Ο Ερντογάν ενώνει «Συμμαχία του Κακού» και «κλίκα του Κόλπου»

Δεν έκρυψε τον εκνευρισμό της η Άγκυρα μετά την κοινή διακήρυξη/καταδίκη των ενεργειών της στην Ανατολική Μεσόγειο από τους 5 Υπουργούς Εξωτερικών της Κύπρου, της Γαλλίας, της Ελλάδας και των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων. Αντιθέτως το τουρκικό Υπουργείο εξωτερικών πέρασε άμεσα στην αντεπίθεση, κάνοντας λόγο για συνασπισμό της «συμμαχίας του κακού». Με μια έντονα διατυπωμένη ανακοίνωση την Τρίτη, το τουρκικό ΥΠΕΞ είπε πως η ομάδα των 5 «είχε πέσει σε παραλήρημα, καθώς οι ατζέντες τους διαταράσσονται από την Τουρκία». Σίγουρα η κοινή διακήρυξη δεν θα τρέψει σε φυγή τα τουρκικά γεωτρύπανα από την κυπριακή ΑΟΖ, ούτε θα ανατρέψει τα επεκτατικά σχέδια της Άγκυρας στην περιοχή, ωστόσο, ο τρόπος με τον οποίο η τουρκική προπαγάνδα προσπάθησε να μειώσει τη σημασία της, καταδεικνύει τον έντονο εκνευρισμό της. Στο στόχαστρο της Τουρκίας βρίσκεται αυτό το διάστημα η Γαλλία, της οποίας οι στενές σχέσεις με Κύπρο-Ελλάδα, η έμμεση εμπλοκή σε Λιβύη/Συρία και παρουσία στην ευρύτερη περιοχή, την ενοχλεί ιδιαίτερα. Με την Ιταλία να είναι παρούσα-απούσα, τους Αμερικανούς να τηρούν πολιτική ίσων αποστάσεων, τη Γερμανία να νίπτει τα χείρας της και την επιρροή του Ηνωμένου Βασιλείου να φθίνει στην Ανατολική Μεσόγειο, η Γαλλία με το εκτόπισμά της εντός της Ε.Ε. έχει καταστεί πλέον ο μεγαλύτερος πονοκέφαλος για την Κυβέρνηση Ερντογάν. Η Νavtex σε περιοχή της κυπριακής ΑΟΖ για πραγματοποίηση γαλλικών ναυτικών ασκήσεων κοντά στο σημείο όπου διενεργεί παράνομες έρευνες το Barbaros, στέλνει το μήνυμα πως η Γαλλία δεν έχει εγκαταλείψει πλήρως την Κ.Δ. στο έλεος των τουρκικών ορέξεων. Τα μάτια της ελληνικής διπλωματίας σε Αθήνα-Λευκωσία είναι επίσης ορθά στραμμένα στις χώρες του Κόλπου, καθώς την ώρα που Ευρωπαίοι χαϊδεύουν την Άγκυρα παρέχοντας νέα προ-ενταξιακά κονδύλια, Σαουδική Αραβία και Εμιράτα κόβουν τις γέφυρες επικοινωνίας με τους Τούρκους.

Αποτυχημένη τουρκική προπαγάνδα

Αρχικά αυτήν την εβδομάδα, η ναυαρχίδα της τουρκικής προπαγάνδας, η Yeni Safak, έγραψε πως η Γαλλία «δεν κατάφερε να πείσει την Ιταλία και το Ισραήλ να υπογράψουν την κοινή διακήρυξη της πενταμερούς». Σε αυτό το πλαίσιο, η τουρκική εφημερίδα, που εξυπηρετεί συμφέροντα του γαμπρού Ερντογάν, υποστήριξε πως το Τελ-Αβίβ και η Ρώμη «άρχισαν να αντιλαμβάνονται ότι ο μόνος δρόμος για μεταφορά του φυσικού αερίου της Ανατολικής Μεσογείου στην Ευρώπη είναι μέσω της Τουρκίας». Επιχειρώντας να χτίσουν πάνω στο τελευταίο, άλλα τουρκικά μέσα βομβάρδισαν τα κοινωνικά δίκτυα με fake news περί ισραηλινού ενδιαφέροντος για οριοθέτηση ΑΟΖ Τουρκίας-Ισραήλ στο πρότυπο της συμφωνίας Τουρκίας-Λιβύης. Η απάντηση του Τελ-Αβίβ ήταν άμεση, αφού την επόμενη μέρα η ισραηλινή πρεσβεία στην Τουρκία έκανε λόγο για αβάσιμα δημοσιεύματα που δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα.

