Δέκα κρίσιμα ερωτήματα για τον κορωνοϊό στη Νήσο Κύπρο
Επειδή δεν έχω προσόντα στον τομέα της ιατρικής, δεν θα εκφράσω γνώμη για τα μέτρα της κυπριακής Κυβέρνησης. Αυτό που μπορώ να κάνω, ως πολίτης του Ηνωμένου Βασιλείου (ΗΒ) που ζει στην ΚΔ, είναι να συγκρίνω την προσέγγιση του Προέδρου Νίκου Αναστασιάδη με την πιο χαλαρή προσέγγιση του Πρωθυπουργού Μπόρις Τζόνσον από τις 11 Μαρτίου 2020
Στον παγκόσμιο αγώνα κατά του κορωνοϊού (COVID-19), αυτοί που βρίσκονται στην πρώτη γραμμή είναι οι γιατροί, οι νοσηλευτές και τα διάφορα άλλα άτομα που εργάζονται κάτω από δύσκολες συνθήκες σε νοσοκομεία και σε άλλες σχετικές εγκαταστάσεις. Κατ' αρχάς, σε αυτό το άρθρο, θα πρέπει να εκφράσω την ευγνωμοσύνη μου προς όλα αυτά τα άτομα. Είναι οι ήρωες στην τραγωδία που βιώνει ο Πλανήτης μας.
Σε αυτή την κρίσιμη στιγμή, παροτρύνω το κάθε άτομο, όπου και αν βρίσκεται, να παίξει τον δικό του ρόλο στον αγώνα. Στις ελεύθερες περιοχές της Κυπριακής Δημοκρατίας (ΚΔ), αυτοί περιλαμβάνουν τον Πρόεδρο, τους υπουργούς και τους υπόλοιπους πολίτες αυτής της ευάλωτης χώρας. Όλοι έχουν αυξημένες ευθύνες να ασκήσουν αυτοπειθαρχία, να σεβαστούν τους νόμους και να τηρήσουν τα μέτρα που έχει εφαρμόσει η κυπριακή Κυβέρνηση με στόχο την καταπολέμηση του κορωνοϊού.
Δύο διαφορετικές προσεγγίσεις
Επειδή δεν έχω προσόντα στον τομέα της ιατρικής, δεν θα εκφράσω γνώμη για τα μέτρα της κυπριακής Κυβέρνησης. Αυτό που μπορώ να κάνω, ως πολίτης του Ηνωμένου Βασιλείου (ΗΒ) που ζει στην ΚΔ, είναι να συγκρίνω την προσέγγιση του Προέδρου Νίκου Αναστασιάδη με την πιο χαλαρή προσέγγιση του Πρωθυπουργού Μπόρις Τζόνσον από τις 11 Μαρτίου 2020. Αυτή ήταν η ιστορική ημέρα κατά την οποία η Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας, ένα παρακλάδι του Οργανισμού των Ηνωμένων Εθνών (ΟΗΕ), μετονόμασε την επιδημία του κορωνοϊού ως πανδημία (Δείτε:
Όταν ο κ. Τζόνσον εξέδωσε μια σημαντική «Ανακοίνωση» για τον κορωνοϊό στις 12 Μαρτίου 2020, απέφυγε να εξηγήσει εάν ακολουθούσε τις οδηγίες του Ευρωπαϊκού Κέντρου Πρόληψης και Ελέγχου Νόσων, έναν ειδικό οργανισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ), και της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας (Δείτε: www.gov.uk/government/speeches/pm-statement-on-coronavirus-12-march-2020).
Η Ευρώπη ως «επίκεντρο της πανδημίας»
Σε αντίθεση, στις 13 Μαρτίου 2020, στο «Διάγγελμά» του «σε σχέση με τα μέτρα που λαμβάνονται για αντιμετώπιση του κορωνοϊού», ο Πρόεδρος Αναστασιάδης επιβεβαίωσε ότι είχε συστάσεις τόσο από την Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας, όσο και από το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης και Ελέγχου Νόσων. Ιδού τι είπε ο Πρόεδρος γι’ αυτούς:
«Θέλω να είμαι σαφής. Τα μέτρα που λαμβάνουμε είναι αποτέλεσμα συστάσεων και συνεννόησης με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας και το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης και Ελέγχου Νόσων, και δεν αποτελούν έκφραση απλής προτροπής, αλλά οδηγίες προς εφαρμογή. Για τούτο και θα είμαι έντονος απευθυνόμενος προς το σύνολο των πολιτών που έχουν το καθήκον υλοποίησης των μέτρων… Σήμερα στις έξι το απόγευμα, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας ανακοίνωσε ότι η Ευρώπη είναι το επίκεντρο της πανδημίας» (Πηγή: www.pio.gov.cy/ανακοινωθέντα-άρθρο.html?id=12649#flat).
