Ένας σχολικός συνοδός για τρία παιδιά

Σχολικοί συνοδοί, βοηθοί, σύμβουλοι και ό,τι άλλο μπορεί να συνδυαστεί, για περισσότερα από δύο παιδιά ο καθένας. Ένα σοβαρότατο θέμα που χρήζει άμεσης ρύθμισης, αξιολόγησης και νομοθετικής επανατοποθέτησης, εφόσον η κατάσταση μόνο «μπάχαλο» μπορεί να χαρακτηριστεί, σύμφωνα με όσα μας έχουν λεχθεί από τους άμεσα εμπλεκομένους. Δεν είναι η πρώτη φορά που βλέπουν το φως της δημοσιότητας περιστατικά που αναδεικνύουν διάφορα προβλήματα ή ελλείψεις στον χώρο των σχολικών συνοδών. Το οξύμωρο είναι ότι οι αριθμοί των συνοδών αυξάνονται. Ωστόσο οι ανάγκες πολλαπλασιάζονται και δεν ομαδοποιούνται, όπως προσπαθούν οι σχολικές μονάδες να κάνουν με τις υφιστάμενες συνθήκες.

Ένας συνοδός για

τρία παιδιά γίνεται;

Η διαδικασία έγκρισης για σχολικό συνοδό ξεκινά από την εγγραφή του παιδιού στο σχολείο. Τότε η σχολική μονάδα αποστέλλει τα αιτήματά της στο αρμόδιο τμήμα του Υπουργείου Παιδείας, ώστε να της παραχθεί η στήριξη τού ή των σχολικών συνοδών, ανάλογα με τις ανάγκες. Το παράδοξο της υπόθεσης είναι ότι ο προϋπολογισμός για τους σχολικούς συνοδούς, βοηθούς ή συμβούλους όπως τους ονομάζουν, εγκρίνεται προτού ελεγχθούν οι ανάγκες της τρέχουσας χρονιάς. Έτσι, αν οι ανάγκες είναι μεγαλύτερες από το επιτρεπτό οικονομικά όριο, τότε απλώς γίνεται κάποιος «εσωτερικός» διακανονισμός. Η εκπρόσωπος της Ομάδας Πρωτοβουλίας Γονέων για τα δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρίες, κ. Γιούλα Πιτσιάλη, μίλησε στη «Σ» για τα προβλήματα που παρατηρούνται σχετικά με τον θεσμό του σχολικού συνοδού. «Όταν μπαίνει ένα παιδάκι με αναπηρία στο σχολείο καλείται ομάδα αξιολόγησης αυτόματα από το Υπουργείο Παιδείας, για να αξιολογήσει το παιδί. Συνήθως αυτό γίνεται προτού γίνει αλλαγή βαθμίδας, δηλαδή προτού πάνε τα παιδιά στο δημοτικό. Η αξιολόγηση γίνεται από την Επαρχιακή Επιτροπή, αφού όμως οριστεί το μπάτζετ για τους σχολικούς συνοδούς. Έτσι έχουν έναν αριθμό συνοδών και, αν χρειάζεται μεγαλύτερος, τότε προχωρούν σε ομαδοποίηση καταστάσεων για να γλιτώσουν χρήματα». Η κ. Πιτσιάλη τόνισε με δυσαρέσκεια το γεγονός ότι σταμάτησε η παροχή του ατομικού συνοδού. «Εξετάζοντας τις ανάγκες, αν ένα παιδί έχει τετραπληγία έρχεται σίγουρα συνοδός. Παλιά υπήρχε ο αποκλειστικός συνοδός, τώρα όμως όχι. Το ίδιο το Υπουργείο είπε ότι σε περίπτωση που ο συνοδός έπρεπε να βοηθήσει άλλο παιδάκι στο σχολείο, ο συνοδός που ήταν αποκλειστικός δεν δεχόταν. Και για να το διορθώσει υποτίθεται αυτό, λέει ότι οι συνοδοί είναι του σχολείου και ότι το σχολείο τούς αξιοποιεί ανάλογα. Και, ανάλογα με το πρόγραμμα του σχολείου, ο συνοδός βοηθά τα παιδιά. Το σχολείο, έπειτα, καλείται να βγάλει το πρόγραμμα των συνοδών, πότε θα καλύψει το ένα παιδί και πότε το άλλο. Σε ποια μαθήματα μπορεί να μένει το παιδί μόνο του και σε ποια υπάρχει ανάγκη στήριξης. Για να βγει όμως αυτό το πρόγραμμα γίνονται και κάποιες παρατυπίες. Σε μια περίπτωση έπρεπε να βγει το αγοράκι από το μάθημα των μαθηματικών και να το βάλουν στη γυμναστική που ήταν το κοριτσάκι, για να μπορεί ο συνοδός να προσέχει και το κοριτσάκι».