Όσον αφορά την τουρκική άποψη ότι «ο μόνος δρόμος για μεταφορά του φυσικού αερίου είναι μέσω Τουρκίας», η απάντηση ήρθε από την Αθήνα. Την Πέμπτη, με ευρεία συναίνεση εγκρίθηκε από τη Βουλή των Ελλήνων η συμφωνία για κατασκευή του αγωγού East Med, που θα μεταφέρει φυσικό αέριο από την Ανατολική Μεσόγειο, από Ισραήλ μέσω Κύπρου στην Ελλάδα και την Ευρώπη. Η ισραηλινή πρεσβεία στην Αθήνα έσπευσε να συγχαρεί τη Βουλή των Ελλήνων για την κύρωση της συμφωνίας για τον αγωγό East Med. Μάλιστα στην ανακοίνωσή της τονίζει την πολυκομματική υποστήριξη με ευρεία πλειοψηφία της συμφωνίας, τονίζοντας ότι προσβλέπει στην υλοποίησή του και την περαιτέρω περιφερειακή συνεργασία. Αυτήν την εβδομάδα, επίσης, ο Έλληνας Υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας είχε συνάντηση με τον πρέσβη της Γαλλίας, Patrick Maisonnave, με τον οποίο συζήτησαν την κατάσταση στην Ανατολική Μεσόγειο και τα επόμενα βήματα για περαιτέρω στρατηγική συνεργασία των δυο χωρών.

Στο στόχαστρο ο Γάλλος ΥΠΕΞ

Ο τουρκικός Τύπος έβαλε στο στόχαστρο αυτήν την εβδομάδα το Παρίσι, με τη Sabah να επικρίνει έντονα τον ίδιο τον Γάλλο Υπουργό Εξωτερικών για την προσπάθεια μεσολάβησης τής χώρας σε Συρία και Λιβύη. Κατηγόρησε συγκεκριμένα τον κ. Jean-Yves Le Drian που ισχυρίστηκε στη Le Monde ότι οι συμμαχίες της Τουρκίας με την Ευρώπη και το ΝΑΤΟ είναι αντιφατικές και υπονομεύουν την αλληλεγγύη της σε ολόκληρο τον κόσμο, συμπεριλαμβανομένων των ευρωπαϊκών χωρών. Σε απάντηση, η Τουρκία κατηγόρησε τη Γαλλία ότι υποστηρίζει «τρομοκρατικές οργανώσεις» και «παράνομους πολέμαρχους» στη Συρία και τη Λιβύη. Τόνισε ότι, υποστηρίζοντας τις δυνάμεις του Στρατηγού Χαφτάρ στη Λιβύη, η Γαλλία παρατείνει τα δεινά του λιβυκού λαού ενώ, ταυτόχρονα, εμποδίζει μια πολιτική λύση στη Συρία με την εμπλοκή με τρομοκράτες. Η Άγκυρα προχώρησε ένα βήμα πάρα πέρα ρίχνοντας φταίξιμο στη Γαλλία ότι «διαβρώνει τη δυναμική λύσης στην Κύπρο και, αγνοώντας συνεχώς τα δικαιώματα των Τουρκοκυπρίων, προσπαθεί να επιβάλει κυρώσεις στον σύμμαχό της, Τουρκία».

Οι Τούρκοι προβαίνουν μάλιστα σε σύγκριση του τρόπου με τον οποίο η Γαλλία ανταποκρίθηκε στoν κορωνοϊό, τονίζοντας πως «ο Γάλλος Υπουργός Εξωτερικών δεν μπορεί να αποδεχτεί την πραγματικότητα ότι η Τουρκία αντιμετώπισε την πανδημία πιο αποτελεσματικά από τις περισσότερες χώρες».

