Τουρισμός σε παύση

Το 2019 πραγματοποιήθηκαν στη χώρα μας σχεδόν 4 εκατομμύρια αφίξεις ξένων επισκεπτών. Σήμερα, μέσα Μαΐου, τα αεροδρόμια παραμένουν κλειστά, καθώς η πανδημία εξακολουθεί να πλήττει τις περισσότερες χώρες του εξωτερικού, αλλά κυρίως τις παραδοσιακές αγορές από τις οποίες προσελκύαμε τουρισμό. Οι εικόνες στα τουριστικά θέρετρα πρωτοφανείς. Στην Αγία Νάπα οι δρόμοι είναι άδειοι, εστιατόρια και μπυραρίες παραμένουν κλειστά, και η περιοχή μοιάζει με πόλη φάντασμα. Το ίδιο κι ο Πρωταράς, ο οποίος διατηρεί την εικόνα που συνήθως έχει στα μέσα του χειμώνα, όταν η περιοχή “κλείνει” μετά το τέλος της καλοκαιρινής περιόδου. Με μια βόλτα, τουλάχιστον, σε αυτά τα δύο πασίγνωστα και δημοφιλή θέρετρα για τους ξένους επισκέπτες, μπορεί κανείς να δει μια άλλη όψη. Εικόνες πρωτοφανείς, με τις δημοφιλείς παραλίες της Μεσογείου να μετρούν μερικούς μόνο λουομένους. Μακρόνησος, Nissi Beach, Fig Tree Bay, Sunrise και Κόννος φαίνονται, σχεδόν, σαν άθικτο φυσικό τοπίο, όπου το ανθρώπινο πόδι δεν έχει ακόμη πατήσει. Στους δρόμους με τις γνωστές μπυραρίες της Αγίας Νάπας δεν κυκλοφορεί ψυχή. Εκεί όπου τέτοια εποχή, κατά τις βραδινές ώρες, η μουσική θα έπαιζε στη διαπασών και χιλιάδες ξένοι τουρίστες θα κατέκλυζαν τους δρόμους. Παρ’ όλα αυτά, σήμερα μπορεί κανείς να ακούσει το κελάηδημα των πουλιών από τη “γέρικη συκομουριά” του Σεφέρη, στο μεσαιωνικό μοναστήρι της πόλης, που βρίσκεται ακριβώς δίπλα.

Μια ευκαιρία «επαναφοράς»;

Η πανδημία του νέου κορωνοϊού, με όλες τις αρνητικές συνέπειες που επέφερε, αν και έβαλε ουσιαστικά τον τουρισμό σε παύση για το 2020, φαίνεται για πολλούς ως μία ευκαιρία επαναπροσδιορισμού της ταυτότητας αλλά και του προσφερόμενου προϊόντος. Μάλιστα, o Tom Friedman, αρθρογράφος της New York Times, έγραψε τον περασμένο μήνα ότι η παρούσα γενιά θα υπολογίζει τις χρονικές περιόδους ως “π.Κ.” και “μ.Κ.”, δηλαδή προ Κορωνοϊού και μετά Κορωνοϊού εποχή. Την άποψη αυτή υιοθέτησε και ο Sanjay K. Nepal, καθηγητής Γεωγραφίας και Διαχείρισης Περιβάλλοντος στο Πανεπιστήμιο του Waterloo του Καναδά, ο οποίος σε άρθρο του σημείωσε ότι η πανδημία προσέφερε και μία ευκαιρία στην παγκόσμια τουριστική βιομηχανία να κάνει “reset”, να γίνει μία επαναφορά και ένας επαναπροσδιορισμός του τουρισμού σε μία περισσότερο βιώσιμη εκδοχή.

Το συγκεκριμένο εγχείρημα φαίνεται να έχει κατανοήσει και η χώρα μας, με το μοναδικό βίντεο του Νικόλα Πέτρου, ενός νεαρού μόλις 23 ετών από το Παραλίμνι, ο οποίος σε συνεργασία με το Υφυπουργείο Τουρισμού δημιούργησε ένα δίλεπτο προωθητικό βίντεο, στο οποίο προβάλλονται οι αυθεντικές και αληθινές ομορφιές του νησιού μας με το σλόγκαν “Έρχονται καλύτερες μέρες” και αποτελεί, ίσως, το καλύτερο promo video που φτιάχτηκε ποτέ για τη χώρα μας. Αυτή η αυθεντικότητα, ο επαναπροσδιορισμός στην απλότητα αλλά συνάμα και η εκτίμηση της πραγματικής εικόνας και των αξιών του τόπου μας, είναι ο μοναδικός στόχος σε αυτήn την παύση στην οποία βρίσκεται ο τουρισμός και αποτελεί την τελευταία ευκαιρία για να καταφέρουμε να δημιουργήσουμε έναν βιώσιμο τουρισμό. Εξάλλου, φαίνεται ότι η πανδημία θα δημιουργήσει νέες τάσεις αλλά και νέους τρόπους, με τους οποίους οι ταξιδιώτες θα επιλέγουν τα ταξίδια τους, ενώ είναι προφανές ότι η επιλογή του κάθε προορισμού θα γίνεται, πλέον, με αυστηρότερα κριτήρια.

