλκοόλ δεν προκαλεί εφησυχασμό. Όσο για τη χρήση παράνομων ουσιών, παρατηρήθηκε μικρή αύξηση στην έκτασή της. Ο Εκτελεστικός Διευθυντής της Αρχής Αντιμετώπισης Εξαρτήσεων Κύπρου, κ. Κωνσταντίνος Στυλιανού, μίλησε στη «Σημερινή» για τα αποτελέσματα της έρευνας αυτής.

Μείωση στο τσιγάρο, αύξηση στον ναργιλέ

Η συγκεκριμένη έρευνα ESPAD διεξάγεται σε μαθητές ηλικίας 16 ετών με τη συμμετοχή 35 χωρών της Ευρώπης και ευρύτερης περιοχής. Η Κύπρος συμμετέχει στο πρόγραμμα από το 1995, το οποίο αποσκοπεί, μεταξύ άλλων, στην εκτίμηση της έκτασης και των προτύπων χρήσης νόμιμων και παράνομων εξαρτησιογόνων ουσιών στον μαθητικό πληθυσμό, καθώς και στην αποτύπωση των αντιλήψεων των μαθητών έναντι στη χρήση ουσιών. Ο κ. Στυλιανού ανέφερε ότι «τα ευρήματα της έρευνας παρέχουν σημαντικά στοιχεία για τον σχεδιασμό αποτελεσματικών στρατηγικών για την αντιμετώπιση των προβλημάτων χρήσης και εξάρτησης στους εφήβους καθώς και στην αξιολόγησή τους».

Σχετικά με το κάπνισμα έχει καταγραφεί μικρή μείωση του συμβατικού καπνίσματος, όπως επισήμανε ο Εκτελεστικός Διευθυντής της ΑΑΕΚ. Το ποσοστό μάλιστα των μαθητών που ανέφεραν κάπνισμα κατά τις τελευταίες 30 ημέρες βρίσκεται πιο κάτω από τον μέσο όρο της ESPAD. «Ωστόσο, μας ανησυχούν τα υψηλά ποσοστά ηλεκτρονικού τσιγάρου και ναργιλέ που καταγράφονται. Είμαστε από τα υψηλότερα ποσοστά ανάμεσα στις ευρωπαϊκές χώρες σχετικά με τη χρήση του ναργιλέ τον τελευταίο μήνα. Γεγονός που πιστοποιείται και μόνο από μια βόλτα σε καφετερίες όταν αυτές ήταν ανοικτές για το κοινό».

Θεωρούν ότι ο ναργιλές είναι ακίνδυνος

Ο κ. Στυλιανού εξήγησε ότι υπάρχει μια γενική εσφαλμένη αντίληψη ότι ο ναργιλές δεν είναι κάπνισμα. «Ίσως επειδή στον ναργιλέ προσφέρονται ευχάριστες γεύσεις, ή θεωρείται ότι εφόσον περνά μέσα από νερό είναι ακίνδυνος κ.λπ. Όμως ο ναργιλές είναι και αυτός κάπνισμα». Το ποσοστό των μαθητών στην Κύπρο που ανέφερε χρήση ναργιλέ κατά τον τελευταίο μήνα ξεπερνά σημαντικά τον μέσο όρο της έρευνας.

Σε ό,τι αφορά τη χρήση ηλεκτρονικών τσιγάρων, το ποσοστό των μαθητών που ανέφεραν τη χρήση του έστω και μια φορά στη ζωή τους, ξεπερνά σημαντικά τον μέσο όρο της έρευνας, ειδικά από τα αγόρια. Από την άλλη, το κάπνισμα συμβατικού τσιγάρου σε καθημερινή βάση, βρίσκεται σε χαμηλότερο ποσοστό σε σχέση με τον μέσο όρο της έρευνας.