Επιπλέον η Sabah υπογραμμίζει πως η προσπάθεια Γαλλίας και ΗΠΑ να χρησιμοποιήσουν τους Κούρδους της Συρίας ως κάλυψη για τη δημιουργία μιας διεθνούς πλατφόρμας για «την τρομοκρατική οργάνωση YPG / PKK στη βόρεια Συρία είναι ένα άλλο σημάδι ότι η Γαλλία δεν λαμβάνει υπόψη τις απόψεις της Τουρκίας για το YPG / PKK».

«Εκτός από τη Συρία και την Ανατολική Μεσόγειο, τι σκοπεύει να κάνει η Γαλλία στη Λιβύη συμμετέχοντας σε έναν συνασπισμό που υποστηρίζει τον Χαφτάρ μαζί με τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, την Αίγυπτο και τη Ρωσία;», διερωτάται η τουρκική εφημερίδα, υπενθυμίζοντας ότι τον περασμένο Ιούλιο βρέθηκαν γαλλικοί πύραυλοι σε βάση δυνάμεων φιλικών προς τον Χαφτάρ.

Ψυχρός πόλεμος Toυρκίας-Κόλπου

Σε μια ύποπτη χρονική συγκυρία, κατά την οποία η Κύπρος επιχειρεί να εμβαθύνει περισσότερο τις σχέσεις τις με χώρες του Κόλπου αξιοποιώντας τες ως αντίβαρο στην τουρκική επιθετικότητα, δημοσιεύτηκε αυτήν την εβδομάδα μια έρευνα από το Παρατηρητήριο για το Οργανωμένο Έγκλημα και τη Διαφθορά (OCCRP), το οποίο κατηγορεί ουσιαστικά την Κύπρο για το γεγονός ότι μέλος της βασιλικής οικογένειας της Σαουδικής Αραβίας και κυβερνητικός σύμβουλος εξασφάλισε μέσω του προγράμματος πολιτογράφησης την κυπριακή ιθαγένεια για τον εαυτό του και έξι μέλη της οικογένειάς του. Ενώ η υπόθεση έλαβεν χώραν το 2017, εντούτοις το γεγονός ότι τρία χρόνια μετά η Κύπρος βρέθηκε στο στόχαστρο του OCCRP για τις σχέσεις με τη Σαουδική Αραβία εγείρει πολλαπλά ερωτήματα. Έχει πάντως ενδιαφέρον να εξετάσει κανείς τις σχέσεις της Άγκυρας με τις χώρες του Κόλπου αυτήν την περίοδο. Στα ξένα ΜΜΕ βρίσκεται συνεχώς στο προσκήνιο η τελευταία διαμάχη μεταξύ Τουρκίας και του μπλοκ Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων-Σαουδικής Αραβίας. Στα μέσα Απριλίου, η Σαουδική Αραβία ανακοίνωσε ότι αποκλείει την πρόσβαση στα τουρκικά κρατικά πρακτορεία ειδήσεων και σε αρκετούς ιστότοπους, με αποτέλεσμα μέσα σε μια εβδομάδα αρκετά ειδησεογραφικά πρακτορεία των Σαουδαράβων και των ΗΑΕ να γίνουν απρόσιτα στην Τουρκία. Από την πλευρά τους οι Τούρκοι κάνουν λόγο για κλίκα των βασιλικών οικογενειών τόσο στη Σαουδική Αραβία όσο και στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, που θεωρούν την Τουρκία απειλή, ή μάλλον εχθρό. Η Άγκυρα ερμηνεύει αυτήν τη στάση ως αντίδραση για το ότι δεν τους δίνει την ευκαιρία να ολοκληρώσουν τα σχέδιά τους σε διάφορα μέρη της Μέσης Ανατολής. «Το μπλοκ Σαουδική Αραβία –Εμιράτα, το οποίο περιλαμβάνει το Μπαχρέιν και την Αίγυπτο, σχεδιάζει να συνεργαστεί με το Ισραήλ και να εξοστρακίσει την Τουρκία. Θέλουν να διατηρήσουν το status quo των χωρών της περιοχής. Με άλλα λόγια, θέλουν τα έθνη να δεχτούν δικτάτορες και να παραιτηθούν από κάθε φιλοδοξία ελευθερίας, πολιτικού μετασχηματισμού, εκδημοκρατισμού ή συνταγματικής αλλαγής», ισχυρίζεται ο φιλοκυβερνητικός Τύπος στην Άγκυρα.

