Αλλάζουν τα δεδομένα εισόδου στην Ε.Ε.

Αλλάζει τους κανονισμούς για τη διεύρυνση η νέα Κομισιόν και, ως εκ τούτου, αλλάζουν και τα δεδομένα των υπό ένταξη χωρών ή και των χωρών που μελλοντικά θα επιδιώξουν ένταξη στην ΕΕ. Η ανάγκη αλλαγής ήρθε από τη βάση των χωρών-μελών, οι λαοί των οποίων, σε κάθε εκλογική αναμέτρηση, τα τελευταία χρόνια, δείχνουν τις προτιμήσεις τους στα εναλλακτικά και ακροδεξιά κόμματα, τα οποία δεν έχουν τόσο «φιλικές» διαθέσεις προς τους μη χριστιανικούς λαούς και ιδιαίτερα τους μουσουλμανικούς. Προκειμένου να αντιστρέψει την πορεία που έχει πάρει ο κομματικός χάρτης της Ένωσης, θέλοντας ωστόσο να διευκολύνει την στρατηγικής σημασίας ένταξη των υποψήφιων χωρών των Βαλκανίων, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υπέβαλε στα κράτη μέλη πρόταση για αλλαγή επί το αυστηρότερον της διαδικασίας εισδοχής των υποψήφιων χωρών μελών της Ένωσης. Με βάση λοιπόν τις νέες προτάσεις, οι οποίες θεωρείται σχεδόν δεδομένο πως θα εγκριθούν, η διαδικασία θα είναι πλέον αναστρέψιμη, βάσει ρύθμισης που θα επιτρέπει την επανέναρξη εξέτασης ήδη ολοκληρωμένων τμημάτων της διαπραγμάτευσης, αν η υποψήφια χώρα δεν τηρεί τις δεσμεύσεις της. Παράλληλα οι ενταξιακές διαπραγματεύσεις θα μπορούν «να ανασταλούν σε ορισμένους τομείς, ή να διακοπούν τελείως, εάν τα προβλήματα που αναφύονται είναι σοβαρά». Τα κεφάλαια που έχουν ήδη κλείσει θα μπορούν «να ξανανοίξουν» ή «να επανεκκινήσουν εξαρχής».

Στα ψιλά γράμματα

Η αλήθεια είναι πως στη νέα πρόταση της Κομισιόν δεν τροποποιούνται οι κανόνες ένταξης ενός κράτους μέλους, αλλά υπό τον τίτλον της ενίσχυσης της διαδικασίας ένταξης, η κάθε υποψήφια χώρα, έστω κι αν σήμερα είναι σε διαδικασία ένταξης, θα πρέπει να αποδεικνύει ότι η υποψηφιότητά της «δεν μπαίνει στον αυτόματο πιλότο» αλλά αντανακλά μία κοινωνική επιλογή εκ μέρους της χώρας αυτής για την «πλήρωση και τήρηση των υψηλότερων ευρωπαϊκών κανόνων και αξιών». Στην πραγματικότητα οι κανονισμοί άλλαξαν προκειμένου να αντιμετωπιστεί το βέτο που έθεσε η Γαλλία στην ένταξη των Σκοπίων και της Αλβανίας, γι’ αυτό ξεκάθαρα αναφέρεται η προϋπόθεση της δέσμευσης των χωρών μελών να συμμερισθούν ένα κοινό μέλλον με τα δυτικά Βαλκάνια ως πλήρη μέλη της Ένωσης, σε πολιτικό και όχι μόνο τεχνικό επίπεδο.

Το κείμενο του προτεινόμενου σχεδίου αναφέρει ρητά πως στόχος της Ευρωπαϊκής Ένωσης παραμένει η διεύρυνση προς τις έξι βαλκανικές χώρες, ξεκαθαρίζει ωστόσο ότι η ΕΕ ενδιαφέρεται ξεκάθαρα για τον γεωστρατηγικό χαρακτήρα της διεύρυνσης στα Βαλκάνια.

