Παραμένει ο κίνδυνος μαζικών απολύσεων

Αποτρεπτικός παράγοντας συμμετοχής στα σχέδια στήριξης για αντιμετώπιση των επιπτώσεων του κορωνοϊού, αποδεικνύεται για τις επιχειρήσεις η ρήτρα που απαγορεύει τις απολύσεις εργαζομένων για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα. Σύμφωνα με τις εργοδοτικές οργανώσεις, αν και υπάρχει ροή στην υποβολή αιτήσεων από τα μέλη τους, εντούτοις κάποιες επιχειρήσεις προβληματίζονται κατά πόσον θα είναι σε θέση να δεσμευτούν με την εν λόγω ρήτρα. Το γεγονός αυτό αυξάνει τις ανησυχίες για ενδεχόμενη αύξηση της ανεργίας κατά μεγάλο ποσοστό, που υπολογίζεται ότι στο καλύτερο σενάριο ίσως φτάσει τουλάχιστον στο 25%.

Τα δύο Σχέδια στήριξης

Ανάμεσα στα μέτρα στήριξης για αντιμετώπιση των επιπτώσεων του κορωνοϊού, τα οποία ανακοίνωσε το Υπουργείο Εργασίας, περιλαμβάνεται το Ειδικό Σχέδιο Πλήρους Αναστολής Εργασιών της Επιχείρησης και παροχής Ειδικού Ανεργιακού Επιδόματος. Το Σχέδιο ισχύει από τις 11/3/2020 μέχρι τις 12/4/2020 (ανάλογα με την ημερομηνία κατά την οποία έχουν τεθεί σε υποχρεωτική αναστολή με βάση απόφαση της Κυβέρνησης), για επιχειρήσεις που έχουν αναστείλει πλήρως την εργασία τους σύμφωνα με τα Διατάγματα του Υπουργού Υγείας και τις σχετικές αποφάσεις του Υπουργικού Συμβουλίου, νοουμένου ότι δεν έχει διαφοροποιηθεί η φύση ή και ο τρόπος δραστηριοποίησής τους. Για επιχειρήσεις που εργοδοτούν πέραν των 9 εργοδοτουμένων, θα καταβληθεί Ειδικό Ανεργιακό Επίδομα στο 90% των εργοδοτουμένων τους, ενώ στο εναπομείναν 10% περιλαμβάνονται οι διευθυντές μέτοχοι, συνέταιροι που κατέχουν πέραν του 20% των μετοχών, γενικοί διευθυντές και διευθυντικά στελέχη. Για επιχειρήσεις που εργοδοτούν μέχρι 9 εργοδοτουμένους δύναται να καταβάλλεται Ειδικό Ανεργιακό Επίδομα σε όλους τους εργοδοτουμένους της επιχείρησης, ανεξαρτήτως της ιδιότητας των προσώπων αυτών. Στο Σχέδιο σημειώνεται πως, για την περίοδο για την οποία θα καταβληθεί το Ειδικό Ανεργιακό Επίδομα, ο εργοδότης απαλλάσσεται από την υποχρέωσή του για την καταβολή του μισθού στους εργοδοτουμένους του που έλαβαν το εν λόγω επίδομα.

Περαιτέρω, μεταξύ των μέτρων που ανακοίνωσε το Υπουργείο Εργασίας περιλαμβάνεται επίσης το Ειδικό Σχέδιο Μερικής Αναστολής Εργασιών της Επιχείρησης και παροχής Ειδικού Ανεργιακού Επιδόματος. Το Σχέδιο ισχύει από τις 16/3/2020 μέχρι 12/4/2020 για επιχειρήσεις που έχουν αναστείλει μερικώς την εργασία τους, δηλαδή έχουν μείωση του κύκλου εργασιών πέραν του 25% κατά τον μήνα Μάρτιο 2020 και προβλέπουν αντίστοιχη μείωση του κύκλου εργασιών τους και για τον μήνα Απρίλιο 2020, σε σύγκριση με τους αντίστοιχους μήνες του προηγούμενου έτους και η μείωση του κύκλου εργασιών τους οφείλεται αποκλειστικά στην κατάσταση που περιήλθε η επιχείρηση λόγω της πανδημίας του κορωνοϊού COVID 19. Σε περίπτωση που η επιχείρηση δεν λειτουργούσε κατά το προηγούμενο έτος, τότε η σύγκριση θα γίνει με τους μήνες που προηγούνται του Μαρτίου 2020.

