Καταρρέουν τουρισμός και επιχειρήσεις

Μέχρι και 50 εκατομμύρια θέσεις εργασίας στον τομέα του τουρισμού παγκοσμίως κινδυνεύουν, σύμφωνα με το Παγκόσμιο Συμβούλιο Τουρισμού, με αφορμή τη ραγδαία εξάπλωση της νέας πανδημίας του κορωνοϊού. Η εκτελεστική διευθύντρια και πρόεδρος του Παγκοσμίου Συμβουλίου Τουρισμού (WTTC), Gloria Guevara, προειδοποίησε μέσω ανακοίνωσης την Παρασκευή ότι ο τομέας του τουρισμού και των ταξιδίων παγκοσμίως θα συρρικνωθεί κατά 25% μέσα στο 2020, που αναλογεί σε απώλεια τριών μηνών από ταξίδια σε παγκόσμιο επίπεδο. Αυτό, όπως ανέφερε, θα μπορούσε να επιφέρει μείωση των θέσεων εργασίας κατά 12%-14%. Σύμφωνα με το Παγκόσμιο Συμβούλιο Τουρισμού, η πανδημία του COVID-19 αποτελεί ξεκάθαρη απειλή για τη βιομηχανία του τουρισμού, για τους εργαζομένους σε αυτήν αλλά και για τους τουρίστες.

Πανικός στους ξενοδόχους

Το πρόβλημα είναι ήδη έκδηλο και στην Κύπρο. Αφενός τα περιορισμένα ταξίδια από και προς την Κύπρο, λόγω του φόβου για τη νέα πανδημία και αφετέρου τα μέτρα που εξήγγειλε την Παρασκευή η Κυβέρνηση, έχουν επιφέρει ραγδαίες αλλαγές ως προς τη φετινή τουριστική χρονιά. Οι ακυρώσεις διαδέχονται η μία την άλλη, με τους ξενοδόχους να είναι οι πρώτοι που αντιμετωπίζουν τις δραματικές επιπτώσεις του νέου κορωνοϊού. Ξενοδοχειακές μονάδες οι οποίες προγραμμάτιζαν την έναρξη των εργασιών τους και την υποδοχή τουριστών μέσα στα μέσα Μαρτίου παρατείνουν το άνοιγμά τους χωρίς χρονοδιάγραμμα, καθώς επικρατεί μεγάλη αβεβαιότητα όχι μόνο για το πότε η χώρα μας θα καταφέρει να ξεπεράσει την επιδημία, αλλά και για το πότε θα καταφέρουν οι ίδιοι οι τουρίστες να ξεπεράσουν τον φόβο και να αποφασίσουν να πραγματοποιήσουν ξανά ταξίδια στο εξωτερικό. Οι επιπτώσεις στους ξενοδόχους, όμως, δεν σταματούν στις ακυρώσεις, καθώς οι ξένοι τουριστικοί πράκτορες δράττονται της ευκαιρίας να ζητήσουν πολύ γενναιόδωρες εκπτώσεις σε πακέτα και μειώσεις στις τιμές, αίτημα στο οποίο οι ξενοδόχοι δεν μπορούν να ανταποκριθούν, συγκρίνοντας το μειωμένο κέρδος σε σχέση με το υπερβολικά αυξημένο κόστος λειτουργίας των ξενοδοχειακών μονάδων. Αποκορύφωμα του γενικότερου πανικού που επικρατεί στον ξενοδοχειακό τομέα αποτελούν τα μέτρα τα οποία εξήγγειλε το βράδυ της Παρασκευής ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας και συγκεκριμένα η απαγόρευση εισόδου στο νησί από σήμερα και για περίοδο δεκαπέντε ημερών, μέτρα τα οποία κρίνονται μεν αναγκαία, όμως η αβεβαιότητα για πιθανή παράτασή τους παραμένει.

