Η κοινωνική διάσταση του μεταναστευτικού

H «Σ» αναδεικνύει σήμερα την κοινωνική διάσταση του μεταναστευτικού προβλήματος, σε σχέση με το θέμα της διαχείρισης της παρουσίας των προσφύγων αλλά και τη διαδικασία ενσωμάτωσής τους στην κοινωνία. Αν και έχει μετατραπεί σε ένα μείζον πολιτικό πρόβλημα -όπως το είχε αναδείξει η εφημερίδα σε μεγάλη έρευνα την περασμένη Κυριακή- με τη χώρα μας να μην μπορεί ν’ αντεπεξέλθει στις αυξημένες ροές προσφύγων, εντούτοις κυρίαρχη παραμένει η ανθρωπιστική πτυχή.

Τα πλοιάρια συνεχίζουν να φτάνουν στο νησί, οι αριθμοί αυξάνονται, τα καταφύγια υπερχείλισαν και οι λίστες των ανθρώπων, που ζητούν μια υποτυπώδη προστασία και ασφάλεια σε λίγη γη, μακραίνουν. Το μεταναστευτικό ζήτημα είναι μια τεράστια πρόκληση που έχει να αντιμετωπίσει η Κύπρος και, γενικότερα, η Ευρωπαϊκή Ένωση. Η εξεύρεση άμεσων λύσεων δεν είναι εύκολη και γρήγορη διαδικασία, ωστόσο οι άνθρωποι αυτοί παραμένουν μέσα σε μια χώρα που καλείται να βρει τρόπους, ώστε αυτοί όσο είναι εδώ να ζήσουν «σύμφωνα» με τη δική μας κοινωνία - ό,τι κι αν σημαίνει αυτό. Οι άνθρωποι μπορεί να νιώθουν ανακούφιση που γλίτωσαν βομβαρδισμούς και πνιγμούς, αλλά ο φόβος για το αύριο αυτών και των παιδιών τους παραμένει ζωντανός, με τους εφιάλτες να τους συνοδεύουν ίσως για πάντα. Η ένταξη των μεταναστών, προσφύγων και αιτητών ασύλου είναι ένα θέμα που χρήζει αρκετής μελέτης, εφόσον η πραγματικότητα είναι τέτοια που επιβάλλει την ομαλή τους προσαρμογή στο νησί. Η επιτυχής ένταξη των μεταναστών έχει, εξάλλου, καθοριστική σημασία για τη μελλοντική ευημερία, πρόοδο και συνοχή μιας κοινωνίας.

Απουσία ολοκληρωμένης εθνικής στρατηγικής

Αν και υπήρχε ένα σχέδιο δράσης από το 2010, το οποίο προχώρησε σε αναθεώρηση το 2013, εντούτοις ακόμη δεν έχει τεθεί σε εφαρμογή κάποιου είδους ολιστική δράση προς αυτήν την κατεύθυνση. Υπάρχουν όμως επιμέρους δράσεις και πολιτικές για την ένταξη των μεταναστών και πολλές από αυτές αφορούν κυρίως στον εκπαιδευτικό τομέα. Στην παρούσα φάση, οι Αρχές βρίσκονται στη διαδικασία συγγραφής της διαμορφωμένης στρατηγικής, την οποία έχουν αναλάβει εξωτερικοί συνεργάτες. Πέρα από τις κρατικές ενέργειες, υπάρχουν πολλοί ανεξάρτητοι φορείς που αναλαμβάνουν να υλοποιήσουν συγκεκριμένα προγράμματα, τα οποία στόχο έχουν ακριβώς αυτόν: την ένταξη των μεταναστών στο κυπριακό συγκείμενο. Ανάμεσα σε αυτούς είναι και ο ανεξάρτητος εκπαιδευτικός οργανισμός CARDET, ο οποίος συνεισφέρει στη διαδικασία ένταξης των μεταναστών στο νησί, έχοντας καθαρά εκπαιδευτική προσέγγιση. Ο project manager Μάριος Ζίττης μίλησε στη «Σ» για τις προσπάθειες που γίνονται σε αυτόν τον τομέα και εξήγησε για ποιο λόγο είναι σημαντική η ένταξή τους προς όφελος όλων. «Μέσα από τις δράσεις μας δίδεται έμφαση στον σχεδιασμό και διενέργεια δράσεων και προγραμμάτων που έχουν ως στόχο να στηρίξουν επαγγελματίες και εθελοντές που παρέχουν στήριξη σε μετανάστες αλλά και στους ίδιους τους μετανάστες. Παράλληλα τρέχουν διάφορα προγράμματα, που έχουν ως στόχο να βοηθήσουν τους μαθητές με μεταναστευτική βιογραφία να ενταχθούν ομαλά στα σχολεία της Κύπρου».

