Ο πόλεμος που δεν κηρύχθηκε ποτέ

Τα εσχάτως διαδραματιζόμενα στον Έβρο δεν μπορεί παρά να έχουν παροπλίσει και τις πιο σθεναρές ιδεοληπτικές αιτιάσεις για τις απώτερες επιδιώξεις και στοχεύσεις της Τουρκίας.

Μια προφανής ασύμμετρη επίθεση κατά της Ελλάδας, με εργαλείο την ανθρώπινη δυστυχία και όπλο τη μηχανή της απόγνωσης, που έχει ως απώτερο στόχο τη δημιουργία συνθηκών αποσταθεροποίησης της χώρας στη Θράκη και στο Αιγαίο.

Επιχειρώντας να ανατρέψει τα επίχειρα της αδιέξοδης πολιτικής του στη Συρία και εκμεταλλευόμενος την προσφερόμενη συγκυρία της «εμφύλιας αναστάτωσης» στα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου, ένεκα των δομικών, πλέον, δυσχερειών στη διαχείριση της μεταναστευτικής κρίσης, ο Ρ. Τ. Ερντογάν πέρασε στην εφαρμογή του πιο υποχθόνιου σχεδίου του, στο πλαίσιο του πολυεπίπεδου υβριδικού πολέμου που διεξάγει εις βάρος της Ελλάδος.

Άνοιξε τα σύνορα, εξωθώντας, μέσα σ’ ένα όργιο προπαγάνδας και παραπληροφόρησης και προσφέροντάς τους όλα τα υποστηρικτικά μέσα, εκατοντάδες χιλιάδες μετανάστες και πρόσφυγες να εισέλθουν στο ελληνικό έδαφος. Ανάμεσά τους αρκετοί Τούρκοι παραστρατιωτικοί, τζιχαντιστές, πράκτορες της ΜΙΤ και, εσχάτως, «γκρίζοι λύκοι», όπως έκαναν την περασμένη Παρασκευή την εμφάνισή τους στις Καστανιές.

Η απρόσμενα άμεση, αποφασιστική και αποτελεσματική αντίδραση της Ελλάδας επέτεινε τον ‘εκνευρισμό’ του Ερντογάν, ο οποίος, φεύγοντας σχεδόν άπρακτος από τις Βρυξέλλες, συνεχίζει να επισείει τον εκβιασμό του μεταναστευτικού, ζητώντας γην και ύδωρ από τους Ευρωπαίους, προκειμένου να κλείσει τη στρόφιγγα των μεταναστευτικών ροών.

Άλλαξαν οι όροι του παιγνιδιού

Οι όροι, ωστόσο, του παιγνιδιού, μετά τη σθεναρή ελληνική αντίδραση, έχουν αλλάξει, καθώς: Α) Η Ελλάδα για πρώτη φορά όρθωσε βούληση έμπρακτης αποτροπής έναντι της τουρκικής επιθετικότητας, προβάλλοντας με πειστικότητα τα όρια των συμβιβασμών στις προκλήσεις της Άγκυρας. Β) Κατάφερε να διεθνοποιήσει το πρόβλημα, πείθοντας πως δεν μπορεί να αντικρίζεται μονοσήμαντα στο πλαίσιο των «ζητημάτων με την Τουρκία» ή ως ένα θέμα που την αφορά αποκλειστικά. Η αναγνώριση των ελληνικών συνόρων ως ακρώρειας της ευρωπαϊκής επικράτειας αποτελεί σημαντική εξέλιξη, την οποία η Ελλάδα, αλλά και η Κύπρος, η οποία βρίσκεται στο ανατολικότερο άκρο της Ένωσης, οφείλουν να κεφαλαιοποιήσουν πολιτικά στο μέλλον. Ως αποτέλεσμα, αυτήν τη στιγμή, η Ελλάδα, στον Έβρο, αλλά και στα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου, όσον αφορά, τουλάχιστον, τη μεταναστευτική οριογραμμή, δεν είναι μόνη.

Γ) Ανέδειξε τη γεωπολιτική εργαλειοποίηση του μεταναστευτικού/προσφυγικού από τον Ρ. Τ. Ερντογάν, φανερώνοντας τις πραγματικές προθέσεις και επιδιώξεις της Άγκυρας, παρά το κατευναστικό σιγοντάρισμα του Βερολίνου προς τον νεοσουλτάνο. Ο Τούρκος Πρόεδρος εγκλωβίζεται ολοένα και περισσότερο στην εικόνα ενός αδίστακτου απολυταρχικού ηγέτη, ο οποίος, ισοπεδώνοντας κάθε έννοια ανθρωπισμού, δεν ορρωδεί να εκμεταλλευτεί ακόμη και τον ανθρώπινο πόνο, χρησιμοποιώντας τον στην πολεμική μηχανή αλλότριων και ιδιοτελών συμφερόντων.

