Το νέο πακέτο στήριξης

Τη χρήση όλων σχεδόν των μηχανισμών που παρέχονται από την Ευρώπη για παροχή ρευστότητας στις επιχειρήσεις περιλαμβάνει το νέο πακέτο μέτρων που ανακοίνωσε η Κυβέρνηση, μετά το ναυάγιο του νομοσχεδίου για τις κρατικές εγγυήσεις. Τονίζεται ότι, ανεξάρτητα από το πλάνο των κρατικών εγγυήσεων, οι συγκεκριμένοι μηχανισμοί θα έπρεπε να βρίσκονταν στα πλάνα της Κυβέρνησης.

Σημειώνεται ότι από το νέο πακέτο μέτρων απουσιάζουν μέτρα που θα αποτελούσαν κίνητρα για την επανεκκίνηση της οικονομίας, όπως φορολογικά, πολεοδομικά και άλλα. Ενδεχομένως να υπάρξει νέο πακέτο μέτρων σε μελλοντικό στάδιο, εφόσον η τρέχουσα προτεραιότητα της Κυβέρνησης ήταν η ενίσχυση της ρευστότητας στην οικονομία (τα μέτρα που λήφθηκαν ενδεχομένως να έχουν καλύτερο αντίκτυπο αν συνδυαστούν με ένα ισχυρό πακέτο μεταρρυθμίσεων και κινήτρων).

Σύμφωνα με τις ανακοινώσεις, σημαντικό ρόλο στην ενίσχυση της χρηματοδότησης θα έχει η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ). Το πρώτο μέτρο αφορά την παραχώρηση ρευστότητας ύψους €800 εκ. για χρηματοδότηση μικρομεσαίων επιχειρήσεων, μέσω του Ταμείου Επιχειρηματικότητας Κύπρου (TEK).

Το ΤΕΚ ιδρύθηκε με πρωτοβουλία της Κυπριακής Δημοκρατίας και της ΕΤΕπ, με στόχο τη διευκόλυνση και ενίσχυση της πρόσβασης των μικρομεσαίων επιχειρήσεων σε χρηματοδότηση μέσα από παροχή δανείων με ευνοϊκούς όρους, όπως μειωμένα επιτόκια, κάλυψη εγγυήσεων και όσο το δυνατόν μεγαλύτερη περίοδο αποπληρωμής (παρόμοιος μηχανισμός με το ΕΣΠΑ - Εταιρικό Σύμφωνο για το Πλαίσιο Ανάπτυξης στην Ελλάδα).

Μέχρι σήμερα το ΤΕΚ είχε χρηματοδοτηθεί με δάνειο ύψους €70 εκ., το οποίο εξασφάλισε η Κυπριακή Δημοκρατία από την ΕΤΕπ το 2013 και η διαχείρισή του έχει ανατεθεί στο Ευρωπαϊκό Ταμείο Επενδύσεων (ΕΤαΕ).

Οι διευκολύνσεις του ΤΕΚ παρέχονται στους αιτητές μέσω των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων, τα οποία συγχρηματοδοτούν ποσοστό 50% κάθε δανείου, ενώ το υπόλοιπο ποσοστό καταβάλλεται μέσα από την ισόποση συνεισφορά της Κυπριακής Δημοκρατίας που θα παραχωρείται στα πλαίσια του ΤΕΚ. Δικαιούχοι θα είναι οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις με μέγιστο αριθμό προσωπικού τα 250 άτομα, ανά επιχείρηση.

To δεύτερο μέτρο χορήγησης ρευστότητας είναι η ενίσχυση του ήδη υπάρχοντος μηχανισμού συνεργασίας ΕΤΕπ και χρηματοπιστωτικών οργανισμών, για τη χορήγηση δανείων προς κυπριακές μικρομεσαίες επιχειρήσεις και εταιρείες μεσαίας κεφαλαιοποίησης κατά €500 εκ. Δικαιούχοι θα είναι επιχειρήσεις που έχουν εγγραφεί και λειτουργούν στην Κύπρο και που εργοδοτούν μέχρι 3.000 εργαζομένους, ανά επιχείρηση.

