Υγεία

Τα «διαβατήρια ανοσίας» είναι ήδη εδώ: Οι περιπτώσεις Ισλανδίας και Ουγγαρίας

Τα είδη «διαβατηρίων ανοσίας» που σχεδιάζουν Ουγγαρία και Ισλανδία. Τι δηλώνουν ειδικοί για την αποτελεσματικότητά τους και την πρακτική τους χρήση.

Με πολλά χιλιόμετρα συρματοπλέγματος και ηλεκτρικού φράκτη λόγω της αντίθεσής της προς την μετανάστευση, τα σύνορα της Ουγγαρίας δεν θεωρούνται και τα πιο φιλικά. «Αυτό όμως γίνεται σε κανονικούς καιρούς. Μέσα στην πανδημία, η Ουγγαρία έκλεισε τις πύλες της σχεδόν σε όλους, ακόμη και στους Ευρωπαίους γείτονές της», αναφέρει σε χθεσινό άρθρο του το CNN.

Εκτός αν έχουν κορωνοίό.

Αν και δεν είναι κάτι που θα περίμενε κάποιος από την Ουγγαρία που διατηρεί ένα πολύ αυστηρό καθεστώς εισόδου.

Όπως το μέτρο που εφαρμόστηκε στις αρχές Σεπτεμβρίου ανοίγει το δρόμο σε επισκέπτες που μπορούν να παρουσιάσουν αποδείξεις πως έχουν αναρρώσει από τον νέο κορωνοϊό, δηλαδή απόδειξη και θετικού και αρνητικού τεστ τους τελευταίους έξι μήνες.

Η Ισλανδία έχει σχέδια για παρόμοια πολιτική ξεκινώντας την επόμενη βδομάδα. Ήδη επιτρέπει σε πολίτες που έχουν προηγουμένος μολυνθεί άδεια να αγνοούν την πανεθνική εντολή για χρήση προστατευτικής μάσκας.

Οι ειδικοί αποκαλούν αυτά τα είδη μέτρων ως ένα είδος «διαβατηρίου ανοσίας». Αλλά είναι πράγματι μια νίκη έναντι του ιού ανοσία; Τα δεδομένα μέχρι στιγμής δείχνουν πως για τους περισσότερους ανθρώπους πράγματι προσφέρουν ανοσία, σύμφωνα με το CNN.

«Είναι σίγουρα θεωρητικά πιθανόν ότι μερικοί άνθρωποι που έχουν αντισώματα μπορεί να μην προστατεύονται», δήλωσε στο CNN η Δρ Ania Wajnberg της Ιατρικής Σχολής Icahn του Νοσοκομείου Mount Sinai στη Νέα Υόρκη. «Αλλά πιστεύω ότι η πλειοψηφία των ανθρώπων που έχουν θετικά αποτελέσματα για αντισώματα θα προστατευτούν για κάποιο χρονικό διάστημα».

Ξανανοίγοντας την κοινωνία

Η Wajnberg είναι επικεφαλής μιας μαζικής μελέτης περισσότερων από 30,000 ατόμων που ήταν περιπτώσεις ήπιου ή μέτριου κρούσματος Covid-19. Στην τελευταία της έρευνα που δημοσιεύθηκε τον Οκτώβριο διαπιστώσε πως περισσότερο από το 90% των ανθρώπων έχουν αρκετά αντισώματα για να σκοτώσουν τον ιό για πολλούς μήνες μετά την μόλυνση, ίσως και περισσότερο.

Έτσι, ο κίνδυνος ότι κάποιος που μπαίνει στην Ουγγαρία βάσει αυτής της πολιτικής μπορεί να μολυνθεί εκ νέους ή να μολύνει άλλους, είναι χαμηλός, αναφέρει. Αν και δεν έχει τεκμηριωθεί επαρκώς επιστημονικά για το πόσο διαρκεί η ανοσία, υπήρξαν μόνο λίγες τεκμηριωμένες περιπτώσεις επαναμόλυνσης.