Προγράμματα ένταξης

Δεν είναι λίγοι οι εκπαιδευτικοί, οι εθελοντές, οι επαγγελματίες που προσφέρουν τις υπηρεσίες τους στους μετανάστες με στόχο οι τελευταίοι να μπορέσουν να ενταχθούν στην κοινωνία, προσφέροντας σε αυτή. «Οι μετανάστες, πέρα από τη φοίτησή τους στα σχολεία της Κύπρου, έχουν την ευκαιρία να μάθουν καλύτερα τη γλώσσα, να καλλιεργήσουν διάφορες δεξιότητες, αλλά και να γνωρίσουν περισσότερο την Κύπρο και τον πολιτισμό της, το πολιτικό σύστημα και γενικότερα την κουλτούρα του νησιού», όπως ανέφερε ο εκπρόσωπος του οργανισμού. Με την παροχή διαφόρων εργαλείων και μεθόδων μάθησης στα σχολεία, διευκολύνεται η προσπάθεια ενός ξένου παιδιού να κατανοήσει το πού βρίσκεται, πώς να μιλά και βασικά στοιχεία της χώρας στην οποία διαμένει πια. «Υπάρχουν διάφορα προγράμματα, τα οποία τρέχουν, όπως για παράδειγμα το ’’Γεια Χαρά’’, που απευθύνεται σε μαθητές του Δημοτικού και έχει ως στόχο να τους βοηθήσει στην εκμάθηση Ελληνικών και διενεργείται σε συγκεκριμένο αριθμό σχολείων σε όλες τις επαρχίες της ελεύθερης Κύπρου. Επιδίωξη του έργου είναι, μέσω της εκμάθησης της ελληνικής γλώσσας, να βοηθηθούν τα παιδιά με μεταναστευτική βιογραφία ώστε να μπορέσουν να ενταχθούν στο σχολικό περιβάλλον και την τοπική κοινωνία αλλά και να εξοικειωθούν με τις συνήθειες και πραγματικότητες της κυπριακής κοινωνίας. Παράλληλα με τα μαθήματα ελληνικών, το έργο έχει εκπαιδεύσει 40 γονείς-διαμεσολαβητές για να βοηθήσουν στις επαφές και την επικοινωνία μεταξύ των σχολείων και εκπαιδευτικών με τους μαθητές με μεταναστευτική βιογραφία και τους γονείς τους, συμβάλλοντας στην εξομάλυνση και διευκόλυνση της φοίτησής τους. Φυσικά το πρόγραμμα συγχρηματοδοτείται από το Ταμείο Ασύλου Μετανάστευσης και Ένταξης και την Κυπριακή Δημοκρατία», όπως ανέφερε ο κ. Ζίττης.

Ανάπτυξη σχέσεων

Σε άλλα προγράμματα δίδεται έμφαση στη δημιουργία δικτύων και σχέσεων, την προώθηση της επικοινωνίας αλλά και την ενδυνάμωση. Δεν πρέπει να ξεχνά κανείς το παρελθόν, την ιστορία που κουβαλά ο κάθε μετανάστης ξεχωριστά και τους λόγους που τον ώθησαν στην εγκατάλειψη της πατρίδας. Έχοντας κατά νουν ότι πρέπει να τύχουν διαχείρισης τα προσωπικά θέματα του καθενός, παράλληλα θα πρέπει να βρεθούν τρόποι κτισίματος γεφυρών επικοινωνίας με τους ντόπιους και καλής συνεργασίας. «Παράλληλα με τα μαθήματα Ελληνικών, το έργο έχει εκπαιδεύσει 40 γονείς-διαμεσολαβητές για να βοηθήσουν στις επαφές και την επικοινωνία μεταξύ των σχολείων και εκπαιδευτικών με τους μαθητές με μεταναστευτική βιογραφία και τους γονείς τους συμβάλλοντας στην εξομάλυνση και διευκόλυνση της φοίτησής τους». Οι δράσεις δεν περιορίζονται στην ένταξη των μεταναστών στην κυπριακή κουλτούρα, αλλά και στην ενημέρωση και διαφώτιση των Κυπρίων για τους μετανάστες. «Υπάρχει ενημερωτικός οδηγός για την Κύπρο, ο οποίος παρέχει γενικές πληροφορίες για Υπηκόους Τρίτων Χωρών με σκοπό να διευκολυνθεί η ένταξή τους στην κυπριακή κοινωνία και στην τοπική αγορά εργασίας. Ο Ενημερωτικός Οδηγός για την Κύπρο αναπτύχθηκε σε μια προσπάθεια προώθησης αμοιβαίου σεβασμού και εκτίμησης ανάμεσα στους ΥΤΧ και την τοπική κοινωνία, παροχής απαραίτητων πληροφοριών που αφορούν στα δικαιώματα και στις υποχρεώσεις τους, καθώς και ενημέρωσης για υπηρεσίες που μπορεί να διευκολύνουν τις βασικές καθημερινές δραστηριότητές τους. Ο πρωταρχικός στόχος του Οδηγού είναι να υποστηρίξει την ουσιαστική συμμετοχή των ΥΤΧ στην οικονομική, κοινωνική και πολιτιστική ζωή της Κύπρου».