Επιπλέον, το Υπουργικό Συμβούλιο ενέκρινε τη συμμετοχή της Κυπριακής Δημοκρατίας στο Πανευρωπαϊκό Ταμείο Εγγυήσεων, το οποίο δημιουργήθηκε για σκοπούς αντιμετώπισης των επιπτώσεων της πανδημίας COVID-19 στα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Σημειώνεται ότι την περασμένη βδομάδα το Διοικητικό Συμβούλιο της ΕΤΕπ αποφάσισε τη δομή και την επιχειρηματική προσέγγιση του νέου Πανευρωπαϊκού Ταμείου Εγγυήσεων, το οποίο θα παρέχει εγγυήσεις μέχρι και 80% του ποσού του δανείου που παραχωρείται.

Θα πρέπει να σημειωθεί ότι οι πιο πάνω μηχανισμοί χρηματοδότησης αφορούν την παροχή ρευστότητας μέσω των τραπεζικών ιδρυμάτων, τα οποία θα προβαίνουν στην αξιολόγηση του δανειολήπτη και τη δυνατότητά του να αποπληρώσει τον επιπλέον δανεισμό, σύμφωνα με τις τραπεζικές πρακτικές.

Πέραν των πιο πάνω, η Κυβέρνηση προχωρεί στην επιδότηση επιτοκίων για νέα επιχειρηματικά δάνεια (που συνήφθησαν ή θα συναφθούν από την 1η Μαρτίου του 2020 έως την 31η Δεκεμβρίου του 2020) σε επιχειρήσεις, περιλαμβανομένων και αυτοτελώς εργαζομένων, που αντιμετωπίζουν έλλειψη ρευστότητας ως αποτέλεσμα της πανδημίας, με βασική προϋπόθεση να μη θεωρούνται ως προβληματικές, με βάση τον ορισμό της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

Σκοπός αυτής της δανειοδότησης είναι η κάλυψη των αναγκών ρευστότητας για σκοπούς κεφαλαίου κίνησης και επενδύσεων. Τα νέα δάνεια παραχωρούνται για σκοπούς αύξησης της ρευστότητας στην οικονομία και δεν δύνανται να χρησιμοποιηθούν για την κάλυψη της αποπληρωμής υφιστάμενων πιστωτικών διευκολύνσεων είτε εξυπηρετούμενων είτε μη εξυπηρετούμενων, και/ή να χρησιμοποιηθούν ως εξασφάλιση για την αναδιάρθρωση υφιστάμενων πιστωτικών διευκολύνσεων οποιουδήποτε πιστωτικού ιδρύματος.

Οι επιχειρήσεις που θα ενταχθούν στο Σχέδιο δεν μπορούν να προβούν σε απολύσεις πέραν του 2% του προσωπικού που απασχολούσαν κατά την ημερομηνία προκήρυξης του Σχεδίου χωρίς αντικατάσταση, εκτός για λόγους που αιτιολογείται απόλυση άνευ προειδοποιήσεως.

Εδώ θα πρέπει να σημειωθεί ότι ο συνδυασμός των εγγυήσεων που θα παραχωρηθούν σε σχέση με τα νέα δάνεια και την επιδότηση τόκων θα διευκολύνει την παραχώρηση δάνειων ακόμη περισσότερο, εφόσον από τη μια καλύπτεται εν μέρει ο κίνδυνος αθέτησης των υποχρεώσεων από το δανειολήπτη και από την άλλη βελτιώνονται οι ταμειακές ροές (πληρωμές από τόκους) από το δάνειο.