«Αυτός μπορεί να είναι ένας λογικός τρόπος για να αρχίσει να ανοίγει εκ νέου η κοινωνία και να επιτρέπονται ταξίδια και η λειτουργία επιχειρήσεων», αναφέρει.

Ο επικεφαλής επιδημιολόγος της Ισλανδίας Thorolfur Gudnason κατέληξε στο ίδιο συμπέρασμα με βάση τα δεδομένα τις χώρας του και μελέτες από το εξωτερικό.

«Νομίζω είναι αρκετά ασφαλές. Εννοώ, ό,τι και αν κάνουμε έχει τις αμφιβολίες του. Τίποτα δεν είναι 100%», ανέφερε στο CNN.

Τα τεστ και οι εξαιρέσεις καραντίνας στα σύνορα ξεκινούν στις 10 Δεκεμβρίου. Η Ισλανδία, που είναι τουριστικός μαγνήτης του βορείου Ατλαντικού, θα δέχεται τεκμηριωμένη απόδειξη του PCR (positive polymerase chain reaction) τεστ που είναι τουλάχιστον 14 ημερών ή ELISA (enzyme-linked immunosorbent assay) τεστ που μετρά τα επίπεδα αντισωμάτων, με την προϋπόθεση πως αυτά τα τεστ εκδίδονται από εγκεκριμένο ευρωπαϊκό εργαστήριο.

Ο Thorolfur λέει πως οι Ισλανδοί που έχουν νικήσει τον κορωνοϊό, με μια σχετική επιστολή από τον γιατρό τους, εξαιρούνται επίσης από το εθνικό μέτρο για χρήσης προστατευτικής μάσκας, αν και οι περισσότεροι την φορούν για να αποφύγουν το κοινωνικό στίγμα, αναφέρει. Δεν έχει ακούσει ποτέ για κανένα να έχει μολυνθεί σκόπιμα, ειδικά με το εμβόλιο καθοδόν.

«Αυτό είναι δυνατόν. Αλλά από την άλλη πλευρά, νομίζω πως είναι επίσης άδικο για τους ανθρώπους που είχαν την μόλυνση. Γιατί να μην τους επιτρέπεται να ταξιδεύουν ελεύθερα», είπε. «Νομίζω είναι βασικά ερώτημα δικαιοσύνης. Εάν έχεις μια ιατρική κατάσταση που δεν διαδίδεις ή δεν έχεις τον ιό, δεν είσαι κίνδυνος για το περιβάλλον και τότε πρέπει αυτό κάπως να σου αναγνωρίζεται».

Κίνδυνος αναζωπύρωσης κορωνοϊού

Η Ισλανδία βρίσκεται επίσης σε συνομιλίες με άλλες σκανδιναβικές χώρες - Σουηδία, Δανία, Φινλανδία και Νορβηγία - έτσι ώστε άτομα με αυτή την εξαίρεση να ταξιδεύουν ελεύθερα χωρίς περιορισμούς. Οι συνομιλίες ωστόσο δεν έχουν προχωρήσει πολύ και ο Thorolfur αναφέρει πως δεν αναμένει από άλλες χώρες να ακολουθήσουν το παράδειγμα της Ισλανδίας. Από την άλλη, δεν γνώριζε την πολιτική που ακολουθεί η Ουγγαρία.

Σύμφωνα με το CNN, η κεντροευρωπαϊκή χώρα δεν ανέφερε τίποτα ουσιαστικά για την επιτυχία ή την αποτυχία της πολιτικής εξαίρεσής της, σε ποια επιστήμη βασίζεται και πώς ζύγισε τα υπέρ και τα κατά.

