Πολιτισμός

Χριστούγεννα μιας άλλης εποχής

Από τη Συλλογή Χειρογράφων και Παλαιτύπων του Πολιτιστικού Ιδρύματος Τράπεζας Κύπρου

Η Συλλογή Χειρογράφων και Παλαιτύπων του Πολιτιστικού Ιδρύματος Τράπεζας Κύπρου αποτελεί μια πολύτιμη παρακαταθήκη για την ιστορία της Κύπρου, η οποία παρέχει πλήθος πληροφοριών από τα μεσαιωνικά χρόνια έως και το δεύτερο μισό του 20ού αιώνα, όπως λ.χ. αυτές που παρέχει το περιοδικό «Καιροί της Κύπρου».

Ανήμερα τα Χριστούγεννα στο μακρινό για μας έτος 1959, ήταν τότε μέρα Παρασκευή, το περιοδικό «Καιροί της Κύπρου» κυκλοφόρησε το υπ. αρ. 63, Τεύχος Χριστουγεννιάτικο με ποικίλη ύλη. Η τιμή κάθε τεύχους ήταν 50 μιλς. Διευθυντής του περιοδικού ήταν ο Μιλτιάδης Χριστοδούλου, αρχισυντάκτης ο Λεωνίδας Μαλένης και διευθυντής διαφημίσεων ο Χρύσανθος Σαββίδης. Στα ονόματα των τακτικών συνεργατών του περιοδικού παρελαύνουν γνωστά ονόματα των Γραμμάτων και των Τεχνών, όπως ο Άντης Περνάρης, ο Πέτρος Στυλιανού, ο Ανδρέας Αναστ. Σαββίδης, ο Κύπρος Χρυσάνθης, ο Νέαρχος Κληρίδης, ο Λάμπρος Κ. Ρήγας κ.ά.

BoC Kairoi tis Kyprou.jpg

Το εξώφυλλο του περιοδικού κοσμεί σκηνή με την προσκύνηση των Ποιμένων, ένα θέμα ιδιαίτερα αγαπητό στη θρησκευτική ζωγραφική και σε καρτ ποστάλ εποχής, και άποψη της Βηθλεέμ με το χριστουγεννιάτικο αστέρι να την φωτίζει, δίνοντας ένα χαρούμενο τόνο και ξεφεύγοντας από άλλες για την εποχή εικόνες, πολιτικού ή εθνικού κυρίως περιεχομένου.

Με τον τίτλο «Να εδραιωθεί η ειρήνη και η ευτυχία στο νέο μας κράτος», δημοσιεύεται η χριστουγεννιάτικη εγκύκλιος του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου Γ΄, το κείμενο της οποίας παρουσιάζεται επίκαιρο, ακόμη και σήμερα. Σημειώνει σχετικά, «Χαράς τα σύμπαντα σήμερον πεπλήρωται. Τα κάτω τοις άνω συνάπτεται και η γη συγχαίρει τοις ουρανίοις. Ο Υιός του Θεού, σάρκα φορέσας, εν σπηλαίω τίκτεται εκ της Υπεράγνου Παρθένου… Συγχαίροντες υμίν, τέκνα εν Κυρίω επιπόθητα, επί τη μεγάλη Εορτή, πατρικώς προτρεπόμεθα εις σύντονον εργασίαν προς επούλωσιν των πληγών της ιδιαιτέρας ημών πατρίδος και ανόρθωσιν των ερειπίων, ίνα, ως οίον τάχιον, αναστηλουμένου του οικοδομήματος της νέας ημών Πολιτείας, εδραιωθεί εν τοις καθ’ ημάς η ειρήνη και η ευτυχία».

Με τίτλο «Ένας χορός όχι σαν τους άλλους» παρουσιάζονται φωτογραφίες από τον Χριστουγεννιάτικο Χορό των «Καιρών της Κύπρου», που όπως σημειώνεται «στάθηκε μια βραδιά αλησμόνητη για τους πεντακόσιους εκλεκτούς φίλους μας που βρίσκονταν στις δεκαεννέα του Δεκεμβρίου στην αίθουσα χορού του Λήδρα Πάλας». Στη διάρκεια του χορού έγινε και η εκλογή της Μιςς Τάιμς οφ Σάιπρους, από τον ζωγράφο Γεώργιο Πολ. Γεωργίου και τον Γιώργο Λανίτη, που «όπως ομολόγησαν οι κριτές, η εκλογή ήτανε πάρα πολύ δύσκολη, γιατί σε κάθε βήμα τους συναντούσαν και μια ωραιοτάτη ύπαρξη».