Τα αποτελέσματα αυτών των δύο διαφορετικών προσεγγίσεων θα φανούν με τον χρόνο. Εν τω μεταξύ, ως ακαδημαϊκός στον τομέα της νομικής, έχω ηθικό καθήκον να θέσω κρίσιμα ερωτήματα – προς όφελος της δημόσιας υγείας, της αλήθειας, της διαφάνειας, της δικαιοσύνης και του κράτους δικαίου.
Δέκα κρίσιμα ερωτήματα
Παρακάτω θέτω δέκα σημαντικά ερωτήματα. Αφορούν την μπερδεμένη κατάσταση στη Νήσο Κύπρο. Λόγω των διχοτομήσεων του 1960 και του 1974, ο αγώνας κατά του κορωνοϊού στη Νήσο είναι κατακερματισμένος. Υπάρχουν διάφορα μέτωπα και πολλαπλές Αρχές – στα δύο απομεινάρια της Αποικίας της Κύπρου που ονομάζονται «Περιοχές των Κυρίαρχων Βάσεων», στα ελεύθερα εδάφη της ΚΔ, στα κατεχόμενα εδάφη της ΚΔ και στα εδάφη της ΚΔ υπό τον έλεγχο του ΟΗΕ στη «Νεκρή Ζώνη».
Πρώτον, αμέσως μετά τη δημοσίευση προειδοποιήσεων και εισηγήσεων από το κορυφαίο βρετανικό ιατρικό περιοδικό «The Lancet» στις 24 Ιανουαρίου και από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας στις 30 Ιανουαρίου 2020, αντιστοίχως, τι μέτρα έλαβαν να αντιμετωπίσουν τον κορωνοϊό οι Αρχές της ΚΔ, οι Αρχές της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) εντός και εκτός της ΚΔ, οι Αρχές του ΗΒ, οι τοπικές βρετανικές Αρχές στις «Βάσεις», οι Αρχές της Τουρκίας, οι «de facto» τουρκικές αρχές στα κατεχόμενα και οι Αρχές του ΟΗΕ εντός και εκτός της ΚΔ, ειδικά στη «Νεκρή Ζώνη»; (Οι προαναφερθείσες προειδοποιήσεις και εισηγήσεις δημοσιεύθηκαν εδώ: www.thelancet.com/journals/lancet/article/PIIS0140-6736(20)30183-5/fulltext και www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019/media-resources/news).
Δεύτερον, λαμβάνοντας υπόψη ότι το ΗΒ εγκατέλειψε την ΕΕ στις 23:00 GMT στις 31 Ιανουαρίου 2020, μια μέρα μετά τη δημοσίευση των προειδοποιήσεων και εισηγήσεων του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, μήπως το «Βrexit» διετάραξε τον πανευρωπαϊκό αγώνα κατά του κορωνοϊού, ειδικά στη Νήσο Κύπρο; Εάν ναι, πώς;
Τρίτον, στις 4 Μαρτίου 2020, καθώς μεγάλωνε ο κίνδυνος από τον κορωνοϊό, γιατί ο Πρόεδρος Ερντογάν επιβεβαίωσε δημοσίως ότι «η Τουρκία είχε ήδη πάρει απόφαση [γύρω στις 28 Φεβρουαρίου 2020] να ανοίξει τις πύλες της», έτσι ώστε «να μπορούν να περάσουν οι πρόσφυγες που επιδιώκουν να πάνε στην Ευρώπη»; Μήπως αυτή η «απόφαση» χρονολογήθηκε για να συμπίπτει με την εξάπλωση του κορωνοϊού; Ή μήπως ήταν απερίσκεπτη; Εν πάση περιπτώσει, ως αποτέλεσμα αυτής της «απόφασης», πόσα άτομα με κορωνοϊό έχουν εισέλθει, είτε φανερά είτε λαθραία, στη Νήσο Κύπρο ή αλλού από την Τουρκία; (H ανακοίνωση του Προέδρου Ερντογάν βρίσκεται εδώ: www.tccb.gov.tr/en/news/542/116893/-if-the-european-countries-want-to-resolve-the-refugee-issue-they-should-support-the-humanitarian-solution-turkey-is-working-to-achieve-in-syria-).