Οι Τούρκοι δηλώνουν φανερά ενοχλημένοι με τη στάση των χωρών αυτών που χαρακτήριζαν την ιστορία του οθωμανικού χαλιφάτου στην περιοχή ως «κατοχή» στα νέα προγράμματα σπουδών. Κάνουν επίσης λόγο για δυσφήμιση της οθωμανικής ιστορίας, επικαλούμενοι μια όπερα στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα με τον τίτλο «Βασίλειο της Φωτιάς», όπου οι παραγωγοί επικεντρώνονται στην ιστορία της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, όχι ως το αποκορύφωμα της μουσουλμανικής ενότητας, αλλά ως μια σκοτεινή εποχή για τους Άραβες.

Ο τουρκικός τραγέλαφος

Εν κατακλείδι, ο Τούρκος Υπουργός Ενέργειας ανακοίνωσε αυτήν την εβδομάδα ότι η τουρκική πετρελαϊκή εταιρεία TPAO θα αρχίσει σύντομα έρευνες ανοιχτά της Λιβύης, στη βάση του παράνομου τουρκολιβυκού μνημονίου συναντίληψης. Όπως είπε, η πιο πάνω συμφωνία διεκδίκησε τα δικαιώματα της Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο ενόψει των «μονομερών γεωτρήσεων» από «την ελληνοκυπριακή διοίκηση», όπως αποκάλεσε την Κυπριακή Δημοκρατία. Υπογράμμισε περαιτέρω ότι η Άγκυρα είχε λόγο σε έργα που την αφορούν (όπως ο αγωγός East Med), καθώς έχει τη μεγαλύτερη ακτογραμμή στη Μεσόγειο, και ότι είναι διατεθειμένη να συνεργαστεί με όλες τις χώρες της περιοχής εκτός από την «ελληνοκυπριακή διοίκηση». Τo τραγελαφικό είναι πως ό,τι και να δηλώνουν οι Τούρκοι, καμία από τις χώρες της περιοχής δεν δείχνει στην παρούσα φάση πρόθυμη να συνεργαστεί με τον νεο-Οθωμανό ταραξία της περιοχής. Αντιθέτως, η «συμμαχία του κακού» αλλά και η «κλίκα» των βασιλικών οικογενειών χωρών του Κόλπου έχουν εδώ και καιρό αντιληφθεί πως η πολυεπίπεδη συνεργασία είναι η μοναδική απάντηση απέναντι στην Τουρκία και τις επεκτατικές φιλοδοξίες στην περιοχή. Σε αυτό το πλαίσιο, τόσο η Αθήνα όσο και η Λευκωσία θα πρέπει να επενδύσουν στην εμβάθυνση των σχέσεων με τις χώρες του Κόλπου και τις φιλικές χώρες της περιοχής χωρίς να εναποθέτουν όλες τις ελπίδες τους στην ευρωπαϊκή «αλληλεγγύη» των άψυχων ανακοινώσεων καταδίκης των ενεργειακών της Άγκυρας. Από το ευρωπαϊκό μπλοκ μόνο η Γαλλία παρουσιάζεται σήμερα ως αξιόπιστος συνομιλητής και η παρουσία της στην περιοχή είναι αναγκαία για τη διατήρηση της σταθερότητας. Χάθηκε, ωστόσο, δυστυχώς, η ευκαιρία για τη γεώτρηση στο οικόπεδο 6 της ΑΟΖ που είναι αδειοδοτημένο στη γαλλική TOTAL και την ιταλική ΕΝΙ, αφού θα ήταν μια πρώτης τάξεως ευκαιρία να δοκιμαστούν τα γαλλικά αντανακλαστικά απέναντι στην Τουρκία.