Περιβάλλον

Στα αζήτητα τα χρήματα από τις πλαστικές σακούλες

Γεμίζει το «ταμείο» από την πώληση πλαστικών σακούλων, αλλά δεν φαίνεται να το αναζητεί κανείς

Δύο και πλέον χρόνια έχουν περάσει από την εφαρμογή της νομοθεσίας για την πώληση των πλαστικών σακούλων σε υπεραγορές, περίπτερα, αρτοποιεία και διάφορα άλλα καταστήματα. Αν και το εγχείρημα έφερε θετικά αποτελέσματα ως προς τη χρήση της πλαστικής σακούλας από τους πρώτους κιόλας μήνες εφαρμογής του νέου μέτρου, ωστόσο δεν είναι λίγοι αυτοί που ξεχνούν να πάρουν μαζί τους τσάντες πολλαπλής χρήσης και αναγκάζονται να αγοράσουν πλαστικές σακούλες με την ολοκλήρωση των αγορών τους. Το ζήτημα σήμερα είναι τι γίνεται με τα χρήματα τα οποία συλλέγει κάθε κατάστημα από τις πωλήσεις της πλαστικής σακούλας.

Από το «πράσινο ταμείο» στην απλή παρακολούθηση

Μια πρόταση της Επιτροπής Περιβάλλοντος, δύο χρόνια πριν, αφορούσε στη δημιουργία πράσινου ταμείου, ώστε τα χρήματα από την πώληση πλαστικών σακούλων να συγκεντρώνονται για εκδηλώσεις και δράσεις που αφορούν περιβαλλοντικά θέματα. Σύμφωνα με την Επιτροπή Περιβάλλοντος της Βουλής, υπήρχαν «γκρίζες ζώνες» όσον αφορά το πού πάνε τα χρήματα από τις εισπράξεις της πώλησης των πλαστικών σακούλων, με την υφιστάμενη νομοθεσία να προνοεί το 50% να χρησιμοποιείται για την επαναχορήγηση δωρεάν σακούλων και το υπόλοιπο για περιβαλλοντικές εκδηλώσεις.

Τη δημιουργία του πράσινου ταμείου σταμάτησε το Υπουργείο Οικονομικών, που δεν έδωσε την έγκρισή του, ενώ ο Υπουργός Γεωργίας κ. Κώστας Καδής ανέφερε τότε ότι ο τρόπος διαχείρισης του ποσού που συγκεντρώνεται μέσα από την πώληση πλαστικών σακούλων θα παρακολουθείται από το Τμήμα Περιβάλλοντος, ώστε να υπάρχει η διαβεβαίωση ότι αυτό το ποσό δαπανάται σε δράσεις περιβαλλοντικής ευαισθητοποίησης και ενημέρωσης του κοινού.

Ποιος να πρωτοελεγχθεί

Δύο χρόνια μετά, λοιπόν, το ποσό που συγκεντρώθηκε στα ταμεία των υπεραγορών και άλλων καταστημάτων θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως αξιοσέβαστο, το οποίο, όμως, δεν περνά από κανέναν έλεγχο, σύμφωνα με τα όσα μας έχουν λεχθεί. Ο Πρόεδρος της Επιτροπής Περιβάλλοντος, κ. Χαράλαμπος Θεοπέμπτου, μίλησε στη «Σημερινή» εξηγώντας, μάλιστα, ότι τα έσοδα από τις πωλήσεις πλαστικών σακούλων δεν τελούν υπό τη διαχείριση του Τμήματος Περιβάλλοντος αλλά των ίδιων των εταιρειών. «Οι ίδιες οι εταιρείες συλλέγουν τα χρήματα και τα διαχειρίζονται σύμφωνα με τον νόμο για τη διαφώτιση και εκστρατεία ενημέρωσης με σκοπό την ευαισθητοποίηση απέναντι στη χρήση της πλαστικής σακούλας».