Ο ναργιλές υπάρχει παντού

Έχει γίνει μόδα. Τον βρίσκεις σε καφετερίες, σε clubs, σε εστιατόρια, σε beach bars, προσφέρεται σε άφθονες και ευχάριστες γεύσεις για άνετο κάπνισμα. Ωστόσο, μετά την τελευταία τροποποίηση του νόμου περί προστασίας της δημόσιας υγείας, έχει ενταχθεί και αυτός στα καπνικά προϊόντα, πράγμα που καθιστά απαγορευτική τη χρήση του εντός κλειστών χώρων. Αυτό όμως φαίνεται να μην εμποδίζει κανένα χώρο εστίασης ή καφετερίας από το να προσφέρει ναργιλέ - εφόσον δεν εξασφαλίζεται ειδική άδεια για να παρέχεται η συγκεκριμένη υπηρεσία - στους πελάτες. Τι γίνεται όμως όταν οι πελάτες αυτοί είναι 16χρονοι και, όπως οι ίδιοι λένε, τον χρησιμοποιούν κατά την έξοδό τους σε μια καφετερία;

Ο Γενικός Γραμματέας του Συνδέσμου Κέντρων Αναψυχής, κ. Φάνος Λεβέντης, ανέφερε στη «Σ» ότι θεωρεί πως οι επιχειρήσεις ακολουθούν τη σχετική νομοθεσία που απαγορεύει την πώληση καπνικών προϊόντων σε άτομα κάτω των 18 ετών. Από τη νομοθεσία, όμως, στην εφαρμογή και στον έλεγχο εφαρμογής της υπάρχει μια απόσταση. «Οπότε υπάρχει η νομοθεσία, είναι θέμα εφαρμογής και υποχρέωσης όπως και ελέγχου. Αν υπάρχουν ιδιοκτήτες που προσφέρουν σε ανήλικα άτομα ναργιλέ κακώς το πράττουν, θα πρέπει να ζητούν ταυτότητα, όπως προνοεί η νομοθεσία».

Συνεχίζοντας, ανέφερε ότι υπάρχουν επιχειρηματίες που «έκτισαν» την επιχείρησή τους πάνω στον ναργιλέ. «Η υποχρέωση είναι να εφαρμόζουν τον νόμο ως προς τον χώρο στον οποίο επιτρέπεται να παρέχουν τον ναργιλέ, που είναι εξωτερικός, κάτω από προϋποθέσεις. Δεν υπάρχει κάποια σχετική άδεια που παρέχεται στους χώρους που προσφέρουν ναργιλέ. Είναι ένα θέμα που ενδεχομένως να απασχολήσει στο μέλλον τη Βουλή».

Πάνω από τον μέσο όρο και στο αλκοόλ

Το ευχάριστο -αν μπορούσε κανείς να χαρακτηρίσει έτσι το αποτέλεσμα- είναι ότι παρατηρήθηκε μείωση στην κατανάλωση του αλκοόλ. Το δυσάρεστο δε, είναι ότι η Κύπρος εξακολουθεί να ξεπερνά τον μέσο όρο της έρευνας. Ανησυχία εξάλλου προκαλεί η συχνότητα της κατανάλωσης αλκοόλ κατά τον τελευταίο μήνα. Ο κ. Στυλιανού εξήγησε ότι «οι τελευταίες έρευνες μάς τοποθετούσαν στα ψηλά επίπεδα κατανάλωσης αλκοόλ και ειδικότερα στην επεισοδιακή κατανάλωση αλκοόλ, που ορίζεται σε πέντε ποτά σε μια περίσταση. Καταγράφεται τώρα μια αισθητή μείωση, ωστόσο εξακολουθούμε να βρισκόμαστε κατά 10% πιο πάνω από τον μέσο όρο της έρευνας».

