Η νέα διεθνής σκηνή με τον Covid-19
Η πανδημία του κορωνοϊού έφερε αλλαγές στη διεθνή σκηνή. Ίσως κάποιοι να ανέμεναν ότι ο τρομερός κίνδυνος από τον ιό θα έφερνε μία προσέγγιση μεταξύ των κρατών. Αυτό, όμως, δεν έγινε. Οι ανταγωνισμοί και οι αντιπαλότητες μεταξύ των Δυνάμεων παραμένουν και, σε ορισμένες περιπτώσεις, αυξάνονται.
Η θέση των ΗΠΑ στη διεθνή σκηνή υποχωρεί και δεν είναι πλέον οι αδιαμφισβήτητοι ηγέτες στον πλανήτη. Έχουν να αντιμετωπίσουν δυο άλλες Δυνάμεις, την Κίνα και τη Ρωσία, που ενεργούν δυναμικά στη διεθνή σκηνή. Αυτό το γεγονός αναγνωρίζεται και από Αμερικανούς αναλυτές (βλ. Aaron David Miller, Richard Sokolsky, “The United States and the New World Disorder: Retreat from Primacy”, Carnegie Endowment for International Peace, 21 May, 2020).
Η πολιτική του κ. Trump ίσως να συνέτεινε στη συρρίκνωση της αμερικανικής δύναμης στο εξωτερικό. Η πολιτική του απομονωτισμού, όπως μεταξύ των δυο πολέμων, το δόγμα του «America first», η μερική αποχώρηση από τη Συρία, η συμπεριφορά των ΗΠΑ απέναντι σε διεθνείς οργανισμούς όπως τον Π.Ο.Υ, απέναντι στην κλιματολογική αλλαγή, οδήγησαν στο να χάσει πολλούς φίλους η αμερικανική Υπερδύναμη.
Ο κ. Joe Biden λέγει ότι, αν εκλεγεί Πρόεδρος, θα αρχίσει από την αρχή για να ξανακερδίσει τους φίλους της χώρας του στον κόσμο.
Δεν νομίζω, όμως, ότι το θέμα είναι τόσον απλό. Δεν είναι ζήτημα μόνον προσώπων ή πολιτικών. Η αμερικανική ηγεμονία έκανε τον κύκλο της. Κυριαρχεί από το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, 75 χρόνια. Ήλθε ο καιρός για άλλες Δυνάμεις.
Από τον Μάιο του 1968 έγραφα: «Ο παρατηρητής των διεθνών σχέσεων, που τοποθετεί τα γεγονότα της Γαλλίας στο πλαίσιο της διεθνούς πολιτικής σκακιέρας, διερωτάται: Με τους νεο-ναζί του Φαν Τάντεν στη Γερμανία αποκτώντας κάθε μέρα και περισσότερη δύναμη, με τη Γαλλία ως σήμερα θεωρουμένη – τουλάχιστον εξωτερικά – τροχοπέδη της Γερμανίας σε κατάσταση αναρχίας και μέλλον αβέβαιο, την Αγγλία, τον «ασθενή άνθρωπο» της Ευρώπης, τις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής σε κρίση συνείδησης για τον ρατσισμό και το Βιετνάμ, τη Σοβιετική Ένωση σε δίλημμα, αν θα δώσει περισσότερα «κοπέκ» στους πολίτες της ή να αντιμετωπίσει την πρόκληση της Κίνας για ηγεσία του Διεθνούς Κομμουνιστικού Κινήματος που της ξεφεύγει, με τα κινήματα της ανατολικής Ευρώπης, τις αναπτυσσόμενες χώρες μπαρουταποθήκη και κουτιά της Πανδώρας, ΠΟΥ ΠΑΜΕ; Μπαίνουμε άραγε στον κινεζικό αιώνα;» (Χρίστου Α. Θεοδούλου, Θέσεις από τη Διεθνή και Κυπριακή Πολιτική Ζωή (1957-1970), Λευκωσία, Εκδόσεις «Χέλκα», 1971, “Γαλλία 1968” «Η Κομμούνα της Νιότης», σελ. 13-18).
Σιγά-σιγά αλλά σταθερά, λοιπόν, φαίνεται ότι η Κίνα προχωρεί προς τη θέση της, που από χρόνια προορίζεται γι’ αυτήν. Δεν σημαίνει, βέβαια, ότι οι άλλες Δυνάμεις δεν θα συνεχίσουν να έχουν τον σημαντικό τους ρόλο στη διεθνή σκηνή. Η ιεραρχία, όμως, αλλάζει.
*Δικηγόρος, Διδάκτωρ Πολιτικών Επιστημών & Διεθνών Σχέσεων (Η.Ε.Ι., Γενεύης Ελβετίας), Πρόεδρος του Ιδρύματος Θεοδούλου, πρώην Μέλος της Γραμματείας του ΟΗΕ.
