Εκσυγχρονισμού εφαρμοσμένη πολιτική

Το φαινόμενο του εκσυγχρονισμού, όπως αναδεικνύεται ως προβολή κοινωνικής αναγκαιότητας στο πλαίσιο των διαδραματιζομένων στις κρατικές οντότητες και πολιτικές δομές, συνιστά εκείνη τη διάσταση που παραπέμπει στην εν εξελίξει ευρισκόμενη πορεία των κρατών, όπου και εκδηλώνεται η αναγκαιότητα συμφιλίωσης του ιστορικού παρελθόντος, της ιστορικής και πολιτιστικής ταυτότητας, με τις αναγκαίες μεταρρυθμίσεις του παρόντος ως προοπτική του μέλλοντος για το κράτος και την Πολιτεία.

Οι εξελίξεις που έλαβαν χώραν εσχάτως, τόσο στη συνοριακή γραμμή του Έβρου, όσο και σε ό,τι αφορά στην ιδιαζόντως κρίσιμη διάσταση ενός επιθετικά κινούμενου ιού, του γνωστού πλέον ως κορωνοϊού, αποτυπώνουν κατά τον πλέον εμφανή τρόπο την αναγκαία ικανότητα της κρατικής οντότητας να αντιδρά αποτελεσματικά και αποφασιστικά προς όφελος του κοινωνικού συνόλου και του έθνους ευρύτερα.

Αυτό σημαίνει πως, δεδομένης της αντίδρασης της ελληνικής Πολιτείας, που εκδηλώνεται με το άμεσο κλείσιμο των μεθοριακών συνόρων, όπερ και συνιστά κίνηση αποτροπής, αλλά και με την ταυτόχρονη ανάθεση σε ειδικούς επιστήμονες εκπόνησης σχεδίου που περιλαμβάνει μέτρα εθνικού επιπέδου αντιμετώπισης του ιού, τα οποία εγκαίρως εκπονήθηκαν και εφαρμόζονται, συνιστούν μια πραγματικότητα που καταγράφει την ικανότητα πρόβλεψης των κρατικών οργάνων και επιτυχούς αντιμετώπισης επερχομένων εξελίξεων και διαγραφομένων απειλών έναντι της χώρας.

Οι ως άνω κινήσεις πολιτικής, που αποτυπώνουν υφιστάμενη πολιτική διαδρομή και αποτελεσματική λειτουργία του κράτους, συνιστούν ένα βήμα πορείας που εκφράζει μια διάσταση αληθούς εκσυγχρονισμού.

Οι πολιτικές διαχείρισης της παρούσας κρίσης αποτελούν μέρος ενός εθνικών διαστάσεων εκσυγχρονιστικού πλαισίου της χώρας μόνο όταν είναι ενσωματωμένες και συμπορεύονται με ένα συνολικό σχέδιο στρατηγικής, που συνυπολογίζει την αυτόνομη και εθνικά προδιαγεγραμμένη συμμετοχή της χώρας στο διεθνές γίγνεσθαι, χωρίς να αποτελούν μέρος ενός συστήματος πολιτικών καθοδηγούμενων και εξαρτώμενων από τον διεθνή παράγοντα σε βαθμό που η εθνικά αυτόνομη υπόσταση να μετατραπεί σε ετεροκαθορισμένο πλαίσιο κρατικής πορείας.

Πέραν τούτων, οι εκτεθείσες πολιτικές παραγωγής στρατηγικής αποτυπώνουν άνευ εταίρου το εθνικό συμφέρον, που ταυτίζεται με την απαραίτητη κοινωνική συνοχή, τον εν γένει πολιτικό προσανατολισμό της κοινωνίας και του έθνους, εξ ου και καθίσταται αναγκαία η συμμετοχή, η σύμπραξη και η ενεργός παρουσία του κοινωνικού συνόλου στις διαγραφόμενες πολιτικές, καθ’ ότι η απαιτούμενη εθνική συναίνεση και αίσθηση εθνικού συμφέροντος συνιστούν την conditio sine qua non παρουσίας και επιβίωσης του κράτους.