Η συχνότητα κατανάλωσης αλκοόλ κατά τον τελευταίο μήνα προκαλεί ιδιαίτερη ανησυχία. Παρ’όλα αυτά, αν και οι μαθητές στην Κύπρο φαίνεται να καταναλώνουν αλκοόλ πιο συχνά από τους μαθητές στην Ευρώπη, η μέση ποσότητα αλκοόλ που καταναλώνεται από τους μαθητές στην Κύπρο βρίσκεται σε χαμηλότερα ποσοστά από τον μέσο όρο της έρευνας. Επίσης, σε ό,τι αφορά τη μέθη κατά τον τελευταίο μήνα, το ποσοστό των μαθητών που ανέφεραν τέτοια συμπεριφορά (11%) είναι χαμηλότερο από τον αντίστοιχο μέσο όρο της έρευνας (13%).

Η εικόνα φανερώνει πως έχουν γίνει κάποια ορθά βήματα σύμφωνα πάντα με τον κ. Στυλιανού. «Τον περασμένο Ιούνιο ψηφίστηκε μια, αναμενόμενη από εμάς, τροποποίηση της νομοθεσίας που έχει αυξήσει το όριο της ηλικίας στα 18 χρόνια και έχει μπει πρόνοια το ότι πρέπει να ζητείται ταυτότητα από τα άτομα στα οποία πωλούνται αλκοολούχα ποτά».

Ψηλά και στον στοιχηματισμό

Οι 16χρονοι φαίνεται να γνωρίζουν καλά και τον στοιχηματισμό, αφού στοιχηματίζουν χρήματα κατά πολύ περισσότερο από τους υπόλοιπους Ευρωπαίους μαθητές. Επίσης φαίνεται ότι το 6,6% των μαθητών παρουσιάζουν προβληματικό στοιχηματισμό σε σχέση με το 5% των υπόλοιπων Ευρωπαίων μαθητών.

Τα ποσοστά στοιχηματισμού ανάμεσα στους μαθητές στην Κύπρο είναι αρκετά υψηλότερα εκτός διαδικτύου. Συγκριτικά με την προηγούμενη σειρά της έρευνας, φαίνεται ότι έχει αυξηθεί το ποσοστό των μαθητών που στοιχηματίζουν χρήματα εκτός διαδικτύου.

Η περιέργεια οδηγεί στην κάνναβη

Στον τομέα των παράνομων ουσιών, η Κύπρος κατατάσσεται πολύ χαμηλά. Ο κ. Στυλιανού εξήγησε ότι «σημειώνεται μικρή αύξηση στη χρήση κάνναβης, η οποία για την ώρα είναι πειραματική, είναι δηλαδή στο στάδιο της δοκιμής. Είναι παιδιά που θέλουν να δοκιμάσουν, ίσως επηρεαζόμενοι από την ευρύτερη συζήτηση που μπορεί να παρακολουθούν από τηλεοράσεως, το διαδίκτυο κ.λπ, ότι η κάνναβη είναι μια αθώα ουσία κ.α., έτσι δημιουργείται μια προδιάθεση σε νέους να δοκιμάσουν».

Η κάνναβη παραμένει η πιο διαδεδομένη ουσία χρήσης ανάμεσα στους μαθητές, ακολουθούμενη από τις εισπνεόμενες ουσίες και τα διεγερτικά. Σε σχέση με τον μέσο όρο της έρευνας, η χρήση κάνναβης βρίσκεται σε πολύ πιο χαμηλά επίπεδα, ενώ η χρήση άλλων ουσιών βρίσκεται σε παρόμοια επίπεδα, εκτός από τα διεγερτικά.

Σε ό,τι αφορά τις διαχρονικές τάσεις σε σχέση με το έτος 2015 παρατηρείται μια μικρή αύξηση στη χρήση κάνναβης έστω και μια φορά, η οποία όμως στο σύνολο των μαθητών δεν είναι στατιστικά σημαντική. Σημαντικό επίσης στοιχείο της έρευνας είναι ότι οι μαθητές που θεωρούν εύκολη την πρόσβαση σε ουσίες όπως η κάνναβη έχουν αυξηθεί πολύ.