Η εξέλιξη του τομέα των υπηρεσιών

Ένας από του τομείς που αναδιαρθρώθηκε τα τελευταία χρόνια και αναπροσαρμόστηκε στις μεταβαλλόμενες ανάγκες των επιχειρηματιών, επενδυτών και της κοινωνίας αλλά και στις νέες οδηγίες των τοπικών και διεθνών εποπτικών Αρχών, που ο αριθμός τους είναι μεγάλος, είναι αυτός των επαγγελματικών υπηρεσιών.

Παραδοσιακά ο τομέας συνεισφέρει σημαντικά στο Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν της χώρας και αποδείχτηκε ιδιαίτερα ανθεκτικός ειδικά κατά την περίοδο της προηγούμενης χρηματοοικονομικής κρίσης. Όμως, από τις αρχές του χρόνου παρουσιάζει μια κάμψη, κάτι που καταγράφεται στη μείωση του αριθμού των νέων εταιρειών που εγγράφονται στον έφορο εταιρειών, κάτι που έγινε εντονότερο τους μήνες που επιβλήθηκαν τα περιοριστικά μέτρα λόγω του ιού.

Πέρα από την πλήρη εναρμόνιση με τις Ευρωπαϊκές Οδηγίες που αφορούν τις διαδικασίες αντιμετώπισης φαινομένων καταπολέμησης ξεπλύματος βρόμικου χρήματος, εφαρμόζεται, πλέον, η ανταλλαγή πληροφοριών όσον αφορά τους χρηματοοικονομικούς λογαριασμούς, με την πληροφόρηση να δίνεται από τα χρηματοπιστωτικά και άλλα παρόμοια ιδρύματα, όπως ασφαλιστικές εταιρείες και οργανισμούς παροχής επενδυτικών υπηρεσιών στις φορολογικές Αρχές.

Επιπλέον εφαρμόζεται η οδηγία DAC 6, που ουσιαστικά απαιτεί από τους παρόχους υπηρεσιών / ενδιάμεσους αλλά και σε ορισμένες περιπτώσεις από τους ίδιους τους φορολογούμενους, διασυνοριακές ρυθμίσεις και εταιρικά σχήματα που δυνητικά θεωρούνται επιθετικού φορολογικού σχεδιασμού. Με αυτόν τον τρόπο οι φορολογικές Αρχές θα μπορούν να συνεργαστούν ώστε να βεβαιωθούν ότι ο φορολογικός σχεδιασμός συνάδει με τις διεθνείς πρακτικές και τις εθνικές οικονομίες.

Σημειώνεται επίσης ότι πρόσφατα προωθήθηκε στη Βουλή η νομοθεσία που αφορά την εναρμόνιση της χώρας με τις ευρωπαϊκές οδηγίες ATAD I (Anti Tax Avoidance Directive) και ATAD II, με τις οποίες θεσπίζονται κανόνες κατά των πρακτικών φοροαποφυγής, με στόχο τη ρύθμιση της φορολόγησης κατά την έξοδο - μεταφορά της φορολογικής έδρας και των περιουσιακών τους στοιχείων εκτός της Δημοκρατίας και την αποφυγή διπλής έκπτωσης λόγω ασυμφωνιών στη μεταχείριση υβριδικών μέσων (δηλαδή ένα είδος εισοδήματος από χρηματοοικονομικό μέσο η μια χώρα να το χειρίζεται ως μέρισμα και η άλλη ως τόκο εισπρακτέο, με αποτέλεσμα να μη φορολογείται πουθενά).

Όσον αφορά τις οδηγίες που αφορούν το ξέπλυμα βρόμικου χρήματος, η Κύπρος πλέον εφαρμόζει τις υπάρχουσες οδηγίες με τον αυστηρότερο τρόπο και αυτό μπορεί να επιβεβαιωθεί από τον όγκο πληροφοριών που απαιτούνται και τους ελέγχους που γίνονται (κυρίως σε ό,τι αφορά την πηγή εισοδημάτων) για το άνοιγμα λογαριασμών ή την αποδοχή χρημάτων για μεγάλες επενδύσεις, όπως αγορές ακινήτων μεγάλης αξίας.

Εταιρείες-κέλυφος

Την ίδια στιγμή, πολλοί λογαριασμοί που αφορούσαν εταιρείες που ήταν εντός του ορισμού των εταιρειών-«κέλυφος» (shell companies), όπως καταγραφόταν στην οδηγία της Κεντρικής Τράπεζας, έχουν κλείσει. Η πρώτη μορφή της συγκεκριμένης οδηγίας ενδεχομένως να μην ελάμβανε υπόψη όλες τις παραμέτρους που αφορούσαν έναν εταιρικό όμιλο και αυτός ήταν ο λόγος που αργότερα αναπροσαρμόστηκε, εφόσον αρχικά πολλοί λογαριασμοί που ενδεχομένως να είχαν πραγματική επιχειρηματική βάση (αν κάποιους τους εξέταζε σε συνδυασμό με τις εργασίες του ομίλου των εταιρειών) οδηγήθηκαν στο κλείσιμο.