Το επιδιωκόμενο πλαίσιο εκσυγχρονισμού των κρατικών δομών και της λειτουργίας τους, δείγμα του οποίου λαμβάνει χώραν κατά την τρέχουσα χρονική διαδρομή, προϋποθέτει κατά το μάλλον ή ήττον, σαφή και συνειδητή γνώση, καθώς και σύζευξη εκείνων των στοιχείων, που συνθέτουν την εθνική ταυτότητα, δηλαδή την ιστορική πορεία, τις πολιτιστικές δυνάμεις, το αξιακό σύστημα, που εμπεριέχει παράδοση και γλώσσα ενός ιστορικού έθνους στη διαδρομή του στον κόσμο των κρατών.

Η αναφορά σε «εκσυγχρονισμό» του κράτους και της κοινωνίας, που παραπέμπει σε εισαγωγή εν είδει αντιγραφής ξένων αντιλήψεων, οι οποίες ταυτίζονται ή και παράγονται από το διεθνές σύστημα και τα συμφέροντα που προβάλλει, συνθήκη που αντιμάχεται εν τοις πράγμασι την εθνική ταυτότητα, δεν συνάδει με την έννοια και το περιεχόμενο του αληθούς εκσυγχρονισμού. Αντιθέτως, συνηγορεί και αποσκοπεί σε πολιτικές, στοχεύουσες στην πολυεπίπεδη εξάρτηση της χώρας και την υπονόμευση της πολιτιστικής της ταυτότητας, μετατρέποντάς την σε δορυφοροποιημένη ζώνη, ικανή να αποδέχεται και να ενσωματώνει πολιτικές και συστήματα αξιών, που οδηγούν σε εξάρτηση από τον διεθνή παράγοντα.

Η σημερινή παγκόσμια κρίση πανδημίας, που επιφέρει κατά τρόπο καταλυτικό μια πολυδιάσταση κρίση, το κυρίαρχο πλαίσιο της οποίας παραπέμπει στην οικονομική, κατ’ επέκτασιν δε στην κοινωνική όψη του φαινομένου, αναδεικνύει το γεγονός ότι αυτοί που θα επιβιώσουν της επερχόμενης λαίλαπας θα είναι οι ανθεκτικότεροι λαοί μέσα από την ιστορική τους διαδρομή, τον πολιτισμό, την κοινωνική τους συγκρότηση, αλλά και την ικανότητα επιβίωσης διά της δημιουργίας δεδομένων πρωτογενούς παραγωγής.

Είναι προβλέψιμα δεδομένο ότι, παρά τη συμμετοχή της Ελλάδας και των υπολοίπων χωρών στην ΕΕ και το κοινό νόμισμα, η κρίση θα επιφέρει αφεύκτως πολιτικές και τάσεις απόκλισης, έτσι ώστε να ικανοποιηθούν οι εθνικές ανάγκες των χωρών, δεδομένου του γεγονότος ότι οι ανάγκες επιβίωσης των κρατών, όπως και οι εθνικές τους ταυτότητες, υπερέχουν κατά ταύτα του ενωσιακού προτάγματος.

Καταλήγοντας, το αληθές περιεχόμενο του εκσυγχρονισμού παραπέμπει αφενός στην ικανότητα των κυβερνήσεων να διαχειρίζονται αποτελεσματικά και επ’ ωφελεία του λαού εκδηλούμενες μικρής ή μεγάλης έντασης κρίσεις, είτε αφορούν στην υγεία είτε στην άμυνα και την εξωτερική πολιτική, έτσι ώστε η εθνική σύμπνοια και συγκρότηση να μην διασπάται, αφετέρου δε στη συμφιλίωση του ιστορικού και πρόσφατου παρελθόντος ενός έθνους, ενός κράτους με ενεργό παρόν και οραματιζόμενο μέλλον.

*Καθηγητής Διεθνούς Πολιτικής, Διευθυντής Κέντρου Ανατολικών Σπουδών Για τον Πολιτισμό και την Επικοινωνία, Πάντειο Πανεπιστήμιο