Από την άλλη, οι επιπτώσεις στον ξενοδοχειακό τομέα αναμένεται να είναι αλυσιδωτές και να επιφέρουν μεγάλο αριθμό προβλημάτων κυρίως προς τους εργαζομένους, καθώς η προφανώς δικαιολογημένη παράταση έναρξης λειτουργίας ξενοδοχειακών μονάδων θα ρίξει στην ανεργία τούς χιλιάδες εργαζομένους στον ξενοδοχειακό τομέα για αβέβαιο χρονικό διάστημα, κάτι το οποίο η Κυβέρνηση καλείται να εξετάσει στα μέτρα στήριξης, τα οποία αναμένεται να εξαγγείλει.

Περδίος: «Θα γίνουν μάχες»

Σε δηλώσεις του την περασμένη Τρίτη ο Υφυπουργός Τουρισμού Σάββας Περδίος εξέφρασε την ετοιμότητα τού Υφυπουργείου να δώσει μάχες το καλοκαίρι “για να κερδίσουμε την πίτα που μας αναλογεί”, όπως είπε. Μετά τη συνεδρία του Υπουργικού Συμβουλίου, ο Σάββας Περδίος ανέφερε ότι στόχος είναι να περιοριστεί για φέτος η ζημιά όσο το δυνατόν περισσότερο. Από την άλλη, το Υφυπουργείο θα ενεργήσει ώστε να περισωθούν, πρωτίστως, οι ερχόμενοι ανοιξιάτικοι μήνες, αναλόγως της εξέλιξης του νέου ιού, καθώς και γενικότερα της φετινής καλοκαιρινής περιόδου. Ο Υφυπουργός Τουρισμού επεσήμανε παράλληλα και έναν εξίσου σημαντικό παράγοντα, δηλαδή της ψυχολογίας του τουρίστα. Όπως είπε, η περίπτωση του νέου κορωνοϊού δεν είναι μόνο ιατρική κρίση αλλά παράλληλα και τουριστική, καθώς έχει δημιουργηθεί μια αίσθηση του φόβου για την πραγματοποίηση ενός ταξιδιού στο εξωτερικό. Παρ’ όλα αυτά το Υφυπουργείο Τουρισμού είναι έτοιμο να πραγματοποιήσει δυναμικές καμπάνιες στο εξωτερικό, όχι μόνο για να αναπληρώσει το χαμένο έδαφος, αλλά και για πιθανή επέκταση κατά το δυνατόν της φετινής τουριστικής περιόδου, ώστε να αναπληρωθούν όσο γίνεται οι ανοιξιάτικοι μήνες.

Ταξιδιωτικοί πράκτορες: «Η επιβίωσή μας καθίσταται αμφίβολη»

Τον κώδωνα του κινδύνου κρούουν και οι ταξιδιωτικοί πράκτορες για την επιβίωσή τους μετά την παγκόσμια αναταραχή που έχει ξεσπάσει στον τουρισμό εξαιτίας της ραγδαίας εξάπλωσης του νέου κορωνοϊού.

Σε διάσκεψη Τύπου την περασμένη Τετάρτη, ο πρόεδρος του ACTA Βασίλης Σταματάρης προειδοποίησε ότι ο κλάδος των Ταξιδιωτικών Γραφείων απειλείται με εξαφάνιση, λόγω της σοβαρότερης κρίσης που έχει αντιμετωπίσει ποτέ. Υπάρχουν, όπως είπε, μειώσεις αεροπορικών δρομολογίων, ακυρώσεις συνεδρίων, καθώς και μειώσεις σε καλοκαιρινούς σχεδιασμούς. Τόνισε ότι δεν υπάρχουν καθόλου ταξιδιωτικές κρατήσεις, ενώ οι υφιστάμενες για τις οποίες είχαν προχωρήσει σε πληρωμές ξενοδοχείων και αεροπορικών εταιρειών ακυρώνονται συνεχώς, με αποτέλεσμα να καταγράφονται πολύ μεγάλες ζημιές. Ως εκ τούτου, προειδοποίησε ότι η επιβίωση των ταξιδιωτικών πρακτόρων καθίσταται, πλέον, αμφίβολη χωρίς οικονομική στήριξη, ενώ πολλά από τα μέλη επεξεργάζονται τρόπους για ν’ αντεπεξέλθουν, συμπεριλαμβανομένων και απολύσεων προσωπικού, χωρίς να αποκλείεται, μάλιστα, και ο τερματισμός λειτουργίας ταξιδιωτικών γραφείων, με αποτέλεσμα ο κυπριακός τουρισμός να δεχθεί σοβαρότατο πλήγμα. Παράλληλα, εισηγήθηκε μέτρα όπως σχέδια ασφάλισης, αφερεγγυότητα αερογραμμών, πάταξη παρανομίας, σχέδια αναβάθμισης των μελών του συνδέσμου σε θέματα τεχνολογίας και τεχνογνωσίας και καταπολέμηση εποχικότητας.