Δ) Κατέδειξε ότι, η γεωπολιτική συμπλοκή των ποικιλόμορφων στρατηγικών αναστατώσεων που διενεργεί ο Ρ. Τ. Ερντογάν στην ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου – μεταναστευτικό, Κουρδικό, ενέργεια, Συρία, Λιβύη, Ιράκ – δεν είναι πάντοτε επικερδής ή τουλάχιστον όχι πάντοτε χωρίς ζημίες για τον ίδιο.

Ε) Ενδεχομένως να σηματοδοτήσει και τη στροφή της ελληνικής πολιτικής έναντι της Τουρκίας, η οποία διαχρονικά ακολουθούσε την πεπατημένη του κατευνασμού και της θωπείας της τουρκικής επιθετικότητας. Σταδιακά, γίνεται πεποίθηση ακόμη και σε μέλη της κυρίαρχης ελληνικής πολιτικής ελίτ, ότι η προσπάθεια συνεννόησης με την Τουρκία, με βάση τον ορθολογισμό των διεθνών σχέσεων και τον αλληλοσεβασμό, όχι μόνο είναι μια εξαιρετικά δύσκολη υπόθεση, αλλά σχεδόν αγγίζει τα όρια της ουτοπίας.

«Κατέρρευσε το τουρκικό σχέδιο»

Όπως επισημαίνει ο βουλευτής της ΝΔ, αν. καθηγητής Διεθνούς Δικαίου και Εξωτερικής Πολιτικής στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, Άγγελος Συρίγος, στον Έβρο κατέρρευσε το σχέδιο του Ερντογάν για αποσταθεροποίηση της Ελλάδας, καθώς και ο εκβιασμός του προς την Ευρώπη για απελευθέρωση των μεταναστευτικών/προσφυγικών ροών.

Ωστόσο, παρά την κρυστάλλινη και σθεναρή στάση της ελληνικής κυβέρνησης, ο Ερντογάν, αφού είδε το ψεύδος περί ανοικτών συνόρων να καταρρέει, συνεχίζει την πίεση στα σύνορα, διατηρώντας τις μεταναστευτικές ροές στον Έβρο, ενώ επιχειρεί να κλειδώσει την παρουσία τους εκεί με την προώθηση ειδικών δυνάμεων της τουρκικής στρατοχωροφυλακής, οι οποίες αποδύονται, σε καθημερινή βάση, στη διεξαγωγή προβοκατόρικων ενεργειών εναντίον των ελληνικών και τώρα ευρωπαϊκών δυνάμεων φύλαξης.

Συμπεριφορά που δηλοί, πέρα από τις προφανείς επικοινωνιακές στοχεύσεις, τις προθέσεις της Άγκυρας να προεκτείνει σε βάθος χρόνου τον πόλεμο φθοράς εναντίον των ελληνικών δυνάμεων, διατηρώντας ή και αυξάνοντας την πίεση επί των συνόρων.

Η οργανωμένη από την Τουρκία συνοριακή «κρίση» με επίκεντρο τον Έβρο είναι σαφές πως έχει ως στόχο την αμφισβήτηση της ελληνικής κυριαρχίας και την αποσταθεροποίηση της χώρας, επιδιώκοντας να αναγκάσει την Αθήνα να αποδεχθεί ένα ιδιότυπο modus operandi, όσον αφορά την άσκηση των κυριαρχικών της δικαιωμάτων, αναθέτοντας στην ίδια ρόλο ρυθμιστή των διακρατικών τους σχέσεων. Με άλλα λόγια, τη μετατροπή της Ελλάδας σε μια χώρα μειωμένης κυριαρχίας, άμεσα ελεγχόμενης από τις βουλές της Άγκυρας.