Επιχειρήσεις οι οποίες εργοδοτούν μέχρι 50 εργοδοτουμένους δύνανται να ενταχθούν στο Ειδικό Σχέδιο και να δηλώσουν το 75% του συνολικού αριθμού των εργοδοτουμένων τους για να τους καταβληθεί Ειδικό Ανεργιακό Επίδομα εφόσον πληρούνται οι όροι και προϋποθέσεις, ενώ επιχειρήσεις οι οποίες εργοδοτούν περισσότερους από 50 εργοδοτουμένους δύνανται να δηλώσουν το 60% του συνολικού αριθμού των εργοδοτουμένων τους για να τους καταβληθεί Ειδικό Ανεργιακό Επίδομα. Για επιχειρήσεις που εργοδοτούν πέραν των 2 εργαζομένων, το Ειδικό Ανεργιακό Επίδομα δεν παρέχεται σε διευθυντές μετόχους, συνεταίρους που κατέχουν πέραν του 20% των μετοχών, γενικούς διευθυντές και διευθυντικά στελέχη, οι οποίοι εμπίπτουν είτε στο 25% είτε στο 40% του προσωπικού, ανάλογα με την περίπτωση, στο οποίο δεν δύναται να καταβληθεί το Ειδικό Ανεργιακό Επίδομα. Σε περίπτωση κατά την οποία τα πρόσωπα που αναφέρονται ανωτέρω υπερβαίνουν σε αριθμό το 25% ή το 40% των εργοδοτουμένων της επιχείρησης, ανάλογα με την περίπτωση, τότε δύνανται να συμπεριληφθούν και να τους καταβληθεί το Ειδικό Ανεργιακό Επίδομα εφόσον πληρούνται οι όροι και προϋποθέσεις.

Για την περίοδο για την οποία θα καταβληθεί το Ειδικό Ανεργιακό Επίδομα, ο εργοδότης απαλλάσσεται από την υποχρέωσή του για την καταβολή του μισθού στους εργοδοτουμένους του που έλαβαν το εν λόγω επίδομα. Σε περίπτωση κατά την οποία έχει καταβληθεί μισθός και για την περίοδο για την οποία θα λάβουν εργοδοτούμενοι το Ειδικό Ανεργιακό Επίδομα, το μέρος του μισθού που αντιστοιχεί σε αυτήν την περίοδο δύναται να συμψηφιστεί από τον εργοδότη. Για τις επιχειρήσεις που θα ενταχθούν στο Σχέδιο Μερικής Αναστολής Εργασιών της Επιχείρησης, ο εργοδότης έχει τη δυνατότητα να απασχολεί προσωπικό το οποίο θα λαμβάνει Ειδικό Ανεργιακό Επίδομα στην επιχείρηση, καταβάλλοντας στο εν λόγω προσωπικό το υπόλοιπο του μισθού τους και τις ανάλογες εισφορές στα Ταμεία Κοινωνικών Ασφαλίσεων που αναλογούν στο επιπρόσθετο ποσό που θα καταβληθεί από τον εργοδότη. Το υπόλοιπο του μισθού δύναται να διαφοροποιηθεί εφόσον συναινεί ο εργοδοτούμενος ανάλογα με τις ώρες απασχόλησής του.