Αντίκτυπος στις επιχειρήσεις

Εν αναμονή και νέων μέτρων που πολύ πιθανό να εξαγγείλει τις ερχόμενες μέρες η Κυβέρνηση για περιορισμό της εξάπλωσης του COVID-19, τις πληγές τους μετρούν και οι επιχειρήσεις και τα κέντρα αναψυχής, από τα πρώτα μέτρα που ανακοίνωσε την περασμένη εβδομάδα το Υπουργικό Συμβούλιο, ένα εξ αυτών και η απαγόρευση διεξαγωγής εκδηλώσεων άνω των 75 ατόμων σε κλειστούς χώρους μέχρι τέλος του μήνα.

Σε δηλώσεις του στη “Σημερινή” της Κυριακής, ο Γενικός Γραμματέας του Παγκύπριου Συνδέσμου Ιδιοκτητών Κέντρων Αναψυχής (ΠΑΣΙΚΑ), Φάνος Λεβέντης, τόνισε την αναγκαιότητα εκ των προτέρων διαβούλευσης με τους ιδιοκτήτες κέντρων αναψυχής πριν από τη λήψη απόφασης. Ανέφερε ότι ο Σύνδεσμος είχε να προτείνει συγκεκριμένο μέτρο, το οποίο δεν θα επέφερε τόσο μεγάλες επιπτώσεις στους επιχειρηματίες, ενώ θα δημιουργούσε και μεγαλύτερο αίσθημα ασφάλειας και μείωση του αισθήματος πανικού προς τους πολίτες και τους τουρίστες, προτείνοντας όπως οι χώροι εστίασης και αναψυχής λειτουργούν κανονικά αραιώνοντας τις θέσεις σε ασφαλή απόσταση, μέτρο το οποίο έλαβαν και άλλες χώρες του εξωτερικού. Ανέφερε, επίσης, ότι τα μέλη του Συνδέσμου θα συνεχίσουν να θέτουν τα αιτήματά τους προς την πολιτεία με μόνο γνώμονα την οικονομική τους επιβίωση.

Μέτρα στήριξης ζητεί το ΚΕΒΕ

Ψυχραιμία κάλεσε να επιδείξουν τα μέλη του το Κυπριακό Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο, χωρίς να παραλείψει να υπογραμμίσει με έμφαση ότι τα μέτρα που θα αναληφθούν από την κυπριακή Κυβέρνηση αλλά και τα υπόλοιπα κράτη δεν θα πρέπει να δημιουργούν δυσανάλογους φραγμούς στην ελεύθερη κυκλοφορία των εμπορευμάτων, ενώ η σταθεροποίηση των διασυνοριακών αλυσίδων αξίας πρέπει να αποτελεί προτεραιότητα.