Ανοίγει μόλις το 20-30% των ξενοδοχείων

Σε πρόσφατες δηλώσεις του ο Πρόεδρος του ΠΑΣΥΞΕ Αμμοχώστου ανέφερε ότι οι εκτιμήσεις για τη φετινή τουριστική περίοδο προκαλούν απαισιοδοξία. Κι αυτό γιατί αναμένεται μόλις ένα 20-30% των ξενοδοχείων, τουλάχιστον σε Αγία Νάπα και Πρωταρά, να ανοίξουν για τη φετινή καλοκαιρινή περίοδο. Αφενός τα λειτουργικά έξοδα ενός ξενοδοχείου, τα οποία είναι πολύ υψηλά και αφετέρου ο φόβος της τήρησης των αυστηρών συστάσεων της Κομισιόν και ίσως η ενδεχόμενη εμφάνιση κρούσματος αποθαρρύνουν τους περισσότερους ξενοδόχους από το να ανοίξουν. Παράλληλα, οι παραδοσιακές για τη χώρα μας αγορές, όπως είναι η Μεγάλη Βρετανία, η Ρωσία αλλά και οι Σκανδιναβικές χώρες δεν φαίνονται απόλυτα έτοιμες να εξέλθουν της πανδημίας, ενώ εν αναμονή του πλάνου συνδεσιμότητας που θα εγκριθεί, όπως όλα δείχνουν, την ερχόμενη εβδομάδα από το Υπουργικό Συμβούλιο, τα μέτρα τα οποία θα ισχύουν, δεν αποκλείεται να αποθαρρύνουν τους ταξιδιώτες να επισκεφθούν τη χώρα μας. Από την άλλη, οι προσπάθειες για εξεύρεση νέων αγορών πέφτουν στο αδιέξοδο της συνδεσιμότητας, ενώ δυσεπίλυτο εμπόδιο για τουριστική κίνηση εν μέσω 2020 παραμένει και το θέμα της εποχικότητας, αφού η ξενοδοχειακή βιομηχανία έβαζε συνήθως λουκέτο μέχρι τα τέλη Οκτωβρίου. Βέβαια, στα συμπαρομαρτούντα της κρίσης της πανδημίας είναι και το κλείσιμο όλων των συναφών με τον τουρισμό επιχειρήσεων, που δεν είναι λίγες. Στη διάρκεια αυτής της κρίσης συνειδητοποιεί κανείς πιο εύκολα το βάρος το οποίο επωμίζεται η τουριστική βιομηχανία για τη χώρα μας, αφού χάρη σε αυτήν επιβιώνουν εκατοντάδες άλλες επιχειρήσεις, όπως χώροι εστίασης, μεταφορές και διοργάνωση γάμων.

Κατευθυντήριες γραμμές από Κομισιόν

Την περασμένη εβδομάδα η Κομισιόν ανακοίνωσε ένα πακέτο κατευθυντήριων γραμμών και συστάσεων, μέσω των οποίων αναμένει να βοηθήσει τα κράτη-μέλη να άρουν σταδιακά τους ταξιδιωτικούς περιορισμούς και να επιτρέψουν στις τουριστικές επιχειρήσεις να ανοίξουν ξανά.