Kairoi tis Kyprou.jpg

Από το περιοδικό δεν λείπει και η σάτιρα, σε ποιητική μορφή, όπως τα «Χριστουγεννιάτικα». παραθέτω το ποίημα που γράφτηκε μετά τις εκλογές που έγιναν τότε,

«Χριστούγεννα, πρωτούγεννα, πρώτη γιορτή του χρόνου

Μα για τον Δέρβη φίλτατοι μέρα θολή του πόνου.

Άλλος γελά και χαίρεται, δίνει και παίρνει δώρα

ενώ αυτού του κόπηκε, για πάντα τώρα η φόρα.

Και στον Κληρίδη κάλαντα η Κύπρος δεν θα ψάλλη

του τα ‘ψαλε στις δεκατρείς και πονάνε οι κάλοι».

Από την ύλη του περιοδικού δεν λείπουν οι συνταγές και οι συμβουλές για το εορταστικό τραπέζι στο άρθρο «Για τη Γυναίκα», το οποίο υπογράφει Η Νοικοκυρά. Διαβάζουμε, «Μέρες πριν, επιθεωρήσετε τα σερβίτσια σας, τες πετσέτες και τα τραπεζομάντηλα και γενικά καθετί που θα μεταχειριστήτε. Θεωρούμε περιττό να τονίσουμε, πως: όλα πρέπει να ‘ναι άψογα. Καθαρά, περιποιημένα, καλοσιδερωμένα και καλοδιπλωμένα, τα δε σερβίτσια, πιατικά, ποτήρια κι ασημικά, ν’ αστράφτουν. Αν δε τα ‘χετε ολ’ αυτά στην εντέλεια, προτιμότερον να δώσετε ένα τσάι ή ένα μικρό πάρτυ, κοκτέιλ, ποτά, κ.λ.π. στο ποδάρι, οπότε και δε θα χρειαστήτε υπηρετικό προσωπικό, που κατήντησε δυσεύρετο, γιατί οι καλεσμένοι σας θα μπορούν να σερβιριστούν από μόνοι τους… Αν το τραπέζι σας είναι μάλλον μικρό και δεν χωρεί τα φαγητά, γιατί οι καλεσμένοι είναι πολλοί, θα χρειαστήτε και δεύτερο, αποκλειστικά για τα εδέσματα, οπότε και το σερβίρισμα θα γίνη ακόμη ευκολώτερα».

Υπήρχαν όπως φαίνεται και τότε προβλήματα και δυσκολίες, όπως γράφει η Κίκα Λαγκ, στο κείμενό της «Το αληθινό νόημα των Χριστουγέννων»: «Στο κοσμοσωτήριο έτος 1960 που φτάσαμε, δεν βλέπω να ‘ναι διάχυτο παντού το Χριστουγεννιάτικο πνεύμα, που μονάχα αυτό διοχετεύει νόημα στες προετοιμασίες και τα δώρα, πλουτίζοντας την προσφορά και την αποδοχή, την ημέρα των Χριστουγέννων».

Στα χρώματα του εορταστικού εξωφύλλου και η διαφήμιση της Τράπεζας Κύπρου, με φόντο το έμβλημά της, το ρωμαϊκό νόμισμα με την επιγραφή ΚΟΙΝΟΝ ΚΥΠΡΙΩΝ, με αναφορές στα καταστήματά της σε αγαπημένες πόλεις και κωμοπόλεις του νησιού, όπως εν Λευκωσία, εν Αμμοχώστω, Λάρνακι, Λεμεσώ, Κυρηνεία, Πάφω, Μόρφου, Λεύκα.

Για τους αναγνώστες του άρθρου, οι ευχές ίδιες, όπως και του περιοδικού, ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΚΑΙΡΟΙ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ ΕΥΧΕΤΑΙ ΣΤΟΥΣ ΑΝΑΓΝΩΣΤΕΣ ΤΟΥ ΕΥΤΥΧΙΣΜΕΝΑ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ.

* Έφορος ΠΙΤΚ