Οι ανησυχίες της Αθήνας

Η συμπεριφορά των Τούρκων δημιουργεί βάσιμες εκτιμήσεις ότι η Άγκυρα όχι μόνο δεν θα υποχωρήσει, αλλά θα προχωρήσει σε μεγαλύτερη κλιμάκωση των προκλήσεων, οδηγώντας την Αθήνα στα όρια έσχατης αντίδρασης. Οι παραβιάσεις τουρκικών πολεμικών αεροσκαφών στον Έβρο και στη Στρογγύλη τις τελευταίες μέρες, ο εις διπλούν εμβολισμός σκάφους του ελληνικού Λιμενικού από ακταιωρό της τουρκικής ακτοφυλακής, η κλιμάκωση των επιθέσεων στις Καστανιές καθώς και οι νέες NAVTEX που εξέδωσε η Άγκυρα για διεξαγωγή ασκήσεων στο κεντρικό Αιγαίο, προϊδεάζουν πως ο Ρ. Τ. Ερντογάν είναι διατεθειμένος να φτάσει στα άκρα, μη αποκλειομένου και ενός θερμού επεισοδίου, προκειμένου να σύρει την Ελλάδα σε μια υπό δυσμενείς όρους διαπραγμάτευση των τουρκικών διεκδικήσεων.

Επιβεβαιωτικές των προθέσεων της Άγκυρας ήταν και οι προχθεσινές δηλώσεις του Τούρκου Υπουργού Άμυνας, Χουλουσί Ακάρ, ότι τα προβλήματα στο Αιγαίο δεν μπορούν να επιλυθούν χωρίς τη συμμετοχή της Τουρκίας (αήθης ταυτολογία, αφού τα προβλήματα στο Αιγαίο η ίδια τα προκαλεί και ουδείς άλλος), ενώ υποστήριξε ότι η Τουρκία είναι σήμερα συνδιαμορφωτής της διεθνούς σκηνής, ένα μήνυμα που προφανώς αποστέλλεται προς διάφορες κατευθύνσεις.

Στο πλαίσιο αυτό, η ελληνική πολιτική και στρατιωτική ηγεσία δεν αποκλείει τη διενέργεια πρόκλησης θερμού επεισοδίου σε κάποιο από τα νησιά ή τις βραχονησίδες του νοτιοανατολικού Αιγαίου, με πιθανότερο σενάριο την απόπειρα κατάληψης.

Έγκυρες πηγές στην Αθήνα εκτιμούν ότι στο προσεχές διάστημα η Τουρκία θα κλιμακώσει την ένταση στο μέγιστο, γι’ αυτό οι ελληνικές Αρχές εμφανίζονται έτοιμες για αντιμετώπιση κάθε ενδεχομένου.

Στη λογική αυτή εντάσσεται η προειδοποίηση που απηύθυνε προχθές προς την τουρκική ηγεσία ο Έλληνας Υπουργός Επικρατείας, Γιώργος Γεραπετρίτης, ότι, εάν ενταθούν οι προκλήσεις, η Ελλάδα θα προβεί στις δέουσες ενέργειες, προκειμένου να προασπίσει την εθνική της κυριαρχία.

«Θα απελευθερωθούν τα ανάλογα πρωτόκολλα εάν προκαλέσετε»

Συγκεκριμένα, απαντώντας σε ερώτηση για το ενδεχόμενο αποβίβασης Τούρκων στρατιωτών σε κάποια βραχονησίδα του Αιγαίου, ο κ. Γεραπετρίτης επισήμανε:

«Έχουμε δει όλους τους χάρτες, έχουμε δει όλα τα σενάρια. Υπάρχουν συγκεκριμένα πρωτόκολλα, τα οποία θα απελευθερωθούν ανάλογα με την ένταση ή της όποιας τυχόν επίθεσης δεχθούμε από την Τουρκία.

»Αυτό που συμβαίνει σήμερα δεν το έχουμε βιώσει στο παρελθόν. Έχουμε, πρώτον, το γεγονός ότι η Τουρκία έχει βρεθεί σε μια σχέση ασφυκτική. Ό,τι έχει επιχειρήσει στη διπλωματία, έχει πάει αρνητικά. Προφανώς ο Τούρκος Πρόεδρος, βρισκόμενος σε δυσχερή θέση, θα αναζητήσει έναν τρόπο να βγει από την κατάσταση ασφυξίας. Αυτό που συνέβη με τη χειραγωγημένη και οργανωμένη μεταναστευτική ροή ήταν μοναδικό στην παγκόσμια ιστορία, είναι η έκφραση του πιο κυνικού υβριδικού πολέμου που μπορεί να υπάρξει».