Εκτός από τα Σκόπια και την Αλβανία, οι άλλες τέσσερεις χώρες των δυτικών Βαλκανίων, που ελπίζουν σε ένταξη, είναι η Βοσνία-Ερζεγοβίνη, το Μαυροβούνιο, η Σερβία και το Κοσσυφοπέδιο (το οποίο δεν αναγνωρίζεται από όλα τα κράτη μέλη ως ανεξάρτητο κράτος).

Συνεχής έλεγχος

Σύμφωνα με τις αλλαγές που προτείνει η Κομισιόν, εκείνο που «τρομάζει» περισσότερο τα υποψήφια κράτη και δη την Τουρκία, είναι πως ο έλεγχος θα είναι συνεχής, σε όλους τους τομείς και σε όλη τη διάρκεια της διαδικασίας. Αν μια χώρα, όπως γινόταν μέχρι σήμερα, «παραμερίσει» τομείς, τα κεφάλαια των οποίων έχουν θεωρητικά κλείσει και δεν συνεχίσει τις αναγκαίες πολιτικές και οικονομικές μεταρρυθμίσει, τότε η υποψηφιότητα και ο διάλογος δύναται να επιστρέψουν στο σημείο της αφετηρίας.

Αυτή ήταν, άλλωστε, μια βασική προϋπόθεση που έθεσε η Γαλλία, αν και όχι η μόνη. Η Κομισιόν, ωστόσο, έκρινε πως στη δεύτερη σημαντική απαίτηση του Παρισιού, περί χρηματοδότησης των υποψήφιων κρατών από κοινοτικά ταμεία συνοχής, δεν υπήρχε περιθώριο αποδοχής, λόγω των αντιδράσεων από άλλα κράτη μέλη που αντιμετωπίζουν σημαντικά οικονομικά προβλήματα και, ως εκ τούτου, η πρόταση δεν θα έπαιρνε το πράσινο φως. Στόχος είναι η πρόταση να υιοθετηθεί εντός του επόμενου τριμήνου, πριν από το επόμενο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο για την ενταξιακή πορεία των χωρών των δυτικών Βαλκανίων, που θα γίνει στις 6-7 Μαΐου στο Ζάγκρεμπ της Κροατίας.

«Τιμωρία» στη γωνία η Τουρκία

Η νέα στρατηγική αφορά ουσιαστικά τα κράτη των Δυτικών Βαλκανίων που θα αρχίσουν μελλοντικά ενταξιακές διαπραγματεύσεις και ειδικότερα την Αλβανία και τα Σκόπια, και ενώ οι αλλαγές επηρεάζουν άμεσα την υποψηφιότητα και τις διαδικασίες ένταξης της Τουρκίας, η Τουρκία δεν αναφέρεται πουθενά. Ο αρμόδιος Επίτροπος Διεύρυνσης ρωτήθηκε σχετικά και αρκέστηκε να απαντήσει παραπέμποντας στον τίτλο της νέας στρατηγικής, λέγοντας πως αυτή αφορά μόνο στους στρατηγικούς σχεδιασμούς ένταξης των δυτικών Βαλκανίων.

Αναλυτές ερμηνεύουν το γεγονός ως «θάνατο» στην ενταξιακή διαδικασία της Τουρκίας, για την οποία δεν αναμένεται ούτε να ανοίξουν νέα κεφάλαια, ούτε να κλείσουν ανοιχτά κεφάλαια. Θεωρούν δε πως η ΕΕ θα προχωρήσει ξεχωριστά σε συγκεκριμένες αποφάσεις για την Τουρκία, εντός του 2020. Οι αποφάσεις αυτές θα αποκλείσουν την ένταξη της Τουρκίας, κατά τη λαϊκή επιθυμία των Ευρωπαίων, ωστόσο θα προωθήσουν την αναβάθμιση της τελωνειακής ένωσης, κατά την επιθυμία των ισχυρών της Ευρώπης, με ό,τι συνέπειες αυτό συνεπάγεται για την Κύπρο.