Δεν υπάρχει όριο στο ύψος του δανείου το οποίο μπορεί να συναφθεί, αλλά το ύψος του δανείου του οποίου το επιτόκιο θα επιχορηγείται δεν μπορεί να υπερβαίνει το διπλάσιο του ετήσιου μισθολογικού κόστους του δικαιούχου για το 2019 (ή για το πλέον πρόσφατο διαθέσιμο έτος). Στην περίπτωση επιχειρήσεων που συστάθηκαν κατά την 1η Ιανουαρίου 2019, το μέγιστο ύψος του δανείου δεν πρέπει να υπερβαίνει το κατ’ εκτίμησιν ετήσιο μισθολογικό κόστος για τα δυο πρώτα έτη λειτουργίας ή το 25% του συνολικού κύκλου εργασιών του δικαιούχου για το 2019.

Το ίδιο μέτρο θα εφαρμοστεί και στις περιπτώσεις που συνάπτονται δάνεια για αγορά ακινήτου για ιδιοκατοίκηση που δεν θα υπερβαίνουν τις €300.000. Η διάρκεια επιδότησης θα είναι για τέσσερα χρόνια και θα ανέρχεται σε 1,5 ποσοστιαία μονάδα του επιτοκίου.

Το μέτρο της κατευθείαν επιδότησης πολύ μικρών και μικρών επιχειρήσεων και αυτοτελώς εργαζομένων επαναφέρεται, με το συνολικό ύψος δαπάνης να εκτιμάται μέχρι τα €100 εκ. Η χορηγία αφορά αυτοτελώς εργαζομένους και πολύ μικρές επιχειρήσεις που τελούσαν υπό πλήρη ή μερική αναστολή των εργασιών τους και ήταν ενταγμένοι στα Ειδικά Σχέδια του Υπουργείου Εργασίας την περίοδο 13 Απριλίου – 12 Μαΐου 2020 (το ποσό εξαρτάται από τον αριθμό των υπαλλήλων που εργοδοτεί η επιχείρηση).

Υπενθυμίζεται ότι το μέτρο υπήρχε στο νομοσχέδιο που αφορούσε τις κρατικές εγγυήσεις και τώρα προωθείται ξεχωριστά.

Την ίδια στιγμή, σε μια προσπάθεια ενίσχυσης του τουριστικού τομέα και της συνδεσιμότητας της Κύπρου, αυξάνεται το ποσό που θα καταβληθεί σε αεροπορικές εταιρείες μέσα από το υφιστάμενο σχέδιο κινήτρων, ώστε να εντάξουν τη χώρα μας στο πτητικό τους πρόγραμμα. Ο συντελεστής ΦΠΑ για υπηρεσίες στον τομέα τουριστικών καταλυμάτων και επιχειρήσεων εστίασης μειώνεται από 9% σε 5%, για την περίοδο από 1η Ιουλίου 2020 μέχρι 10η Ιανουαρίου 2021.

Τέλος, προς διευκόλυνση των φορολογουμένων, η υποβολή της φορολογικής δήλωσης και η πληρωμή του οφειλόμενου φόρου για το 2019 από μισθωτούς παρατείνεται μέχρι τέλος Οκτωβρίου 2020. Σημειώνεται επιπλέον ότι τυχόν επιβαρύνσεις που πιθανόν επιβλήθηκαν λόγω της μη έγκαιρης υποβολής φορολογικών δηλώσεων για την περίοδο που έληξε στις 10/04/2020 και 10/05/2020 διαγράφονται.

Σημειώνεται ότι τα μέτρα κινούνται προς τη σωστή κατεύθυνση, όμως υπάρχουν δύο ζητούμενα, τα οποία παραμένουν: το πρώτο είναι η ταχύτητα με την οποία μπορεί να διοχετευθεί η επιπλέον ρευστότητα στην οικονομία και το δεύτερο ο χρονικός ορίζοντας ανάκαμψης της οικονομίας, διότι τα μέτρα αυτά έχουν προσωρινό χαρακτήρα.