Η ουγγρική κυβέρνηση απέρριψε τα αιτήματα του CNN για συνέντευξη και έστειλε μόνο μια δήλωση που περιγράφει την πολιτική. Πολλοί από τους εμπειρογνώμονες με τους οποίους μίλησε το αμερικανικό μέσο δεν γνώριζαν πως ισχύει το μέτρο και δεν έχει συζητηθεί ευρέως το θέμα στην ίδια την Ουγγαρία.

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας τον Απρίλιο έκανε συστάσεις κατά των «διαβατηρίων ανοσίας» («immunity passports»). «Επί το παρόντος δεν υπάρχουν στοιχεία ότι άτομα που έχουν αναρρώσει από τον Covid-19 και έχουν αντισώματα προστατεύονται από μια δεύτερη μόλυνση», έγραφε η επιστημονική του αναφορά.

Την Πέμπτη, ο ΠΟΥ επιβεβαίωσε ότι δεν έχει αλλάξει την θέση του αλλά, ο Περιφερειακός Σύμβουλος Siddhartha Sankar Datta είπε ότι επιδιώκει να βοηθήσει τις χώρες να εφαρμόσουν ηλεκτρονικά πιστοποιητικά εμβολιασμού. Άλλοι ειδικοί έχουν επίσης εκφράσει ανησυχίες σχετικά με τα «διαβατήρια ανοσίας».

«Νομίζω ότι το χειρότερο σενάριο είναι να δούμε μια αύξηση στα κρούσματα διότι οι άνθρωποι θα έχουν κίνητρο να προσπαθήσουν να κολλήσουν Covid για να επιδείξουν ανοσία», ανέφερε στο CNN η Carmel Shachar, ειδική στην Βιοηθική και το Ιατρικό Δίκαιο του Πανεπιστημίου του Χάρβαρντ. «Λοιπόν, έτσι ξαφνικά, θα δείτε τους ανθρώπους μην φορούν μάσκες, να μην σέβονται τις κοινωνικές αποστάσεις διότι θα θέλουν να κολλήσουν Covid. Ειδικά αν όλο και περισσότερες χώρες υιοθετούν ένα παρόμοιο πρόγραμμα».

Εμπειρογνώμονες σε πολλά κορυφαία ιατρικά περιοδικά έχουν επίσης προειδοποίησει ότι τα διαβατήρια ασυλίας θα μπορούσαν να παρακινήσουν υγιείς ανθρώπους να αναζητήσουν σκόπιμα την μόλυνση από τον ιό.

Δεν είναι σαφές εάν κάποιος έχει πραγματικά μολυνθεί σκοπίμως με σκοπό να εισέλθει στην Ουγγαρία, αλλά η ερευνήτρια σε θέματα ηθικής του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης Rebecca Brown δυσκολεύεται να το πιστέψει.

«Θα ήταν ένα πολύ ακραίο πράγμα να κάνεις. Και νομίζω, κατά πάσα πιθανότητα, πως η συντριπτική πλειοψηφία των ανθρώπων δεν θα το έκαναν», αναφέρει, εξηγώντας πως ο Covid-19 μπορεί να έχει μακροπρόθεσμες επιπτώσεις ακόμα και σε μερικούς νέους και υγιείς ανθρώπους.

Πλεονεκτήματα & μειονεκτήματα

Η Schachar υποστηρίζει επίσης ότι τα «διαβατήρια ανοσίας» μπορεί να αποτελέσουν στο τέλος είδος ανταμοιβής για απερίσκεπτους ανθρώπους που μολύνθηκαν αφού αγνόησαν τους κανόνες του Covid ή να υποσκάψουν το ιατρικό απόρρητο.

«Όσο περισσότερες πληροφορίες ζητείται να βγουν έξω τόσο πιο πολύ κανονικοποιείται η ιδιωτικότητα των ανθρώπων», αναφέρει.

Η ειδική στην Βιοηθική του Πανεπιστημίου του Χάρβαρντ Natalie Kofler είναι πιο ωμή στην αντίθεσή της στα διαβατήρια ανοσίας. «Είναι μια κακή ιδέα», είπε διότι θα μπορούσαν να επιδεινώσουν τις υπάρχουσες ανισότητες.

