Διεθνή

Υπόθεση Ναβάλνι: Το σχέδιο δολοφονίας, οι αποκαλύψεις και ο ρόλος του Σκοτεινού Διαδικτύου

Οι «συνταξιδιώτες» του φαίνεται ότι επικοινωνούσαν συχνά με το ινστιτούτο Signal στη Μόσχα, το οποίο η έρευνα έχει «δείξει» ως την καρδιά του παράνομου ρωσικού προγράμματος ανάπτυξης του Νόβιτσοκ

Οι λεπτομέρειες της απόπειρας δολοφονίας του επικριτή του Κρεμλίνου, Αλεξέι Ναβάλνι, αποκαλύπτουν ένα απίστευτο θρίλερ κατασκοπίας, από το οποίο δεν λείπουν οι παγιδευμένες κλήσεις, τα ύποπτα ταξίδια μελών των μυστικών υπηρεσιών και θανατηφόρες ουσίες ενσωματωμένες σε εσώρουχα. Το δίκτυο ερευνητικής δημοσιογραφίας Bellingca σε συνεργασία με διεθνή ΜΜΕ ισχυρίζονται ότι έχουν αποσπάσει την παραδοχή ενός πράκτορας της ρωσικής μυστικής υπηρεσίας FSB (Ομοσπονδιακή Υπηρεσία Ασφαλείας), για την απόπειρα δηλητηρίασης του Ναβάλνι, δίνοντας στη δημοσιότητα σχετική ηχογραφημένη τηλεφωνική επικοινωνία. Τα δημοσιεύματα αυτά, πέρα από τη φερόμενη αποκάλυψη του τρόπου δράσης των ρωσικών μυστικών υπηρεσιών, άνοιξαν τη συζήτηση για τον τρόπο απόκτησης των πληροφοριών και τα μονοπάτια που μπορεί να ακολουθήσει ακόμα και ο απλός πολίτης για να φτάσει στην «αλήθεια», εκμεταλλευόμενος την κρατική επιτήρηση. Εύλογα, η άκρη του νήματος έφτασε στον Ρώσο Πρόεδρο, Βλαντιμίρ Πούτιν, ο οποίος, αφού παραδέχθηκε ότι ο πολιτικός αντίπαλός του ήταν υπό παρακολούθηση, επεφύλαξε την πραγματική αντίδρασή του την επόμενη ημέρα κιόλας από τη δημοσιοποίηση της επίμαχης τηλεφωνικής συνομιλίας.

Οι νέες αποκαλύψεις

Η πολύκροτη υπόθεση Ναβάλνι, η οποία αποτέλεσε άλλο ένα σημείο τριβής μεταξύ Ρωσίας και Δύσης, πήρε νέες διαστάσεις τις τελευταίες ημέρες. Συγκεκριμένα, δημοσιογραφικά πρακτορεία επικαλούνται κλήση «παγίδα» του Αλεξέι Ναβάλνι προς τον πράκτορα της Ομοσπονδιακής Υπηρεσίας Ασφαλείας της Ρωσίας (FSB), Κονσταντίν Κουντριάφτσεφ, ο οποίος φέρεται ότι παραδέχθηκε την ύπαρξη σχεδίου δολοφονίας του Ρώσου αντιπολιτευόμενου ηγέτη με τον νευροτοξικό παράγοντα Νόβιτσοκ.

Τα στοιχεία που είδαν το φως της δημοσιότητας σε μεγάλο βαθμό θυμίζουν ταινία κατασκοπίας. Ο Ναβάλνι παρουσιάστηκε ως ανώτερος αξιωματούχος του ρωσικού Συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας, ο οποίος επρόκειτο να συντάξει αναφορά σχετικά με την αποτυχημένη απόπειρα δολοφονίας. Τα δημοσιεύματα παρουσιάζουν τον εν λόγω πράκτορα όχι μόνο να «τσιμπάει το δόλωμα», αλλά και να εξιστορεί για 45 λεπτά με γλαφυρό τρόπο τις λεπτομέρειες του σχεδίου δολοφονίας, ενώ δεν παρέλειψε να αναλύσει το μέσο εξόντωσης του Ναβάλνι. Εντύπωση προκαλεί ο τρόπος που υποτίθεται ότι επέλεξαν οι μυστικές υπηρεσίες της Ρωσίας για να δολοφονήσουν τον Ρώσο αντιπολιτευόμενο.