Οι προκλήσεις για τον τομέα είναι πολλές και χρήζουν διαχείρισης, ώστε ο τομέας να μπορέσει να συνεχίσει να συνεισφέρει σημαντικά στο Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν της χώρας. Τροχοδρομούνται αλλαγές σε συμφωνίες αποφυγής διπλής φορολογίας με χώρες που η Κύπρος παραδοσιακά διατηρούσε ισχυρές οικονομικές σχέσεις, ενώ η Γερμανική Προεδρία ενδεχομένως να επαναφέρει προς συζήτηση στην Ευρωπαϊκή Ένωση το θέμα της ενιαίας φορολογικής βάσης (πλέον με την έξοδο του Ηνωμένου Βασιλείου από την Ευρωπαϊκή Ένωση η θέση των χωρών που αντιτίθενται έχει αποδυναμωθεί).

Είναι ξεκάθαρο ότι το διεθνές οικονομικό και επιχειρηματικό περιβάλλον μεταβάλλεται συνεχώς, διαμορφώνοντας νέες ανάγκες από τους επενδυτές και είναι απαραίτητο ως πολιτεία όπου επιβάλλεται να προχωρήσουμε σε εκείνες τις αλλαγές που θα διατηρήσουν την ανταγωνιστικότητα της Κύπρου μέσω αλλαγών στο φορολογικό πλαίσιο αλλά και μέσω ενίσχυσης των μεταρρυθμίσεων για διευκόλυνση της επιχειρηματικότητας.

Η μεταβλητότητα στο διεθνές πολιτικό και οικονομικό περιβάλλον οδηγεί πολλούς επιχειρηματίες να κάνουν σκέψεις για μεταφορά μέρους ή ολόκληρου του κύκλου εργασιών τους σε άλλες περιοχές, για περιορισμό του ρίσκου (επιλογή της χώρας για headquartering). Φυσικά για την επιλογή των συγκεκριμένων περιοχών υπάρχουν συγκεκριμένα κριτήρια που σταθμίζουν οι επενδυτές και οι σύμβουλοί τους προτού πάρουν τις τελικές τους αποφάσεις.

Με την τεχνολογική εξέλιξη και την ενοποίηση των χρηματοοικονομικών υπηρεσιών η αλλαγή της έδρας ενός ομίλου γίνεται ευκολότερη, κυρίως για επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στον τομέα των υπηρεσιών.

Η επιλογή της χώρας εγκατάστασης αποφασίζεται εφόσον ληφθούν υπόψη πολλοί παράγοντες, όπως η γεωγραφική θέση, το χρηματοπιστωτικό, το φορολογικό και νομικό σύστημα, η ευκολία που μπορεί κάποιος να ταξιδέψει από και προς τη χώρα, ο τρόπος ζωής, το σύστημα υγείας και το εκπαιδευτικό σύστημα (εφόσον τα διευθυντικά στελέχη που θα έρθουν με την οικογένειά τους θα θέλουν τα παιδιά τους να έχουν πρόσβαση σε υψηλού επιπέδου μόρφωση).

Η γεωγραφική θέση της Κύπρου αποτελεί σημαντικό στρατηγικό πλεονέκτημα, ενώ η συμμετοχή της στην Ευρωπαϊκή Ένωση τής δίνει τη δυνατότητα να διαδραματίζει τον ρόλο της διόδου κεφαλαίων και επενδύσεων από και προς την Ευρώπη.

Η Κύπρος κατάφερε, μέχρι σήμερα, να διατηρήσει τα σημαντικά πλεονεκτήματά της ως χρηματοοικονομικό κέντρο, ενώ σταδιακά αναπτύσσει νέα προσόντα και τομείς. Πολλοί είναι οι ξένοι επενδυτές που επενδύουν ή δραστηριοποιούνται επιχειρηματικά στην Κύπρο, είτε διότι βρίσκουν το φορολογικό και νομικό σύστημα ελκυστικό είτε επειδή απολαμβάνουν τον τρόπο ζωής, τον οποίο συνδυάζουν με την απόκτηση υπηκοότητας.

Ο τομέας των επενδυτικών ταμείων αποτελεί σημαντικό μέρος της παγκόσμιας αγοράς χρηματοοικονομικών μέσων και απέκτησε μια δυναμική και στην Κύπρο. Προσελκύουν μεγάλο όγκο επενδύσεων διότι διαθέτουν συγκεκριμένα πλεονεκτήματα, όπως η διασπορά του κινδύνου και η δυνατότητα επένδυσης σε έργα ή χρηματοοικονομικά μέσα όπου ο επενδυτής από μόνος του (δηλαδή χωρίς τη συμμετοχή του σε Οργανισμό Συλλογικών Επενδύσεων - ΟΣΕ) δεν θα είχε πρόσβαση.

Οι επενδύσεις των συγκεκριμένων οργανισμών μπορεί να είναι είτε σε κινητές αξίες όπως μετοχές, ομόλογα, χρηματοπιστωτικές διευκολύνσεις (αγορές δανειακών χαρτοφυλακίων από τραπεζικά ιδρύματα) και παράγωγα ή σε ακίνητα, έργα υποδομής ή ακόμα και σε πολύτιμα μέταλλα ή άλλα αντικείμενα αξίας.

Ο διεθνής ανταγωνισμός είναι πολύ μεγάλος και θα πρέπει ως χώρα να λαμβάνουμε όλα εκείνα τα μέτρα που θα διατηρήσουν τη χώρα ως ένα αξιόπιστο και ανταγωνιστικό επιχειρηματικό κέντρο. Την ίδια στιγμή θα πρέπει να επαγρυπνούμε για τις αλλαγές που ενδεχομένως να υπάρξουν στο διεθνές οικονομικό περιβάλλον αλλά και στο νομοθετικό / εποπτικό πλαίσιο που ενδεχομένως να επηρεάσουν τη χώρα μας.