Ο ρόλος του κλάδου των ακινήτων στη θεμελίωση ενός νέου οικονομικού μοντέλου

Η κυπριακή οικονομία στηρίζεται διαχρονικά σε τρεις βασικούς κλάδους: τον Τουρισμό, τις Υπηρεσίες και τον τομέα της Ανάπτυξης Γης και των Κατασκευών. Οι τρεις αυτοί κλάδοι, τα τελευταία χρόνια, λειτούργησαν ως στυλοβάτες της αναπτυξιακής πορείας της κυπριακής οικονομίας, προσελκύοντας εισοδήματα και άμεσες επενδύσεις από το εξωτερικό και συμβάλλοντας τα μέγιστα στη γρήγορη έξοδο από το Πρόγραμμα Οικονομικής Προσαρμογής και στην επιστροφή σε ρυθμούς ανάπτυξης. Σήμερα, καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε τη νέα πραγματικότητα που δημιούργησε η πανδημία του Covid-19 και να θέσουμε τις βάσεις για την επόμενη μέρα, διαμορφώνοντας ένα νέο οικονομικό μοντέλο.

Η μελέτη «Restart Cyprus», που έδωσε στη δημοσιότητα πρόσφατα η PwC Κύπρου, περιλαμβάνει μια σειρά από εισηγήσεις, που απευθύνονται τόσο στην Πολιτεία όσο και στην επιχειρηματική κοινότητα, με στόχο την επανεκκίνηση της οικονομίας και τη θεμελίωση ενός νέου βιώσιμου οικονομικού μοντέλου. Σύμφωνα με τη μελέτη, είναι επιτακτική ανάγκη να προχωρήσουμε στις απαραίτητες αλλαγές για αύξηση της παραγωγικότητας και βελτίωση της ανταγωνιστικότητας της οικονομίας. Την ίδια στιγμή, αναδεικνύεται κλειδί της επιτυχίας για έξοδο από την κρίση η αποτελεσματική συνεργασία μεταξύ κράτους και ιδιωτικού τομέα, ενώ όπως προκύπτει, η επιστροφή στην παλιά “κανονικότητα” δεν αποτελεί βιώσιμη επιλογή.

Στη νέα πορεία που καλούμαστε να εφαρμόσουμε, η ουσιαστική στήριξη του τομέα της Ανάπτυξης Γης και Κατασκευών προβάλλει ως επιτακτική ανάγκη. Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της Στατιστικής Υπηρεσίας, ο κλάδος απασχολεί περισσότερους από 40.000 εργαζόμενους, ενώ από τη δυναμική δραστηριοποίησή του επωφελούνται, άμεσα ή έμμεσα, χιλιάδες άλλοι επαγγελματίες. Μπροστά σε αυτά τα δεδομένα, η Πολιτεία καλείται να δώσει τα κατάλληλα κίνητρα για τη δημιουργία νέων έργων ανάπτυξης γης. Θα πρέπει να ενθαρρύνει την ανάπτυξη σύνθετων έργων, που συνάδουν με τις δημογραφικές και άλλες ανάγκες του νησιού, και τα οποία θα έχουν πολλαπλασιαστικό θετικό αντίκτυπο για την οικονομία σε διάφορα επίπεδα. Τέτοια έργα θα μπορούσαν, για παράδειγμα, να είναι οι προσιτές οικίες/στέγαση, οι κοινότητες διαμονής υποβοηθούμενης διαβίωσης, οι οικιστικές μονάδες ολοκληρωμένης φροντίδας, εξειδικευμένες φοιτητικές εστίες, εκπαιδευτικά ιδρύματα κ.ά. Πρόκειται για έργα που μπορούν να δώσουν πολλαπλασιαστική ώθηση σε μια σειρά από τομείς της οικονομίας, μέσα από την κατασκευή χώρων για λιανικό εμπόριο, κέντρων υγείας και χώρων ψυχαγωγίας, σχετικές υπηρεσίες υποστήριξης, κ.λπ, τονώνοντας παράλληλα την απασχόληση. Επίσης, μπορεί να διερευνηθεί η πιθανότητα παραχώρησης επιπλέον κινήτρων για τη δημιουργία έργων φιλικών προς το περιβάλλον, που προωθούν την αειφόρο ανάπτυξη και συμβάλλουν στην εξοικονόμηση ενέργειας και διαφύλαξη των φυσικών πόρων.

Η Πολιτεία θα μπορούσε να δώσει κίνητρα για την ενθάρρυνση της ανάπτυξης τέτοιων έργων, όπως για παράδειγμα αυξημένους συντελεστές δόμησης, φορολογικά κίνητρα για τον επενδυτή και τους αγοραστές/χρήστες, ενώ στο ίδιο πλαίσιο θα μπορούσε να διερευνηθεί η πιθανότητα επαναφοράς της απαλλαγής της φορολογίας επί των κεφαλαιακών κερδών για ακίνητη περιουσία που αποκτήθηκε το 2020 και ει δυνατόν και το 2021, καθώς και άλλες χαλαρώσεις με βραχυπρόθεσμο χαρακτήρα. Επιπρόσθετα, η αίτηση για αδειοδότηση των έργων που εμπίπτουν σε αυτήν την κατηγορία θα μπορούσε να εξετάζεται κατά προτεραιότητα, λαμβάνοντας υπόψη τις πολλαπλές θετικές επιπτώσεις που θα επιφέρουν στην απασχόληση και στην οικονομία.

Οι εμπειρίες του παρελθόντος μάς διδάσκουν ότι δεν υπάρχουν περιθώρια εφησυχασμού. Χρειάζεται εγρήγορση, ευελιξία και γρήγορη προσαρμογή στα νέα δεδομένα που έχουν δημιουργηθεί. Ο κλάδος των ακινήτων διαθέτει όλα τα απαραίτητα συστατικά στοιχεία, ούτως ώστε, εάν στηριχθεί επαρκώς, να συνεχίσει την ανοδική του πορεία. Χρειάζεται να αξιοποιηθεί η δυναμική και οι ευκαιρίες που δημιουργήθηκαν τα προηγούμενα χρόνια και να διαμορφωθεί ένας μακροπρόθεσμος σχεδιασμός. Παράλληλα, καλούμαστε να εργαστούμε ομαδικά και συστηματικά, με σύνεση και στρατηγική κατεύθυνση, για να αντιμετωπίσουμε τις νέες προκλήσεις. Σε αυτήν τη διαδικασία ο τομέας των ακινήτων μπορεί και πρέπει να έχει πρωταγωνιστικό ρόλο.

*Συνέταιρος, Επικεφαλής Συμβουλευτικών Υπηρεσιών, PwC Κύπρου