Όπερ σημαίνει: Α) Η Αθήνα αξιολογεί ως πρωτοφανή, σε σχέση με το παρελθόν, την τωρινή τουρκική πρόκληση. Β) Θεωρεί πιθανή την κλιμάκωση της κρίσης, με τη διενέργεια στρατιωτικού επεισοδίου. Γ) Δηλώνει πλήρη ετοιμότητα για τη διαχείριση οιασδήποτε κλιμάκωσης, απελευθερώνοντας τους προσήκοντες κανόνες εμπλοκής, αναλόγως της βαθμίδας της πρόκλησης.

Κλασική περίπτωση ασύμμετρου πολέμου

O Καθηγητής Οικονομικής Γεωγραφίας και Γεωπολιτικής Θεωρίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, Ιωάννης Μάζης, χαρακτηρίζει την ενέργεια της Τουρκίας ως μια κλασική περίπτωση ασύμμετρου πολέμου εναντίον της Ελλάδας.

«Είναι προφανές», επισημαίνει, «πως πρόκειται για κλασική περίπτωση ασύμμετρου πολέμου», για να προσθέσει: «Ως εκ τούτου, το push back επιβάλλεται και για λόγους δημόσιας υγείας και για λόγους εθνικής ασφάλειας. Οποιαδήποτε κυβέρνηση αναλαμβάνει τη διακυβέρνηση, ορκίζεται για την υπεράσπιση της εθνικής κυριαρχίας, της εθνικής ασφάλειας και ακεραιότητας της χώρας. Και αυτό πράττει η ελληνική κυβέρνηση αυτήν τη στιγμή και καλώς το πράττει. Εκείνο το οποίο αποκαλύπτεται και χρήζει στοιχειοθεσίας δικαστικού φακέλου είναι η χορεία των δηλώσεων του κ. Ερντογάν και των λοιπών Τούρκων αξιωματούχων, με τεκμηριωμένο υλικό και φωτογραφίες, ότι οχήματα του στρατού και της στρατοχωροφυλακής φέρνουν τα πλήθη των μεταναστών στα σύνορα, τους εξοπλίζουν με όπλα, γιατί τα δακρυγόνα αυτά, κατευθυνόμενα, καθίστανται και όπλα, και τους στέλνουν να διαπεράσουν τα σύνορα».

Τούτου δοθέντος, εξηγεί, «αυτό που συμβαίνει, δεν έχει τίποτα να κάνει με μετακίνηση μεταναστών ή προσφύγων, αλλά με μια κλασική κατάσταση δραστηριότητας special commando – βλέπουμε και την εκπαίδευση των κυρίων αυτών – που δρουν μ’ έναν συγκεκριμένο στόχο. Η Ελλάδα θα πρέπει να συγκεντρώσει όλο αυτό το υλικό και να το αποστείλει αμέσως στις Βρυξέλλες, προς ενημέρωσιν των εταίρων. Αυτοί οι κύριοι που χρησιμοποιούν τόσο ωραία τα όπλα, δεν πρέπει να τυγχάνουν οιασδήποτε ανθρωπιστικής αντιμετώπισης εκ μέρους της Ελλάδας. Είναι ειδικοί κομάντος οι οποίοι έχουν πάει εκεί με τις ευλογίες και τα οχήματα του τουρκικού στρατού και εκτελούν πολεμικές επιχειρήσεις. Είναι εισβολείς και δεν έχουν καμία σχέση με μετανάστες. Η αποστολή, άλλωστε, του γνωστού μηνύματος στα κινητά των μεταναστών είναι πολύ εύγλωττη για το τι συμβαίνει. Αυτός που έστειλε το μήνυμα στους μετανάστες γνώριζε, προφανώς, τους αριθμούς των κινητών τηλεφώνων όλων των προσφύγων. Αυτό δεν είναι τυχαίο και κάτι μας λέει. Πρόκειται για εργαλεία ανθρώπινα που τα χρησιμοποιεί ο Ερντογάν σαν κύβους κρέατος για να δημιουργεί διπλωματικές πιέσεις στην ΕΕ, ώστε να δεχτεί να του χρηματοδοτήσει, πέραν των 6 δις που έλαβε ως σήμερα, την εθνοκάθαρση και τον εποικισμό που πραγματοποιεί στη ζώνη που ελέγχει στη Συρία. Με μια διαφορά. Ότι με αυτόν τον τρόπο έχει δημιουργήσει σοβαρές ενοχλήσεις στην ΕΕ, οι οποίες οδηγούν τις Βρυξέλλες να πάρουν τη θέση που έπρεπε να πάρουν από καιρό έναντί του.

