Η τουρκική παρανομία στην Ανατολική Μεσόγειο

Σε μια περίοδο όπου τα δεδομένα ως τα γνωρίζαμε στη διεθνή τάξη πραγμάτων αλλάζουν, λόγω των επιπτώσεων της πανδημίας του νέου κορωνοϊού, η Τουρκία συνεχίζει ακάθεκτη τις προκλήσεις της και τις παράνομες ενέργειές της στην ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου. Οι τελευταίες της ενέργειες οριοθετούν το πλαίσιο που κατ’ εκτίμησιν θα ακολουθήσει στο μέλλον, με την εντατικοποίηση των προκλήσεων και των ενεργειών της, ειδικά στον τομέα των ενεργειακών τεκταινομένων στην περιοχή.

Η αναστολή της διεξαγωγής διερευνητικών / επιβεβαιωτικών γεωτρήσεων εντός της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης της Κυπριακής Δημοκρατίας μέχρι το 2021 δίνει ένα περισσότερο βήμα στην Τουρκία να εντατικοποιήσει τις έκνομες ενέργειές της στην Κυπριακή ΑΟΖ κατά πλήρη και κατάφωρη παραβίαση των κανόνων του Δικαίου της Θάλασσας, που απαγορεύουν ρητώς, τόσο σε συμβατικό, όσο και σε εθιμικό επίπεδο, τη διενέργεια οποιωνδήποτε πράξεων εντός της υφαλοκρηπίδας ή / και ΑΟΖ άλλου κράτους. Οι παράνομες ενέργειες της Τουρκίας φαίνεται να εντατικοποιούνται, παράλληλα, στην υφαλοκρηπίδα της Ελλάδας, με την Τουρκία να ισχυρίζεται την τήρηση των όρων της Συμφωνίας με τη Λιβύη, η οποία, ούτως ή άλλως, παραβιάζει τους κείμενους κανόνες του Διεθνούς Δικαίου.

Η Τουρκία θα πρέπει να αντιληφθεί, επιτέλους, με τον έναν ή άλλο τρόπο, ότι το Δίκαιο της Θάλασσας που ακολουθούν όλα τα κράτη προβλέπει ρητώς ότι τα νησιά έχουν υφαλοκρηπίδα και δημιουργούν θαλάσσιες ζώνες, συμπεριλαμβανομένης της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης. Άρα, η πεποίθηση της Τουρκίας ότι τα νησιά δεν έχουν επιρροή στις θαλάσσιες ζώνες παράκτιων κρατών δεν εδράζεται πουθενά στο Διεθνές Δίκαιο και η Τουρκία απομονωμένη οδεύει προς μια μοναχική πορεία. Δεν είναι καθόλου τυχαία η δήλωση του Υφυπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ, αρμόδιου για θέματα ενέργειας, Φράνσις Φάνον, η οποία αναφερόταν στην έκκληση για τερματισμό όλων των προκλητικών ενεργειών που μπορεί να υπονομεύουν την επενδυτική εμπιστοσύνη και την πολιτική σταθερότητα στην περιοχή, προφανώς παραπέμποντας στις νέες ενέργειες της Τουρκίας σε σχέση με την αμφισβήτηση των κυριαρχικών δικαιωμάτων των κρατών της Ανατολικής Μεσογείου.

Οι παράνομες ενέργειες της Τουρκίας υποδαυλίζουν την ενεργειακή ασφάλεια και σταθερότητα της περιοχής. Οι προθέσεις της Τουρκίας για διενέργεια ερευνών ή και γεωτρήσεων στην υφαλοκρηπίδα της Ελλάδας, στη ζώνη που η Τουρκία στη βάση της Συμφωνίας με τη Λιβύη θεωρεί ως δική της υφαλοκρηπίδα και οι συνεχιζόμενες παραβιάσεις των κυριαρχικών δικαιωμάτων στην Κυπριακή ΑΟΖ, προκαλούν έτι περισσότερο και δημιουργούν πολλά ερωτήματα ως προς το σε ποιο βαθμό η Τουρκία μπορεί να συνεχίσει (ή να της επιτραπεί να συνεχίσει) τέτοιου είδους παράνομες ενέργειες.

Θα πρέπει να τονιστεί, καταληκτικά, και να επαναληφθεί το ακόλουθο: Οι παράνομες ενέργειες της Τουρκίας δεν παράγουν κανένα έννομο αποτέλεσμα. Το αξίωμα αυτό είναι κατηγορηματικό και δεν επιτρέπει την οποιαδήποτε παρέκκλιση ή τη δημιουργία τετελεσμένων, δίνοντας στην Ελλάδα και στην Κύπρο τη νομική βάση για να αντιδράσει στις παράνομες ενέργειες της Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο.

*Λέκτορας Νομικής στο Πανεπιστήμιο Λευκωσίας, LL.B Law (Bristol), Ph.D in Law – International Law and Human Rights (Kent), Διευθυντής Μονάδας Νομικής Κλινικής Πανεπιστημίου Λευκωσίας