Με στόχο την άμβλυνση των επιπτώσεων στις επιχειρήσεις και τους εργαζομένους, το ΚΕΒΕ πρότεινε μέσω ανακοίνωσής του τη λήψη στοχευμένων μέτρων δημοσιονομικής, νομισματικής και χρηματοπιστωτικής φύσης, όπως η επέκταση των προθεσμιών για πληρωμή φόρων (περιλαμβανομένου του Φ.Π.Α.) και κοινωνικών εισφορών, η ενθάρρυνση των τραπεζών για παροχή διευκολύνσεων σε σχέση με την αποπληρωμή δανείων όπως παράταση των προθεσμιών εξόφλησης, τη χρήση των κρατικών ενισχύσεων για παροχή ρευστότητας και κεφαλαίων κίνησης στις επιχειρήσεις, ενώ δυνατότητες παρέχονται μέσω της ρύθμισης de minimis, ή των σχεδίων διάσωσης και αναδιάρθρωσης και στην κατεύθυνση αυτή θα μπορούσαν να δοθούν στοχευμένες πιστωτικές εγγυήσεις για τις βραχυπρόθεσμες ανάγκες των επηρεαζόμενων επιχειρήσεων. Ζητά, επίσης, παροχή εισοδηματικής στήριξης σε εργαζομένους που εργοδοτούνται σε επιχειρήσεις που αναγκάζονται να αναστείλουν τις εργασίες τους, πέρα από την αμειβόμενη άδεια ασθενείας σε άτομα που νοσούν ή έχουν τεθεί σε κατ' οίκον περιορισμό, ενώ, όσον αφορά τις τουριστικές επιχειρήσεις, όπου το μέτρο που αφορά την αναστολή βρίσκεται σε ισχύ, να υπάρξει παράτασή του μέχρι τέλος Μαΐου.

Επιπλέον, όσον αφορά τις τουριστικές επιχειρήσεις που αναμφίβολα έχουν επηρεαστεί, ζητά μείωση στο κόστος κατανάλωσης του ηλεκτρικού ρεύματος που, όπως είναι γνωστό, μαζί με το μισθολόγιο αποτελεί το κυριότερο έξοδο των επιχειρήσεων αυτών και ειδικά των ξενοδοχειακών μονάδων, υποβολή εισήγησης προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για δημιουργία μηχανισμών που να βοηθήσουν τις επιχειρήσεις που αντιμετωπίζουν δυσκολίες, υποβολή εισήγησης προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να δώσει τη δυνατότητα στα κράτη μέλη να μη συνυπολογίζουν τις δαπάνες αντιμετώπισης του κορωνοϊού στους στόχους πρωτογενούς πλεονάσματος. Τέλος, το ΚΕΒΕ τονίζει ότι η δημοσιονομική κατάσταση στην Κύπρο έχει βελτιωθεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια, πράγμα που επιτρέπει στο κράτος να λάβει στοχευμένα μέτρα χωρίς σοβαρούς δημοσιονομικούς κλυδωνισμούς, αλλά ταυτόχρονα χωρίς να τεθεί σε κίνδυνο η βιωσιμότητα των δημοσίων οικονομικών.

Μέτρα ζητά και η ΟΕΒ

Στο ίδιο μήκος κύματος και οι εισηγήσεις της Ομοσπονδίας Εργοδοτών και Βιομηχάνων. Ο Πρόεδρος της ΟΕΒ Γιώργος Πέτρου απέστειλε ξεχωριστές επιστολές με συγκεκριμένες εισηγήσεις προς τον Υπουργό Οικονομικών και τον Υπουργό Υγείας, μετά τη συνεδρίαση της Εκτελεστικής Επιτροπής της, σημειώνοντας ότι πρώτιστη προτεραιότητα αποτελεί η γρήγορη και αποτελεσματική αντιμετώπιση της επιδημίας στην Κύπρο, με περιορισμό και χειρισμό των κρουσμάτων του κορωνοϊού. Εισηγήθηκε την αναστολή για τρεις μήνες της καταβολής των εισφορών των εργοδοτών, ύψους 2% επί του μισθολογίου, στο Ταμείο Κοινωνικής Συνοχής, με στόχο τη στήριξη των επιχειρήσεων και των εργαζομένων, ενώ ιδιαίτερη μνεία κάνει στην πρόταση για παραχώρηση δικαιώματος σε επιχειρήσεις οποιουδήποτε τομέα που έχουν πληγεί αποδεδειγμένα λόγω της επιδημίας να αναστείλουν προσωρινά τις δραστηριότητές τους και το προσωπικό τους, χωρίς να απολυθεί, να μπορεί να λαμβάνει επίδομα από το Κράτος αντί μισθού.