Η επίμαχη ρήτρα

Τονίζεται ότι βασική προϋπόθεση συμμετοχής και στα δύο Σχέδια είναι να μην έχει απολυθεί οποιοσδήποτε εργοδοτούμενος από την 1η Μαρτίου 2020 και, σε περίπτωση έγκρισης της αίτησης, να μην απολυθεί οποιοσδήποτε εργαζόμενος τόσο για την περίοδο συμμετοχής της επιχείρησης στο Σχέδιο όσο και για επιπρόσθετη περίοδο ίση με την περίοδο συμμετοχής στο Σχέδιο συν ένα επιπλέον μήνα (εκτός για λόγους που αιτιολογείται απόλυση άνευ προειδοποιήσεως). Νοείται ότι οι επιχειρήσεις δεν θα μπορούν να απολύουν εργαζομένους για οικονομικούς λόγους κατά το ανωτέρω διάστημα.

Επιλέγουν να μείνουν εκτός Σχεδίων

Σε δηλώσεις του στη «Σ» ο Γ.Γ. του ΚΕΒΕ, Μάριος Τσιακκής, ανέφερε πως υπάρχει ενδιαφέρον από τα μέλη του ΚΕΒΕ, τα οποία καθημερινά εκφράζουν τις απορίες τους και ζητούν διευκρινίσεις σχετικά με τα Σχέδια. Σύμφωνα με τον κ. Τσιακκή, κάποιες εταιρείες έχουν ήδη αιτηθεί για συμμετοχή στα Σχέδια, ή ανέφεραν ότι θα προχωρήσουν με την υποβολή της αίτησής τους, ωστόσο υπάρχει ένας αριθμός εταιρειών που προβληματίζονται κατά πόσον θα μπορέσουν να δεσμευτούν με τη ρήτρα που απαγορεύει τις απολύσεις για κάποιο χρονικό διάστημα. «Εμείς ως ΚΕΒΕ θεωρούμε ότι πρέπει να προχωρήσουν οι αιτήσεις και να ξαναδούμε αυτό το θέμα, γιατί όντως μπορεί κάποιες επιχειρήσεις να δυσκολεύονται να μην προχωρήσουν σε απολύσεις, παρόλο που δεν έχουν αυτή την πρόθεση», πρόσθεσε. Συνεχίζοντας, εξήγησε πως εάν η κρίση παραταθεί, είναι πολύ πιθανόν κάποιες επιχειρήσεις να αναστείλουν τις δουλειές τους για κάποιους υπαλλήλους. Μπορεί, όπως είπε, να διαπιστώσουν ότι δεν τους συμφέρει από οικονομικής άποψης να λάβουν τη στήριξη, γιατί ίσως να μην έχουν αρκετή δουλειά για να υποστηρίξουν τους υπαλλήλους τους και να συνεχίσουν να τους εργοδοτούν. Σύμφωνα με τον κ. Τσιακκή, το ΚΕΒΕ κάνει κάποιες σκέψεις κατά πόσον μπορεί να υπάρξει μία βελτίωση των Σχεδίων σε αυτό το σημείο, ώστε να γίνει μια διευθέτηση και να μη βρεθεί ξαφνικά η χώρα μας με πολύ υψηλό ποσοστό ανεργίας. Όπως είπε, το ΚΕΒΕ επεξεργάζεται κάποιες εισηγήσεις, τις οποίες θα καταθέσει στην Κυβέρνηση, ίσως και αύριο Δευτέρα, οι οποίες βασίζονται σε αυτήν την πληροφορία που λαμβάνουν από την αγορά. Τώρα κατά πόσον η Κυβέρνηση είναι σε θέση να τις ικανοποιήσει έχει να κάνει με το οικονομικό κόστος, πρόσθεσε και εξήγησε πως σήμερα η μηνιαία στήριξη υπολογίζεται γύρω στα 250 εκατ. ευρώ, ωστόσο όσο θα μπαίνουν νέοι κλάδοι στην κρίση, το ποσό αυτό θα αυξάνεται. Κλείνοντας, κληθείς να σχολιάσει κατά πόσον αναμένεται να αυξηθεί το ποσοστό ανεργίες, εξήγησε ότι κανείς δεν μπορεί να πει με σιγουριά. «Είναι ξεκάθαρο ότι όλα θα επηρεαστούν και θα διαφοροποιηθούν από τη διάρκεια της κρίσης, και ενόσω αυτή παρατείνεται και οι οικονομικές συνέπειες αυξάνονται θα μεγαλώνει και το ποσοστό ανεργίας», συμπλήρωσε.