Τέταρτον, ως «εγγυήτρια δύναμη» της ΚΔ και ως κατέχουσα δύναμη στα κατεχόμενα, η Τουρκία έχει λάβει ειδικά μέτρα με συγκεκριμένο στόχο τη διασφάλιση της δημόσιας υγείας, ειδικά στα ελεύθερα και κατεχόμενα εδάφη της ΚΔ; Εάν ναι, ποια ειδικά μέτρα έχει λάβει; Εάν όχι, γιατί όχι;
Πέμπτον, πριν από την «Ανακοίνωση» του κ. Τζόνσον για τον κορωνοϊό στις 12 Μαρτίου 2020 και πριν από μεταγενέστερες πρωθυπουργικές ανακοινώσεις για το ίδιο θέμα, η βρετανική κυβέρνηση έχει λάβει σοβαρά υπόψη τον ρόλο του ΗΒ ως «εγγυήτριας δύναμης» της ΚΔ με νομικό καθήκον να «εγγυηθεί» την «ασφάλεια» της ΚΔ και, συνεπώς, θα έλεγα, σχετικό καθήκον να «εγγυηθεί» την υγεία του πληθυσμού της; Εάν ναι, πώς; Εάν όχι, γιατί όχι;
Έκτον, σε σχέση με τον κορωνοϊό, ποιες ήταν - και ποιες είναι - οι επιπτώσεις της διαφορετικής προσέγγισης του ΗΒ, ειδικά στις ελεύθερες περιοχές της ΚΔ και στις «Βάσεις»; Αυτή η προσέγγιση έχει προβληματίσει τις προσπάθειες των διαφόρων Αρχών που συμμετέχουν στον αγώνα κατά του κορωνοϊού στο σύνολο της Νήσου Κύπρου; Εάν ναι, πώς; Εάν όχι, γιατί όχι;
Έβδομον, γιατί οι Αρχές στις «Βάσεις» προφανώς καθυστέρησαν μέχρι τις 16 και 17 Μαρτίου 2020 για να ανανεώσουν την ιστοσελίδα τους με συγκεκριμένες οδηγίες για τον κορωνοϊό; Γιατί έχει την ημερομηνία 12 Μαρτίου 2020 η πρώτη έκδοση («Issue 1») των «Συμβουλών» για τους Πολιτικούς Υπαλλήλους και τους Διευθυντές τους στις Βρετανικές Δυνάμεις Κύπρου και στη Διοίκηση των «Βάσεων»; Γιατί αυτές οι «Συμβουλές» δεν δημοσιεύθηκαν νωρίτερα; Στο πλαίσιο του κορωνοϊού, όταν υπάρχει σύγκρουση μεταξύ της προσέγγισης της βρετανικής κυβέρνησης και της προσέγγισης της κυπριακής κυβέρνησης, ποια προσέγγιση υπερισχύει στις «Βάσεις»; (Δείτε: www.sbaadministration.org/index.php/coronavirus/coronavirus-19).
Όγδοον, ποια μέτρα έχουν λάβει οι Αρχές του ΟΗΕ για να προστατεύσουν τη δημόσια υγεία στη Νήσο Κύπρο και για να εφαρμόσουν τα αυστηρά μέτρα της ΚΔ στη «Νεκρή Ζώνη»; Γιατί, κατά τη στιγμή που γράφω, στις 20 Μαρτίου, η ιστοσελίδα της UNFICYP (https://unficyp.unmissions.org/) δεν έχει δημοσιεύσει κανένα επίσημο δελτίο Τύπου από τις 3 Μαρτίου 2020; Γιατί υπάρχει τέτοια έλλειψη διαφάνειας σε τέτοια κρίσιμη στιγμή;
Ένατον, στα όρια της «Νεκρής Ζώνης», έχουν λάβει νέα μέτρα οι Αρχές του ΟΗΕ, της Τουρκίας, της ΚΔ, της ΕΕ και των «Βάσεων» με συγκεκριμένο στόχο την καταπολέμηση του κορωνοϊού; Εάν ναι, ποια είναι αυτά τα μέτρα; Εάν όχι, γιατί όχι;
Δέκατον, και συνοψίζοντας, στον αγώνα κατά του κορωνοϊού στη Νήσο Κύπρο υπήρχε ποτέ - και υπάρχει σήμερα - αποτελεσματικός συντονισμός μεταξύ των Αρχών του ΟΗΕ, της ΕΕ, της ΚΔ, του ΗΒ, της Τουρκίας και των άλλων κρατών με ευθύνες προς την ΚΔ, όπως την Ελλάδα; Εάν ναι, πώς λειτουργεί αυτός ο συντονισμός; Εάν όχι, θα δημιουργηθεί τέτοιος συντονισμός αμέσως;
Αυτά και τόσα άλλα ερωτήματα πρέπει να απαντηθούν από τις Αρχές που ανέφερα. Με σεβασμό, τους καλώ να απαντήσουν γραπτώς και δημοσίως. Εν τω μεταξύ, ο αγώνας κατά της πανδημίας συνεχίζεται. Ταυτόχρονα, αυξάνονται οι νεκροί στην Ευρώπη και σε άλλα μέρη του Πλανήτη. Αιωνία τους η μνήμη.
ΥΓ: Στις 17 Μαρτίου 2020, το «Lobby for Cyprus» δημοσίευσε ορισμένες πηγές πληροφοριών για το πώς ο κορωνοϊός επηρεάζει την ΚΔ (Από το 2012, έχω ενεργήσει οικειοθελώς ως ανεξάρτητος ακαδημαϊκός σύμβουλος της οργάνωσης.) Αυτές οι πηγές βρίσκονται στο https://lobbyforcyprus.wordpress.com/2020/03/17/coronavirus-covid-19-cyprus/ και στο https://twitter.com/LobbyforCyprus/status/1240257144848551936.
*Επίκουρος Καθηγητής στη Νομική Σχολή Πανεπιστημίου UCLan Cyprus. Οι απόψεις του είναι προσωπικές