Όσον αφορά την εισήγηση για αναστολή καταβολής εισφορών στο Ταμείο Κοινωνικής Συνοχής, ο κ. Πέτρου αναφέρει ότι το μέτρο είναι οριζόντιου χαρακτήρα και αφορά ολόκληρο το φάσμα επιχειρήσεων σε όλους τους τομείς οικονομικής δραστηριότητας όπου απασχολούνται εργαζόμενοι και διευκολύνει την αποφυγή απολύσεων. Μεταξύ των εισηγήσεων που περιλαμβάνονται στις επιστολές προς τους Υπουργούς Οικονομικών και Υγείας είναι επίσης η ενίσχυση της δυνατότητας του Ινστιτούτου Νευρολογίας και Γενετικής τόσο σε ανθρώπινο δυναμικό, όσο και σε υλικοτεχνική υποδομή, προκειμένου να διεξάγονται με ταχύτητα οι αναγκαίοι εργαστηριακοί έλεγχοι δειγμάτων από ύποπτα κρούσματα. Ενδεχομένως, προστίθεται, να καταστεί αναγκαία η αξιοποίηση πρόσθετων Κέντρων και σε άλλες πόλεις πλην της Λευκωσίας, πέραν του ΙΝΓΚ, κάτι το οποίο πρέπει να γίνει, προκειμένου να διασφαλιστεί η ταχύτητα εξέτασης και διεκπεραίωσης των ελέγχων και εφαρμογής κατά περίπτωση των επιβαλλόμενων πρωτοκόλλων.

Ακόμη η ΟΕΒ ζητά ενίσχυση το ταχύτερο δυνατό του Κέντρου Ασθενοφόρων 1420, ώστε η λειτουργία του να παύσει να είναι βραχυκυκλωμένη και το Κέντρο να συμβάλει στη συλλογική προσπάθεια ελέγχου της επιδημίας με την παροχή ομοιόμορφης πληροφόρησης, συμβουλών και καθοδήγησης, καθώς και να δημιουργηθεί τηλεφωνικό κέντρο πληροφοριών αναφορικά με την επιδημία, το οποίο θα απαντά σε γενικές απορίες, ερωτήσεις και διευκρινίσεις του κοινού, έτσι ώστε το 1420 να αφεθεί απερίσπαστο να επιτελέσει την αποστολή του, αίτημα το οποίο ικανοποιήθηκε με τη δημιουργία του δεύτερου τετραψήφιου αριθμού 1450.

Εξάλλου, στην επιστολή προς τον Υπουργό Οικονομικών γίνεται εισήγηση για μείωση του ΦΠΑ, έστω για καθορισμένο χρονικό διάστημα, με σκοπό την ενίσχυση της κατανάλωσης. Άλλες εισηγήσεις αφορούν τη μείωση των εισαγωγικών δασμών σε πρώτες ύλες που είναι αναγκαίες για την εξαγωγική βιομηχανία, τη μέριμνα για ταχεία επιστροφή του ΦΠΑ και γρήγορη καταβολή χορηγιών προς τις επιχειρήσεις, αλλά και την παραχώρηση παράτασης για κρατικά και ιδιωτικά έργα που γίνονται από ιδιωτικές εταιρείες και για τα οποία υπάρχει χρονοδιάγραμμα για την κατασκευή τους, αλλά που αναγκαστικά θα καθυστερήσουν. Σε διαφορετική περίπτωση, συμπληρώνεται, υπάρχει πραγματικός κίνδυνος να ακυρωθούν οι σχετικές άδειες, να εκπέσουν οι εγγυητικές των εταιρειών ή ακόμα και να χαθεί πλήρως η ευκαιρία να υλοποιηθούν.

Μια ακόμη εισήγηση αφορά την ένταξη κατανάλωσης ηλεκτρικού ρεύματος των ξενοδοχείων στη βιομηχανική ταρίφα. Ο κ. Πέτρου ζητά επίσης κοινοποίηση προς την ΟΕΒ για ενημέρωση του επιχειρηματικού κόσμου, των πρωτοκόλλων που καταρτίζονται από Υπηρεσίες του Υπουργείου Υγείας και που περιλαμβάνουν σημαντικές απαντήσεις και διευκρινίσεις. Ακόμη εισηγείται επανέκδοση και επικαιροποίηση οδηγιών για τον υποχρεωτικό αυτοπεριορισμό προσώπων που θεωρούνται ύποπτα κρούσματα, καθώς, όπως λέει, οι ερωτήσεις που υποβάλλονται στην ΟΕΒ για το πότε πρέπει κάποιος να τεθεί σε αυτοπεριορισμό είναι αμέτρητες.

