Το ελεγκτικό επάγγελμα στην εποχή των μεγάλων δεδομένων

Ως αποτέλεσμα της βιομηχανικής επανάστασης, ο εργάτης του 19ου αιώνα κατόρθωσε σχετικά εύκολα να αφήσει το αλέτρι και να ανέβει στο τρακτέρ, προκειμένου να διασφαλίσει με αυτόν τον τρόπο την «εμπορευσιμότητά» του στην αγορά εργασίας. Το τρακτέρ, όπως και άλλα επιτεύγματα της βιομηχανικής άνθισης, έχουν αλλάξει την πορεία της παγκόσμιας ιστορίας, οδηγώντας στην άνευ προηγουμένου αύξηση της παραγωγικότητας, και κατά συνέπειαν οικονομικής ανάπτυξης. Πόσο εύκολο είναι όμως για τον σύγχρονο εργάτη του 21ου αιώνα να αφήσει το τρακτέρ και να πιλοτάρει ένα drone ή να χειριστεί ένα ρομποτικό μηχάνημα; Πόσους οδηγούς τρακτέρ θα αντικαταστήσει η μηχανή αυτή στο μεταίχμιο αυτής της αλλαγής; Αυτό σε ό,τι αφορά την παροχή υλικών αγαθών.

Η ανθρωπότητα βρίσκεται ήδη στο κατώφλι της 4ης, ως αυτή είναι ευρέως γνωστή, βιομηχανικής επανάστασης ή, καλύτερα, μιας νέας τεχνολογικής επανάστασης, η οποία ενθαρρύνεται από την ταχεία ανάπτυξη της επιστήμης των Δεδομένων, την αυτο-εκπαίδευση των ίδιων των Μηχανών και την Τεχνητή Νοημοσύνη, που συνδυαστικά έχουν σημαντικό αντίκτυπο στο εμπόριο, τη βιομηχανία και την παροχή υπηρεσιών.

Ποιο είναι όμως το μέλλον στον τομέα της παροχής υπηρεσιών; Το πολυτιμότερο περιουσιακό στοιχείο του facebook δεν είναι η υπεραξία που δημιουργήθηκε λόγω της φήμης του αλλά τα προσωπικά δεδομένα που συγκέντρωσε, τα οποία αφορούν τις προτιμήσεις των εκατομμυρίων χρηστών του αλλά και η πιθανή επεξεργασία των δεδομένων αυτών.

Στον τομέα της παροχής υπηρεσιών, το ισχυρότερο όπλο στα χέρια των επιχειρήσεων είναι οι αλγόριθμοι μεγάλων δεδομένων (Big Data algorithms). Για παράδειγμα, η τηλεοπτική πλατφόρμα στην οποία είμαι συνδρομητής ξέρει τις ταινίες που ενδεχομένως μου αρέσουν και μου τις προτείνει, η υπεραγορά που ψωνίζω γνωρίζει τα αγαπημένα μου προϊόντα και με ενημερώνει με γραπτό μήνυμα όταν αυτά βρίσκονται σε προσφορά και η Google γνωρίζει ποια είναι η πιο γρήγορη διαδρομή για να επιστρέψω στο σπίτι, λαμβάνοντας υπόψη την κίνηση στους δρόμους.

Σε ό,τι αφορά το ελεγκτικό επάγγελμα, το οποίο βρίσκεται προς το παρόν σε ένα μεταβατικό στάδιο τεχνολογικής μετεξέλιξης και αυξημένης εποπτείας, οι αλγόριθμοι μεγάλων δεδομένων θα είναι σε θέση να επεξεργάζονται πολυσύνθετες πληροφορίες, να εκτελούν πολύπλοκες εργασίες και να παρέχουν έγκυρα και ποιοτικά αποτελέσματα σε πραγματικό χρόνο. Αυτά θα παρέχονται σε υψηλότερη ακρίβεια σε σύγκριση με την απόδοση του μέσου λογιστή σήμερα, ενώ ταυτόχρονα θα καλύπτουν μεγαλύτερο δείγμα, αν όχι ολόκληρο τον υπό εξέταση πληθυσμό.

Στο μέλλον του ελεγκτικού επαγγέλματος η έμφαση και κατά συνέπεια η εκπαίδευση του προσωπικού θα γίνεται με γνώμονα την ανάπτυξη ικανοτήτων που αφορούν την επεξεργασία μεγάλων δεδομένων αλλά και την ανάλυση των δεδομένων αυτών. Παλαιότερα η δυσκολία βρισκόταν στη συγκέντρωση των πληροφοριών που θα αποτελούσαν τα ελεγκτικά τεκμήρια. Στη νέα τάξη πραγμάτων, η δυσκολία έγκειται στη συγκομιδή και επεξεργασία ποιοτικών ελεγκτικών τεκμηρίων από τεράστιους όγκους πληροφοριών. Η πρόσβαση στους μεγάλους όγκους δεδομένων αφενός θα οδηγήσει σε ποιοτικότερους, αποτελεσματικότερους και διαφανέστερους ελέγχους. Αφετέρου, η αυτοματοποίηση ενδέχεται να επηρεάσει τις διαπροσωπικές σχέσεις μεταξύ πελατών και ελεγκτών, σε βαθμό που θα μειωθεί η προσωπική επαφή με τους πελάτες. Επιπλέον, αναμένεται να επηρεάσει και τον βαθμό της άσκησης επαγγελματικής κρίσης όπου απαιτείται, μιας και η εφαρμογή της επαγγελματικής κρίσης θα βρίσκεται σε μεγάλο βαθμό ενσωματωμένη στους αλγόριθμους.

Η ανάγκη για αποτελεσματικότερη ανάλυση των δεδομένων αναμένεται να ασκήσει σημαντική πίεση στο ανθρώπινο δυναμικό τόσο για εκσυγχρονισμό όσο και για αλλαγή στη φιλοσοφία και τον τρόπο διεξαγωγής του λογιστικού ελέγχου. Ο μελλοντικός ελεγκτής καλείται να είναι σε θέση να δημιουργεί, να διαβάζει και να επεξεργάζεται τους αλγόριθμους στην προσπάθεια εξαγωγής των συμπερασμάτων, τα οποία θα αποτελούν τη βάση των ελεγκτικών τεκμηρίων.

Δεν είμαι σίγουρος αν η πιο πάνω πρόκληση είναι αντίστοιχη με αυτήν του αγρότη-εργάτη που πρέπει να πιλοτάρει drones αντί για το παραδοσιακό τρακτέρ, αλλά είμαι σίγουρος εκ των πραγμάτων, και λαμβάνοντας υπόψη τις συνεχείς επιτακτικές αλλαγές στα λογιστικά πρότυπα και άλλες πιέσεις (νομικές, διαδικαστικές κ.ά.) ότι το επάγγελμα και ο τρόπος διεξαγωγής του θα αλλάξουν ριζικά το προσεχές μέλλον, δημιουργώντας προκλήσεις στην εργασιακή κοινωνία, προσφέροντας όμως ταυτόχρονα σημαντικές ευκαιρίες για τη βελτίωση των λειτουργιών διοίκησης του ανθρώπινου δυναμικού. Αυτό θα ωφελήσει και θα βελτιώσει τη συνολική εμπειρία των εργαζομένων και κατ’ επέκτασιν την πιο αποδοτική και τελεσφόρο περάτωση της λειτουργίας των επιχειρήσεων.

*Senior Manager, KPMG Limited