Πριν από το Πάσχα η καταβολή των επιδομάτων

Από πλευράς του ο Γενικός Διευθυντής της ΟΕΒ, Μιχάλης Αντωνίου, δήλωσε στη «Σ» ότι, όπως είναι σε θέση να γνωρίζει, υπάρχει ροή στην υποβολή αιτήσεων, ωστόσο αρκετοί ακόμη ζυγίζουν τι πρέπει να κάνουν και προσπαθούν να πάρουν αποφάσεις. Κληθείς να σχολιάσει τις πρόσφατες δηλώσεις του Προέδρου του ΔΗΚΟ, Νικόλα Παπαδόπουλου, σύμφωνα με τις οποίες τα πρώτα στοιχεία που έχει στη διάθεσή του δείχνουν ότι δυστυχώς κάποιες επιχειρήσεις δεν χρησιμοποιούν τα σχέδια στήριξης του Υπουργείου Εργασίας για την προστασία και την ενίσχυση των εισοδημάτων των εργαζομένων και φαίνεται ότι προχωρούν σε απολύσεις, ο κ. Αντωνίου είπε πως το να μην ενταχθούν στα Σχέδια σίγουρα είναι μία από τις επιλογές που έχουν οι επιχειρήσεις. «Εμείς ως ΟΕΒ συμβουλεύουμε τα μέλη μας να μη βιαστεί κανένας να προβεί σε απολύσεις. Να περιμένουν να οριστικοποιηθούν όλες οι πτυχές των Σχεδίων και να δοθούν όλες οι διευκρινίσεις που αναμένουμε και ακολούθως με ψυχραιμία να πάρουν αποφάσεις για την επόμενη μέρα, ώστε να μην έχουμε πάλι πολύ υψηλό ποσοστό ανεργίας στη χώρα μας», πρόσθεσε. Ο κ. Αντωνίου υπέδειξε πως αναμένει ότι θα υπάρξουν κάποιες διευκρινίσεις -και όχι τροποποιήσεις- οι οποίες, όμως, θα διευκολύνουν την αξιοποίηση των Σχεδίων από τις επιχειρήσεις. Καταληκτικά, ερωτηθείς πότε υπολογίζεται ότι θα δοθεί η στήριξη από πλευράς Κυβέρνησης σε όσους έχουν αιτηθεί, είπε πως σε ό,τι αφορά τα επιδόματα, ο στόχος του Υπουργείου Εργασίας είναι να δοθούν πριν από το Πάσχα. «Όπως είμαι σε θέση να γνωρίζω, στο Υπουργείο εργάζονται πυρετωδώς γι’ αυτόν τον σκοπό», συμπλήρωσε.

Οι πραγματικοί αριθμοί των αιτήσεων

Σύμφωνα με την αρμόδια Υπουργό, Ζέτα Αιμιλιανίδου, μέχρι την Παρασκευή είχαν υποβληθεί οι ακόλουθοι αριθμοί αιτήσεων και δηλώσεων αναφορικά με τα Ειδικά Σχέδια που υλοποιεί το Υπουργείο Εργασίας, Πρόνοιας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων: 132.341 ηλεκτρονικές δηλώσεις στοιχείων τραπεζικού λογαριασμού για τα ειδικά σχέδια, 9.688 ηλεκτρονικές αιτήσεις για το Ειδικό Επίδομα Ασθενείας, 10.954 για το Ειδικό Επίδομα Φροντίδας Παιδιών, 15.063 για το Ειδικό Επίδομα Αυτοτελώς Εργαζομένων και 10.574 για τα Σχέδια Πλήρους και Μερικής Αναστολής Εργασιών της Επιχείρησης και παροχής Ειδικού Ανεργιακού Επιδόματος.