Έρχεται μέτρο στήριξης της οικονομίας

Τις επόμενες μέρες η Κυβέρνηση αναμένεται να οριστικοποιήσει και συγκεκριμένο δημοσιονομικό πακέτο στήριξης της οικονομίας για αντιμετώπιση των οικονομικών επιπτώσεων από τον COVID-19 με σκοπό να προωθηθεί την ερχόμενη εβδομάδα για έγκριση στο Υπουργικό Συμβούλιο. Το πακέτο θα οριστικοποιηθεί τις επόμενες ημέρες μετά την ολοκλήρωση επαφών με διάφορους φορείς και με τα πολιτικά κόμματα, όπως ανέφερε την περασμένη Τετάρτη ο Υπουργός Οικονομικών Κωνσταντίνος Πετρίδης, τονίζοντας παράλληλα πως το πακέτο στήριξης "αν χρειαστεί, θα προωθηθεί και με συμπληρωματικό έκτακτο προϋπολογισμό”.

Το πακέτο στήριξης, σύμφωνα με τον Υπουργό Οικονομικών, θα απευθύνεται "σε επιχειρήσεις και επιχειρηματικότητα" και "σε εργαζόμενους και επιχορήγηση εργασίας" και θα αφορά "φορολογίες, επιχορηγήσεις και μέτρα στήριξης συγκεκριμένων Υπουργείων για προώθηση δικών τους πολιτικών, τα οποία δεν είναι προϋπολογισμένα".

Ένας από τους στόχους του πακέτου είναι και η στήριξη των εργαζομένων για να αποφύγουν απώλεια εσόδων, αλλά και να μείνουν εργαζόμενοι, όπως είπε ο Υπουργός Οικονομικών μετά και από διαβούλευση με την Υπουργό Εργασίας. Όπως είπε ο Κωνσταντίνος Πετρίδης, ο σχεδιασμός σε σχέση με τα δημόσια οικονομικά του κράτους μπορεί να αλλάξει και "μια συνετή δημοσιονομική πολιτική είναι για να προσφέρει διεξόδους την ώρα της κρίσης ή της εκκολαπτόμενης κρίσης", ανέφερε, προσθέτοντας ότι "ως οικονομία περάσαμε πιο δύσκολες καταστάσεις και τα καταφέραμε". Τόνισε ότι “ανεξαρτήτως των όποιων ευρωπαϊκών μέτρων η Κυβέρνηση θα στηρίξει την οικονομία, τους εργαζομένους και τις επιχειρήσεις με συγκεκριμένα εφαρμόσιμα μέτρα, τα οποία θα ανακοινωθούν τις επόμενες ημέρες”.

Όσον αφορά τον τουριστικό τομέα, ο Υπουργός Οικονομικών είπε ότι ο τομέας αυτός είναι ευάλωτος σε εξωγενείς παραμέτρους και έχει σημαντικότατη συνεισφορά στο Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν, στις θέσεις εργασίας, προσθέτοντας ότι μια στόχευση για συγκεκριμένες πολιτικές που αφορούν τον τουριστικό τομέα θα συμπεριλαμβάνεται στο πακέτο.

Την επόμενη εβδομάδα αναμένεται να συνεδριάσει το Συμβούλιο Υπουργών Οικονομικών της Ε.Ε. για θέματα οικονομίας και το Eurogroup και ήδη, σύμφωνα με τον Υπουργό Οικονομικών, και σε επίπεδο ΕΕ συζητείται και έχουν ληφθεί και κάποιες πρωταρχικές αποφάσεις όσον αφορά το ταμείο για τον κορωνοϊό, που στοχεύει στη στήριξη των επιχειρήσεων.​