«Αν είχες από πριν τον ιό, δεν θεωρείται αντίστοιχο του εμβολίου από ηθικής άποψης. Αυτό οφείλεται στο γεγονός πως έπρεπε να είσαι αρκετά υγιής, αρκετά προνομιούχος για την υγειονομική περίθαλψη που θα χρειαζόσουν και αρκετά πλούσιος για να κάνει το αναγκαίο τεστ για να επιβιώσεις από τον ιό», ανέφερε.

Η Rebecca Brown του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης σε μια δημοσιευμένη μελέτη της εξέτασε τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα των διαβατηρίων ανοσίας. Στο τέλος υποστηρίζει πως τα πιθανά οφέλη υπερτερούν τον μειονεκτημάτων.

«Πολλοί άνθρωποι που ανησυχούν για τα διαβατήρια ανοσίας στην πραγματικότητα δεν έχουν κάνει πολλές προτάσεις για το πως μπορούμε να επιλύσουμε τις δυσκολίες και δεν φαίνονται ανυπέρβλητες. Φαίνεται πως υπάρχουν τρόποι με τους οποίους μπορούμε να αντιμετωπίσουμε τα είδη των προβλημάτων που θα μπορούσαν να προκύψουν», δήλωσε στο CNN.

Τα θετικά

Τα διαβατήρια ανοσίας μπορεί να ξαναγίνουν της μόδας ως ιδέα μόλις υπάρξει εμβόλιο. Η ΙΑΤΑ (Διεθνής Ένωσης Αερομεταφορών), η οποία εκπροσωπεί εκταοντάδες αεροπορικές εταιρείες, πιέζει για ένα ασφαλές, ψηφιακό «ταξιδιωτικό πάσο» («travel pass») για να μπορούν οι επιβάτες να αποδείξουν πως έχουν εμβολιαστεί, όταν θα υπάρχει αυτή η επιλογή.

Ο Alan Joyce, Διευθύνων Σύμβουλος της αυστραλιανής αεροπορικής εταιρείας Qantas, έχει ήδη προτέινει ότι στο μέλλον οι επιβάτες θα πρέπει να αποδείξουν ότι έχουν εμβολιαστεί για να επιβιβαστούν.

Η Brown υποστηρίζει ότι όσοι έχουν αναρρώσει από τον κορωνοϊό θα πρέπει να αντιμετωπίζονται όπως και εκείνοι που έχουν κάνει το εμβόλιο. Ακόμα και η πιο δύσπιστή Shachar είναι επιφυλακτικά θετική σε αυτή την ιδέα.

«Στην πραγματικότητα υπάρχει ένα θετικό όφελος στο να τους αντιμετωπίζουμε το ίδιο. Δεν θέλουμε να σπαταλήσουμε τις δόσεις των εμβολίων, θα χρειαστεί λίγος καιρός μέχρι να έχουμε αρκετά εμβόλιο για τον κάθε άνθρωπο στον πλανήτη», ανέφερε.

Στην ερώτηση εάν εκείνοι που έχουν αναρρώσει από τον ιό θα πρέπει να τοποθετηθούν στο τέλος της λίστας αναμονής για το εμβόλιο, η Wajnberg είπε πως θεωρητικά είναι μια καλή ιδέα. Στην πραγματικότητα όωμς, είπε πως θα απαιτούσε τα ίδια ακριβή, υψηλής ποιότητας ELISA τεστ που χρησιμοποιεί στο εργαστήριό της, που θα κυκλοφορήσουν σε μαζική κλίμακα.

«Μπορεί να έχει νόημα να μην εμβολιάσουμε τα άτομα που έχουν ήδη πολύ υψηλά επίπεδα αντισωμάτων, αλλά νομίζω ότι αυτό θα είναι πολκύ δύσκολο λειτουργικά», είπε.