Το θέμα πρέπει να τεθεί μετ’ επιτάσεως και εξακολουθητικά εντός των θεσμικών οργάνων της ΕΕ και ορθώς έπραξε ο Έλληνας ΥΠΕΞ, συγκαλώντας έκτακτη σύνοδο των Υπουργών Εξωτερικών της Ένωσης, γιατί πρόκειται για ένα ακραιφνώς ευρωπαϊκό ζήτημα. Δεν είναι μόνον ελληνικό ζήτημα».

Ο Ερντογάν άπλωσε πολύ τα πόδια του…

Όσον αφορά τη στάση και τις ευρύτερες επιδιώξεις του Τούρκου Προέδρου, ο κ. Μάζης τονίζει ότι δεν μπορεί να υπάρξει λύση έτσι όπως τη ζητάει ο κ. Ερντογάν. «Ο Τούρκος Πρόεδρος έχει πρόβλημα, γιατί έχει απλώσει τα πόδια του πάρα πολύ. Ενώ έχει κάνει τη συμφωνία του 2018 στο Σότσι με τους Ρώσους, δεσμευόμενος να απομονώσει τους τζιχαντιστές στο Ιντλίμπ και να τους εξουδετερώσει, έκανε το ακριβώς αντίθετο. Δηλαδή συνεργάζεται συστηματικά με τους τζιχαντιστές, τα παρακλάδια της Αλ Κάιντα και ομάδες του ISIS. Αυτό το βλέπουν οι Ρώσοι και οι Σύροι, οι οποίοι του έστειλαν το μήνυμα ότι θα έχει προβλήματα. Από την πλευρά του ο Ερντογάν δεν έχει καμία διάθεση να κάνει κάτι τέτοιο, επειδή θεωρεί ότι πήγε στο Ιντλίμπ για να μείνει, κάτι που δεν αποδέχονται οι Άσαντ και Πούτιν, γι’ αυτόν τον λόγο πιέζει την Ευρώπη, η οποία περιμένει (ο Ερντογάν) ότι θα πιέσει το ΝΑΤΟ εναντίον του Πούτιν. Είναι όμως προς λάθος κατεύθυνση η πίεση αυτή».

Για το τι μέλλει γενέσθαι, ο καθηγητής Μάζης σημειώνει ότι όλα θα εξαρτηθούν από το μέχρι πού είναι αποφασισμένοι να φτάσουν οι βασικοί παίκτες στη Συρία, κυρίως ο Ρώσος Πρόεδρος, Βλαντιμίρ Πούτιν: «Μέχρι πού είναι αποφασισμένος ο Πούτιν να φτάσει; Ο Πούτιν δεν μπορεί να αφήσει τη Συρία. Η αξιοπιστία των εντοπίων πηγών μάς λέει ότι είχαμε πέραν των 200 Τούρκων νεκρών στο Ιντλίμπ. Είναι πρόδηλον ότι ο Ρώσος Πρόεδρος δεν πρόκειται να υποχωρήσει στο Ιντλίμπ, αλλά θα πρέπει να αναμένονται εξελίξεις και στο Αφρίν, όπου ο Ερντογάν παραμένει εκεί με την ανοχή της Μόσχας και των στρατευμάτων του Άσαντ. Άρα, θα έχουμε συνεχείς εξελίξεις στην περιοχή. Είναι ανοικτό, ταυτόχρονα, και το μέτωπο της Λιβύης, όπου αναμένεται μια τελική διευθέτηση στη διπλωματική τράπεζα για να ολοκληρωθεί η κατάληψη της Τρίπολης από τα στρατεύματα του Χάφταρ. Ο κ. Ερντογάν, λοιπόν, έχει να διαχειριστεί μια συντριπτική ήττα σε όλη την έκταση της Αν. Μεσογείου. Πρέπει, άρα, να την εξισορροπήσει και, γι’ αυτόν τον λόγο, στρέφεται κατά της Ελλάδας. Ο Ερντογάν όμως είναι ένας εγκληματίας πολέμου, διότι τι κάνει; Αν, όντως, στέλνει, οργανωμένα, μικρά παιδιά σε βάρκες, είναι υπεύθυνος και για την ενδεχόμενη κατάληξη αυτής της ενέργειας. Συνιστά διεθνές έγκλημα».