Συγκεκριμένα, ο Κουντριάφτσεφ φέρεται να αποκάλυψε ότι τοποθέτησαν τον νευροτοξικό παράγοντα στα εσώρουχα του Ναβάλνι, ένας τρόπος εξόντωσης, ο οποίος, σύμφωνα με ειδικούς, θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί με την εφαρμογή κόκκων Νόβιτσοκ στα ρούχα, με στόχο να απορροφηθούν μέσω του δέρματος όταν το θύμα άρχιζε να ιδρώνει.

Από την άλλη, η FSB σε ανακοίνωση που εξέδωσε, έκανε λόγο για «σχεδιασμένη προβοκάτσια» με την ανάμειξη ξένων μυστικών υπηρεσιών και χαρακτήρισε «ψεύτικο» το βίντεο με την επίμαχη συνομιλία.

Φτάνοντας στην άκρη του νήματος

Ενδιαφέρον παρουσιάζει μια πτυχή που παραγνωρίζεται σε αυτήν την υπόθεση και αφορά στη σχέση της κρατικής επιτήρησης και του τρόπου συλλογής πληροφοριών. Εάν επιβεβαιωθεί ότι ο Ναβάλνι και η δημοσιογραφική ομάδα που βρίσκεται πίσω από τις αποκαλύψεις χρησιμοποίησαν τα συγκεκριμένα μέσα για να ανακαλύψουν τα ονόματα των πρακτόρων που φέρονται να βρίσκονται πίσω από την απόπειρα δηλητηρίασης, τότε επιβεβαιώνεται ότι οι μέθοδοι που εφαρμόζει η ρωσική κυβέρνηση για την επιτήρηση των πολιτών της μπορούν με σχετική ευκολία να της γυρίσουν μπούμερανγκ.

Αυτή φαίνεται ότι ήταν η βάση για την έρευνα των δημοσιογράφων, ώστε να αρχίσουν να ξετυλίγουν το κουβάρι της υπόθεσης Ναβάλνι. Σύμφωνα με το Bloomberg, η δημοσιογραφική ομάδα κατάφερε να αποκτήσει πρόσβαση σε απόρρητα και καλά φυλαγμένα δεδομένα από τη λίστα επιβατών των πτήσεων του Ναβάλνι τα τελευταία χρόνια. Τα δεδομένα αυτά τούς έδειξαν ότι μια ομάδα ανθρώπων τον συνόδευε ή ταξίδευε στους ίδιους προορισμούς είτε πριν είτε μετά από αυτόν. Επίσης, απέκτησαν πρόσβαση στα μεταδεδομένα τηλεφωνικών κλήσεων της ομάδας, συμπεριλαμβανομένων των πληροφοριών παρακολούθησης τοποθεσίας, τα οποία τους επέτρεψαν να εντοπίσουν τις ακριβείς τους θέσεις.

Παράλληλα, βρήκαν τα ονόματα των συνταξιδιωτών του Ναβάλνι μέσω διαθέσιμων στο κοινό και υποτιθέμενων μυστικών βάσεων δεδομένων, τα οποία καταγράφονταν από την εφαρμογή GetContact, η οποία επιτρέπει στους χρήστες να δουν πώς μια τηλεφωνική επαφή παρατίθεται στα τηλέφωνα άλλων ατόμων. Οι απλοί αυτοί «συνταξιδιώτες» αποδείχτηκαν ότι είχαν σχέσεις με την FSB.

Η δημοσιογράφοι στη συνέχεια βρέθηκαν μπροστά στο ενδεχόμενο η απόπειρα δολοφονίας στη Σιβηρία να μην ήταν η πρώτη, αφού λίγες εβδομάδες πριν ο Ναβάλνι και η σύζυγός του, Γιούλια, είχαν μεταβεί για ολιγοήμερες διακοπές σε θέρετρο στο Καλίνινγκραντ. Τα στοιχεία που επικαλούνται δείχνουν ότι τουλάχιστον τρία μέλη της FSB τούς ακολούθησαν και εκεί «μυστηριωδώς» οι κάμερες ασφαλείας στο ξενοδοχείο όπου διέμεναν είχαν τεθεί εκτός λειτουργίας κατά την παραμονή τους. Οι «συνταξιδιώτες» του φαίνεται ότι επικοινωνούσαν συχνά με το Ινστιτούτο Signal στη Μόσχα, το οποίο η έρευνα έχει «δείξει» ως την καρδιά του παράνομου ρωσικού προγράμματος ανάπτυξης του Νόβιτσοκ.