«Η ανεργία θα αυξηθεί τουλάχιστον στο 25%»

Οι συνέπειες της πανδημίας του κορωνοϊού είναι ιστορικά, και τηρουμένων των αναλογιών, οι χειρότερες που έζησε η ανθρωπότητα από καταβολής Κόσμου

ΔΡ ΙΩΑΝΝΗΣ ΒΙΟΛΑΡΗΣ*

Ήδη είναι φανερό πως ένα μεγάλο μέρος των επιχειρηματικών δραστηριοτήτων έχει επηρεαστεί και, ενόσω συνεχίζεται αυτή η κατάσταση, η αρνητική επίπτωση σε αυτές και στην οικονομία θα εντείνεται με πολλαπλασιαστική ροπή.

Έστω και αν επανέλθει η οικονομία σε μια σχετική ομαλότητα σε 3 ή 4 μήνες, κάποιες επιχειρήσεις θα χρειαστούν πολύ περισσότερο διάστημα για να επανέλθουν και κάποιες δεν θα αντέξουν και θα τερματίσουν μόνιμα τις δραστηριότητές τους.

Ως εκ τούτου και παρά τα ανακουφιστικά μέτρα που πήρε η Κυβέρνηση, σίγουρα θα αυξηθεί η ανεργία τουλάχιστον στο 25% στο καλύτερο σενάριο. Αυτά δε τα μέτρα θα χρειαστεί σίγουρα να επεκταθούν χρονικά, επηρεάζοντας και άλλο τα δημόσια οικονομικά.

Ο δε ρυθμός ανάπτυξης θα περιοριστεί αισθητά, αφού κύριοι τομείς συνεισφοράς της οικονομίας, όπως ο τουριστικός, ο κατασκευαστικός και των υπηρεσιών, θα χρειαστούν τουλάχιστον ένα χρόνο για να επανέλθουν.

Φυσικά, και δεδομένου πως κανείς δεν γνωρίζει πότε θα είναι ασφαλές να επανέλθουν οι εργαζόμενοι στις εργασίες τους και να αρχίσουν οι άνθρωποι να ταξιδεύουν άφοβα, η όποια πρόβλεψη είναι παρακινδυνευμένη.

Είναι σοφότερον, υπό τις περιστάσεις, να θεωρήσουμε πως έχουμε να αντιμετωπίσουμε το χειρότερο σενάριο, δηλαδή εκείνο που λέει πως η οικονομία θα επανέλθει σε ένα χρόνο, οπότε η ανεργία θα αυξηθεί ακόμη περισσότερο.

Πάντως, γενικότερα, πρέπει να αντιληφθούν όλοι πως σε αυτήν την περίπτωση και δεδομένου πως και οι χώρες με τις οποίες συναλλασσόμαστε θα έχουν και εκείνες σοβαρά οικονομικά προβλήματα, δεν μπορούμε αυτήν τη φορά να βασιστούμε στο ότι θα μας στηρίξουν, όπως έγινε σε προηγούμενες κρίσεις. Οπότε τις επιπτώσεις πρέπει να τις επιφορτιστούν όλοι, ίσως με μειώσεις μισθών όσων τα εισοδήματα δεν θα επηρεαστούν, όπως των δημοσίων υπαλλήλων ή τραπεζικών ή ημικρατικών οργανισμών.

Επίσης θα πρέπει να υπάρξει ιεράρχηση των δημοσίων έργων και δαπανών και να συνεχιστούν προς το παρόν τα εντελώς απαραίτητα.

Ταυτόχρονα θα πρέπει ίσως να υπάρξει και αναπροσαρμογή κάποιων φορολογιών, ώστε να τονωθεί η κατανάλωση και οι επενδύσεις.

Αν δεν υπάρξει αλληλοστήριξη, τότε δυστυχώς θα επηρεαστούν και θα φτωχοποιηθούν ακόμη περισσότεροι άνθρωποι και αυτό ούτε δίκαιο είναι, ούτε θεμιτό.

*Πανεπιστημιακός Καθηγητής Οικονομικών