Ζητούν συνοδούς χωρίς κριτήρια

Το άλλο τεράστιο θέμα, όπως ανέφερε η κ. Πιτσιάλη, είναι αυτό των κριτηρίων, σύμφωνα με τα οποία προσλαμβάνεται ένα άτομο για συνοδός. «Η επαρχιακή επιτροπή κρίνει έναν συνοδό για ένα παιδί, χωρίς συγκεκριμένα κριτήρια. Το μόνο που ζητούν ακόμη είναι ένα απολυτήριο λυκείου. Επίσης δεν είναι ξεκάθαρο το τι ζητούν από τον εκάστοτε συνοδό. Δηλαδή ζητούν να του παρέχει εκπαιδευτική βοήθεια; Να το πηγαίνει τουαλέτα; Να είναι στην τάξη να του εξηγεί; Δεν υπάρχουν προδιαγραφές θέσεων». Τη διαδικασία πρόσληψης του σχολικού συνοδού εξήγησε στη «Σ» ο Πρόεδρος της Σχολικής Εφορείας Κύπρου, κ. Ντίνος Έλληνας, ο οποίος ανέφερε ότι η Σχολική Εφορεία είναι ο τελικός προορισμός μετά την έγκριση της θέσης του σχολικού συνοδού. «Η Σχολική Εφορεία θα προχωρήσει σε πρόσληψη σχολικού συνοδού, εφόσον η ανάγκη του τελευταίου εγκριθεί από το Υπουργείο Παιδείας. Μια επταμελής επιτροπή απαρτίζεται από τέσσερα μέλη της σχολικής εφορείας, τον συνδετικό λειτουργό του Υπουργείου Παιδείας που εξυπηρετεί το σχολείο, τη διεύθυνση του σχολείου και τον γονέα ή τους γονείς παιδιών. Στους κανονισμούς μας υπάρχει μια παράγραφος που λέει ότι πάντοτε πρέπει να λαμβάνεται υπόψη η θέση και άποψη του γονιού. Δεν είναι όμως ο κανόνας. Εκεί αφού γίνει η συμφωνία, υπογράφεται από τους συνοδούς και τερματίζεται κατά τη λήξη της σχολικής χρονιάς, εκτός και αν η επιτροπή κρίνει ότι το παιδί χρειάζεται βοήθεια και την επόμενη χρονιά».

Αφαιρούν συνοδούς για

να προσθέσουν αλλού

Τη δυσαρέσκειά του για τον τερματισμό της παροχής ατομικών συνοδών εξέφρασε και ο κ. Ντίνος Έλληνας. «Ο λόγος ήταν ξεκάθαρα για εξοικονόμηση χρημάτων. Αυτό γίνεται με αναγκαστική εξυπηρέτηση συγκεκριμένων παιδιών από συγκεκριμένο αριθμό συνοδών. Εάν μια μονάδα έχει δύο συνοδούς με πέντε παιδιά, τότε επιβαρύνουν αυτήν τη μονάδα με άλλα δύο ή τρία παιδιά, χωρίς να προσλάβουν έναν άλλο συνοδό. Γι’ αυτήν την κατάσταση δεν είχαμε λάβει έγκαιρη ενημέρωση και δημιουργήθηκε ένα μπάχαλο, εφόσον γονείς που ήξεραν ότι είχαν συγκεκριμένο σχολικό συνοδό, ξαφνικά τον μοιράζονται με άλλα παιδιά. Και ενώ οι διευθύνσεις των σχολικών μονάδων έπρεπε να ενημερωθούν πρώτες, αυτές δεν έτυχαν ενημέρωσης με αποτέλεσμα η ευθύνη να ριφθεί στις σχολικές εφορείες». Για κακή επικοινωνία αλλά και διαχείριση της κατάστασης έκανε λόγο ο Πρόεδρος της Σχολικής Εφορείας, ο οποίος ανέφερε ότι, εξαιτίας του προϋπάρχοντος εγκεκριμένου προϋπολογισμού, γίνονται απολύσεις και προσλήψεις χωρίς να καλύπτονται οι ανάγκες. «Συγκεκριμένα, στο ειδικό σχολείο ‘Απόστολος Λουκάς’ στη Λεμεσό, υπήρχαν αιτήματα για τέσσερεις συνοδούς. Στο σχολείο αυτό υπάρχουν άτομα από 7 μέχρι 21 χρονών. Δημιουργήθηκε μεγάλο θέμα για το γεγονός ότι χρειάζονταν τέσσερεις συνοδούς. Αντί λοιπόν να εγκριθούν οι θέσεις, πήρα επιστολή για να απολύσω δύο κοπέλες του επίσης Ειδικού Αναρρωτηρίου του Ερυθρού Σταυρού, για να μεταφέρω άλλες δύο κοπέλες στον Απόστολο Λουκά».