Στην αγορά του Σκοτεινού Διαδικτύου

Οι επικριτές του Ναβάλνι στις πρώτες τους αντιδράσεις εξέφρασαν τη θέση ότι κανένας απλός πολίτης δεν θα μπορούσε να αποκτήσει πρόσβαση σε τέτοιου είδους πληροφορίες, ενώ τις δικαιολόγησαν βάζοντας στην εξίσωση τις δυτικές μυστικές υπηρεσίες. Μεταξύ άλλων, Ρώσοι ειδικοί υποστηρίζουν ότι η άντληση αυτών των στοιχείων μπορεί να αναζητηθεί στην Palantir, τη μεγάλη εταιρεία που προμηθεύει το Πεντάγωνο.

Από την άλλη τα μέλη της δημοσιογραφικής ομάδας υποστηρίζουν ότι χρησιμοποίησαν τα δικά τους χρήματα για να αγοράσουν δεδομένα από εμπόρους στη «μαύρη αγορά», στην οποία, σύμφωνα με αναλυτές, υπάρχει σχεδόν κάθε είδους πληροφορία που αφορά τις μυστικές υπηρεσίες. Δημοσίευμα του Bloomberg αναφέρει ότι στο Darknet πρόσφατα πρόσωπο πουλούσε πρόσβαση σε χιλιάδες κάμερες επιτήρησης στη Μόσχα, ενώ στο «πακέτο» προσφερόταν και η ικανότητα της διαχείρισής τους. Αν και ελέγχεται η εγκυρότητα του πωλητή αυτού, πιο απλές υπηρεσίες όπως βάση δεδομένων για διαβατήρια και τηλεπικοινωνιακά δεδομένα προσφέρονται με ευκολία στo Σκοτεινό Διαδίκτυο.

Σύμφωνα με ειδικούς, ουσιαστικά αυτή η μεγάλη προσφορά οφείλεται στην πρακτική της συλλογής των δεδομένων από τη ρωσική κυβέρνηση. Μάλιστα, δεν θεωρείται αδύνατη η απόκτησή τους από απλούς πολίτες, οι οποίοι θέλουν να εμβαθύνουν τις «γνώσεις» τους, αν και τίθεται το ηθικό ζήτημα της αγοράς παράνομα αποκτηθέντων πληροφοριών και προσωπικών δεδομένων.

Η «παραδοχή» Πούτιν και τα αντίμετρα

Πάντως η αντίδραση του Πούτιν στις αποκαλύψεις των δημοσιευμάτων χαρακτηρίστηκε από «απάθεια», καθώς ούτε το όνομά του δεν μπήκε στη διαδικασία να αναφέρει. Αντίθετα, μίλησε για τον «ασθενή στην κλινική του Βερολίνου», ο οποίος, σύμφωνα με τον Ρώσο Πρόεδρο, «απολαμβάνει την υποστήριξη των αμερικανικών μυστικών υπηρεσιών» γι’ αυτό και οι ρωσικές ειδικές υπηρεσίες έπρεπε να τον «προσέχουν», αλλά δεν «ήταν αναγκαίο να τον δηλητηριάσουν». Μάλιστα, παραδέχθηκε ότι «αν κάποιος ήθελε να τον δηλητηριάσει, θα είχε τελειώσει τη δουλειά».

Από την άλλη, οι πραγματικές του προθέσεις φάνηκαν την επόμενη κιόλας ημέρα, με το Κρεμλίνο να ανακοινώνει κυρώσεις σε βάρος Ευρωπαίων αξιωματούχων, ως αντίποινα για τα μέτρα που έλαβε τον Οκτώβριο η Ευρωπαϊκή Ένωση. Τα ρωσικά αντίμετρα ανακοινώθηκαν στους εκπροσώπους των πρεσβειών της Γαλλίας, της Γερμανίας και της Σουηδίας που κλήθηκαν στο Υπουργείο Εξωτερικών για την υπόθεση αυτή και ουσιαστικά πρόκειται για χώρες, στις οποίες τα εργαστήρια τους είχαν εντοπίσει τον νευροτοξικό παράγοντα Novitchok στον οργανισμό του Ναβάλνι.

Παράλληλα, η Μόσχα παρέμεινε αμετακίνητη στη θέση ότι ο Ναβάλνι δεν είχε κανένα δηλητήριο στον οργανισμό του όταν νοσηλεύθηκε στη Σιβηρία και ότι ελλείψει συνεργασίας εκ μέρους των Ευρωπαίων, καμία έρευνα δεν μπορεί να αρχίσει στη Ρωσία.