Ο κ. Θεοπέμπτου αναφέρθηκε και στα «κενά» που υπάρχουν, εφόσον, όπως είπε, η ψήφιση του νομοσχεδίου έγινε στο παρά πέντε των κυρώσεων από την Ευρωπαϊκή Ένωση. «Όταν το νομοσχέδιο ήρθε στη Βουλή για να περάσει, ήμασταν υπό απειλή από την Ευρωπαϊκή Ένωση, η οποία επρόκειτο να μας πάρει στα δικαστήρια, εφόσον καθυστερήσαμε. Αναγκαστήκαμε, λοιπόν, να το δούμε πάρα πολύ γρήγορα, χωρίς να δούμε πώς θα γίνει η διαχείριση των χρημάτων ή οτιδήποτε άλλο. Σχεδόν μας ανάγκασαν να το ψηφίσουμε χωρίς να δούμε βασικές παραμέτρους».

Όσον αφορά το θέμα του ελέγχου από το Τμήμα Περιβάλλοντος, ο κ. Θεοπέμπτου ήταν κάθετος. «Δεν μπορεί το Τμήμα Περιβάλλοντος να ελέγξει το κάθε περίπτερο, κατάστημα, υπεραγορά, τα μικρά παντοπωλεία και όλους τους χώρους όπου διατίθενται πλαστικές σακούλες».

Παραδίδουν τα λεφτά όποτε αυτό ζητηθεί

Από την άλλη μεριά οι υπεραγορές δηλώνουν έτοιμες να παραδώσουν τα χρήματα από τις πωλήσεις των πλαστικών σακούλων, όταν αυτό ζητηθεί από τους αρμόδιους φορείς, όπως εξηγεί στη «Σ» ο Εκτελεστικός Γραμματέας του Παγκύπριου Συνδέσμου Υπεραγορών, κ. Ανδρέας Χατζηαδάμου. «Εμείς αναμένουμε από την πρώτη ημέρα εφαρμογής της νομοθεσίας, τις αρμόδιες Αρχές να προβούν σε ελέγχους και να ζητήσουν τα χρήματα. Σε ό,τι αφορά τον νόμο, εκείνοι έχουν την αρμοδιότητα. Φαίνεται ότι υπήρχε κάποιο θέμα με τους μηχανισμούς. Εμείς τους προτείναμε να βρουν έναν τρόπο να εκμεταλλευτούν αυτά τα χρήματα. Όπως τα εισπράττουμε από την χρέωση, εμείς τα κρατάμε».

Παράλληλα, ο κ. Χατζηαδάμου ξεκαθάρισε ότι, πάντα στο πλαίσιο του νόμου, μπορούν να χρησιμοποιούν χρήματα από τις πωλήσεις για τη δημιουργία δράσεων, που σκοπό έχουν την ευαισθητοποίηση απέναντι στη χρήση των πλαστικών και στη μείωσή τους.

Προς εξαφάνιση και τα πλαστικά μιας χρήσης

Η μείωση των πλαστικών από τον πλανήτη είναι ένα ακόμη στοίχημα, που πρέπει να κερδίσει η ανθρωπότητα. Η Ευρωπαϊκή Ένωση αναμένει μέχρι τις αρχές του 2021 τις δράσεις μας ως προς την επίτευξη της μείωσης των πλαστικών μιας χρήσης. Προς τούτο το Υπουργείο Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος έθεσε από τις 17 Νοεμβρίου και για είκοσι ημέρες σε δημόσια διαβούλευση προσχέδιο του περί Αποβλήτων Νόμου για την ελαχιστοποίηση των επιπτώσεων ορισμένων πλαστικών προϊόντων στο περιβάλλον και την αντικατάστασή τους με βιοδιασπώμενα πλαστικά.

Τα επηρεαζόμενα πλαστικά προϊόντα μιας χρήσης είναι τα ποτήρια, δοχεία τροφίμων, φιάλες ποτών, μαχαιροπήρουνα, πιάτα, καλαμάκια, αναδευτήρες ποτών, ράβδοι που στηρίζουν μπαλόνια, προϊόντα υγιεινής, υγρά μαντηλάκια, μπατονέτες, προϊόντα καπνού με φίλτρο και λεπτές πλαστικές σακούλες μεταφοράς. Από τις 3 Ιουλίου 2021 θα αρχίσει η σταδιακή απαγόρευση της διάθεσης των προϊόντων στην αγορά.