Οι αριθμοί αυξάνονται δραματικά

Αυτήν τη στιγμή υπάρχουν 13.000 εκπαιδευτικοί στη δημόσια εκπαίδευση και 1.102 θέσεις συνοδών. Ο αριθμός των συνοδών φαίνεται μεγάλος, ωστόσο οι ανάγκες είναι πολύ περισσότερες όπως μας εξήγησε ο κ. Έλληνας. «Είναι ανησυχητικό ότι οι αριθμοί αυξάνονται. Θα πρέπει όμως να μπουν νέα κριτήρια και νέα αξιολόγηση του θεσμού. Αυτός ο θεσμός ξεκίνησε από το 2002 και ποτέ δεν έχει αξιολογηθεί, ενώ τα δεδομένα, 18 χρόνια μετά έχουν αλλάξει». Το θέμα είναι προς συζήτηση στη Βουλή και ενώ έπρεπε να ρυθμιστεί από το 2019 εντούτοις ακόμη «πηγαινοέρχεται», όπως ανέφερε χαρακτηριστικά ο βουλευτής της κ.ε. Παιδείας, κ. Ανδρέας Καυκαλιάς. «Δεν είναι και το πιο απλό νομοσχέδιο διότι θέλεις ειδικές απόψεις, πρέπει να ληφθούν υπόψη διάφορες παράμετροι, αλλά είναι απαράδεκτο ότι χρονίζει. Είναι ξεκάθαρο ότι πρέπει να εκσυγχρονιστεί όλη η διαδικασία και ο θεσμός». Για καθυστερήσεις στις μελέτες των αιτήσεων έκανε λόγο ο κ. Καυκαλιάς, ο οποίος τόνισε την ανάγκη νομοθετικής ρύθμισης του θεσμού. «Υπάρχουν μεγάλες καθυστερήσεις στο να εξεταστούν οι αιτήσεις παιδιών που απευθύνονται στο Υπουργείο για να ζητήσουν υποστηρικτική διδασκαλία ή συνοδούς, με αποτέλεσμα να ξεκινούν τα σχολεία και ακόμη να εξετάζονται τα ζητήματα και να μένει κόσμος αβοήθητος. Ένα άλλο ζήτημα είναι το γεγονός ότι πρώτα αποφασίζεται ο αριθμός των συνοδών και μετά εξετάζονται οι ανάγκες. Για το θέμα της καθυστέρησης αν και ασκούμε πιέσεις, εντούτοις δεν υπάρχουν εκπαιδευτικοί ψυχολόγοι στο σύστημα για να προχωρήσει η διαδικασία. Όταν η αντιστοιχία είναι ένας εκπαιδευτικός ψυχολόγος για 2 με 3 χιλιάδες παιδιά, τότε τι περιμένεις; Υπάρχει και η συνέργεια με τις υπηρεσίες ψυχικής υγείας, αλλά και εκεί υπολειτουργούν. Επίσης είναι και το ζήτημα των κριτηρίων πρόσληψης. Εντός του μήνα θα συνέλθει ομάδα εμπειρογνωμόνων για να προχωρήσει το θέμα».

«Οι τάξεις δεν είναι έτοιμες να

δεχθούν άτομα με αναπηρίες»

Οι αριθμοί αυξάνονται και αυτό ανησυχεί. Ανησυχεί γονιούς, εκπαιδευτικούς, κοινωνία, Πολιτεία. Ανησυχεί γιατί τα παιδιά μπαίνουν σε ένα σύστημα αδύνατο να τα στηρίξει, όπως ανέφερε η κ. Πιτσιάλη. «Το γεγονός αυτό μας προβληματίζει. Οι τάξεις δεν είναι έτοιμες να δεχθούν άτομα με αναπηρίες. Οι εκπαιδευτικοί οι ίδιοι δεν είναι έτοιμοι. Ο εκπαιδευτικός θέλει βοήθεια. Δεν μπορεί σε μια τάξη των 25 να διαχειριστεί και άτομα που χρήζουν ιδιαίτερης αντιμετώπισης. Επίσης ο εκπαιδευτικός χρειάζεται εργαλεία για να μπορεί να στηρίξει ένα παιδί με αναπηρία. Χρειάζεται ένα απλοποιημένο υλικό, διαφοροποιημένο υλικό. Χρειάζεται μαζί του έναν δάσκαλο ειδικής εκπαίδευσης ίσως. Αν στην Κύπρο εφαρμοζόταν η μέθοδος της συνδιδασκαλίας όπως γίνεται στις χώρες που εφαρμόζεται η ενιαία εκπαίδευση, οι μισοί συνοδοί δεν θα χρειάζονταν. Γιατί οι μισοί συνοδοί εκτελούν εκπαιδευτικό έργο μέσα στην τάξη. Δυστυχώς, παρατηρείται ανεπάρκεια του συστήματος να στηρίξει τα παιδιά αυτά».