Σύμφωνα με την Κομισιόν και σύμφωνα με όσα δημοσίευσε σε σχετικό δελτίο Τύπου το Κυπριακό Πρακτορείο Ειδήσεων, τα ταξίδια στο εξωτερικό θα εξαρτηθούν από την εξέλιξη της κατάστασης της δημόσιας υγείας στα κράτη-μέλη, το άνοιγμα των εσωτερικών συνόρων θα γίνει σταδιακά, σε 2 φάσεις και με συνεννόηση κρατών με ομοειδή επιδημιολογική κατάσταση, για τα ξενοδοχεία και τις πτήσεις προτείνονται προληπτικά μέτρα αποστασιοποίησης, ενώ οι επιβάτες διατηρούν το δικαίωμά τους σε πλήρη χρηματική αποζημίωση, ακόμα και αν έχουν ήδη λάβει, ή θα λάβουν voucher - η αποδοχή των οποίων παραμένει μόνο εθελοντική. Όπως σχολίασε η Αντιπρόεδρος Βέσταγκερ: "Αυτό δεν θα είναι ένα κανονικό καλοκαίρι", αλλά τα μέτρα είναι απαραίτητα για να μη χαθεί εντελώς η τουριστική περίοδος.

Συγκεκριμένα, το πακέτο για τον τουρισμό και τις μεταφορές περιλαμβάνει μια συνολική στρατηγική για την ανάκαμψη το 2020 και μετά, μια κοινή προσέγγιση για την αποκατάσταση της ελεύθερης κυκλοφορίας και την άρση των περιορισμών στα εσωτερικά σύνορα της ΕΕ με σταδιακό και συντονισμένο τρόπο, ένα πλαίσιο για τη στήριξη της σταδιακής αποκατάστασης των μεταφορών διασφαλίζοντας ταυτόχρονα την ασφάλεια των επιβατών και του προσωπικού, μια πρόταση που στοχεύει να κάνει τα ταξιδιωτικά κουπόνια μια ελκυστική εναλλακτική λύση για την επιστροφή χρημάτων για τους καταναλωτές, καθώς και κριτήρια για την ασφαλή και σταδιακή αποκατάσταση των τουριστικών δραστηριοτήτων και για την ανάπτυξη πρωτοκόλλων υγείας για ιδρύματα φιλοξενίας, όπως ξενοδοχεία.

Η Κομισιόν προτείνει ότι οι γενικοί περιορισμοί στην ελεύθερη κυκλοφορία θα πρέπει να αντικατασταθούν από πιο στοχοθετημένα μέτρα. Προτείνεται, τα κράτη-μέλη να ενεργούν βάσει τριών κριτηρίων, τα οποία είναι: η επιδημιολογική, με ιδιαίτερη έμφαση σε τομείς όπου η κατάσταση βελτιώνεται, βάσει καθοδήγησης του Ευρωπαϊκού Κέντρου Πρόληψης και Ελέγχου Νόσων (ECDC), χρησιμοποιώντας τον περιφερειακό χάρτη που αναπτύχθηκε από το ECDC, η δυνατότητα εφαρμογής μέτρων περιορισμού καθ’ όλη τη διάρκεια του ταξιδιού, συμπεριλαμβανομένων των συνοριακών διαβάσεων και πρόσθετων διασφαλίσεων και μέτρων όπου η φυσική απόσταση μπορεί να είναι δύσκολο να διασφαλιστεί καθώς και οικονομικά και κοινωνικά ζητήματα, που δίνουν προτεραιότητα στη διασυνοριακή κυκλοφορία σε βασικούς τομείς δραστηριότητας και συμπεριλαμβανομένων προσωπικών λόγων.

Σε ό,τι αφορά τις πτήσεις και γενικώς τις μεταφορές, η Κομισιόν προτείνει την ελαχιστοποίηση της επαφής κατά την αναχώρηση, ενώ όπου είναι δύσκολο να διασφαλιστεί η φυσική απόσταση, πρέπει να ληφθούν πρόσθετα μέτρα προστασίας, για παράδειγμα, η χρήση μάσκας προσώπου, η μη χρήση φαγητού κατά τις πτήσεις, η ενίσχυση του εξαερισμού και άλλα.

Οι οδηγίες για τα πρωτόκολλα υγείας δεν είναι δεσμευτικές. Στοχεύουν δε στη διασφάλιση της συνοχής στην ανάπτυξη και εφαρμογή μέτρων πρόληψης και ελέγχου των λοιμώξεων μέσω μιας συντονισμένης προσέγγισης εντός των περιφερειών και των κρατών μελών.

Παράλληλα, στις συστάσεις της η Κομισιόν ξεκαθαρίζει ότι απαγορεύονται οι διακρίσεις για όλους τους πολίτες της ΕΕ και τονίζει ότι σύμφωνα με τους κανόνες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, οι ταξιδιώτες έχουν το δικαίωμα να επιλέξουν μεταξύ κουπονιών ή επιστροφής χρημάτων για ακυρωμένα εισιτήρια μεταφοράς.