Μετανάστευση: Aπό τον Μαρξ στον Καντάφι

«Ακούστε τώρα, άνθρωποι του ΝΑΤΟ. Βομβαρδίζετε έναν τοίχο, ο οποίος εμπόδισε την αφρικανική μετανάστευση στην Ευρώπη και τον δρόμο για τους τρομοκράτες της Αλ Κάιντα. Αυτός ο τοίχος ήταν η Λιβύη. Τον διαλύετε. Είστε ηλίθιοι και θα καείτε στην κόλαση με χιλιάδες μετανάστες από την Αφρική». Αυτό δήλωσε ο Μουαμάρ Καντάφι σε ανύποπτο χρόνο σε μια «προφητική», με τα σημερινά δεδομένα, επιστολή του και δημοσιεύθηκε τον Μάιο του 2011, αρκετούς μήνες πριν ο Λίβυος πρώην ηγέτης δολοφονηθεί από ΝΑΤΟϊκή επίθεση. Δέκα περίπου χρόνια μετά η Λιβύη κλονίζεται από εσωτερικό διχασμό και η ανεξέλεγκτη μετανάστευση από την Αφρική έγινε ήδη αισθητή στην Ευρώπη και ιδιαίτερα στην Κύπρο. Ήδη το πρώτο τρίμηνο του 2020, από τους 2.950 αιτητές ασύλου στην Κυπριακή Δημοκρατία οι 441 είναι Σύριοιι, οι 314 Καμερουνέζοι, οι 219 Νιγηριανοί, οι 109 Κονγκολέζοι και οι 95 από Αίγυπτο (σύνολο από αφρικανική ήπειρο 737). Στο Κέντρο Φιλοξενίας Πουρνάρα η συντριπτική πλειοψηφία είναι Αφρικανοί. Εκεί προσέτρεξε πρόσφατα η «ακροαριστερή» συλλογικότητα Antifa, διαμαρτυρόμενη για τις συνθήκες κράτησης, απαιτώντας ταυτόχρονα «άμεση απελευθέρωση των κρατουμένων». Είναι οι ίδιοι που στις 31 Μαΐου διοργάνωσαν «αντιρατσιστική πορεία» κατηγορώντας την Κυπριακή Δημοκρατία για «προσπάθεια εσωτερικής αναδιάρθρωσης και άντλησης πολιτικής υπεραξίας από το κοπάδι της ακροδεξιάς». Αμέσως η πρώτη σκέψη που ήρθε στο μυαλό ήταν τα λόγια του Τζορτζ Όργουελ, που έλεγε «είναι μάταιο να θέλει κανείς να είναι ’’αντιφασίστας’’, ενώ προσπαθεί ταυτόχρονα να σώσει τον καπιταλισμό».

Μαρξ και μετανάστευση

Όσο και αν προσπάθησαν κάποιοι να εμφανίσουν τις πιο πάνω εκδηλώσεις διαμαρτυρίας ως απλή έκφραση αλληλεγγύης προς τους μετανάστες από ετερόκλητους πολίτες και «απλούς ανθρώπους», δεν είναι κρυφό ότι οι συμμετέχοντες προέρχονταν κυρίως από τον χώρο της Αριστεράς, με όρους πολιτικής γεωγραφίας. Διάφορα παραρτήματα των «Antifa» στην Κύπρο, «αναρχικοί», «αντιεξουσιαστές», «κομμουνιστές» και «νεο-μαρξιστές» όλων των αποχρώσεων, έδωσαν το βροντερό «παρών» τους στην πορεία με σύμβολα, συνθήματα, πανό και μαυροκόκκινες σημαίες. Το αφήγημά τους ωστόσο ως υπέρμαχων και προασπιστών της ευημερίας όλων ανεξαιρέτως των μεταναστών/προσφύγων επιδέχεται μια κριτική προσέγγιση βάσει της ιδεολογίας που θεωρούν ότι πρεσβεύουν. Ο ίδιος ο Κάρολος Μαρξ, μελετώντας τη λειτουργία του καπιταλιστικού συστήματος, εντόπισε ότι η εισροή χαμηλόμισθων Ιρλανδών μεταναστών στην Αγγλία συμπίεσε προς τα κάτω τους μισθούς των γηγενών Άγγλων εργαζομένων και, σε επιστολή του το 1870, δήλωνε ότι η αγγλική πολιτική έναντι της Ιρλανδίας βασιζόταν κυρίως στα οικονομικά συμφέροντα των βιομηχανικών καπιταλιστών της Αγγλίας και της αριστοκρατίας. Η αγγλική αριστοκρατία και η αστική τάξη, έγραφε, είχαν «κοινό συμφέρον... να μετατρέψουν την Ιρλανδία σε απλό βοσκοτόπι, που παρέχει στην αγγλική αγορά κρέας και μαλλί στις φθηνότερες δυνατές τιμές». Ο Μαρξ προειδοποιούσε, μάλιστα, για τον τρόπο με τον οποίο η μετανάστευση μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να δημιουργήσει «μια εργατική τάξη χωρισμένη σε δύο εχθρικά στρατόπεδα».

Το παράδειγμα της Αμερικής

Με μαρξιστικούς επομένως όρους, σε μεγάλο βαθμό η ανεξέλεγκτη μετανάστευση συναινεί στην περαιτέρω διαίρεση της εργατικής τάξης της χώρας υποδοχής, ενώ η ανικανότητα επιτυχούς ενσωμάτωσης ενέχει τον κίνδυνο ξεσπάσματος εθνοφυλετικών διενέξεων όταν οι καταστάσεις εκτροχιαστούν. Η πολυεθνική και πολυφυλετική Αμερική, ο επίγειος καπιταλιστικός παράδεισος που εκφράζει η παγκόσμια υπερδύναμη, καίγεται εδώ και μια βδομάδα. Αφορμή στάθηκε η στυγνή και άνανδρη δολοφονία του Αφροαμερικανού Τζορτζ Φλόιντ από αστυνομικούς. Αποτέλεσμα ήταν να βγουν στην επιφάνεια με τον πιο βίαιο τρόπο οι αντιδράσεις και το μίσος για τις ταξικές ανισότητες και εθνοτικές διαφορές σε μια χώρα που, κατά τα άλλα, είναι το παράδειγμα της πολυπολιτισμικότητας, το οποίο ευαγγελίζονται να εφαρμόσουν στην Ευρώπη.

Θα ήταν χρήσιμο για τους νεο-μαρξιστές να ξαναδιαβάζουν την επιστολή του Φρίντριχ Ένγκελς του 1893, όπου αναφερόταν στις δυσκολίες ανάπτυξης ενός εργατικού κόμματος στις ΗΠΑ και εξηγούσε ότι η μετανάστευση ουσιαστικά διαιρεί τους εργάτες σε δύο ομάδες, στους ντόπιους και στους ξένους. Η μπουρζουαζία, θεωρούσε ο ίδιος, βλέπει αυτά τα βίαια ξεσπάσματα κατά καιρούς και περιμένει με υπομονή τον εκ νέου διαχωρισμό των ανομοιογενών εργατών. Αυτό άραγε θέλουμε για την Ευρώπη ή πολύ περισσότερο για την ημικατεχόμενη από τον Αττίλα Κύπρο, στης οποίας τα τουρκοκρατούμενα εδάφη συντελείται ήδη μια δημογραφική αλλοίωση και ένα έγκλημα πολέμου από τον εποικισμό;

Στην υπηρεσία του παγκόσμιου κεφαλαίου

Υπάρχουν και οι αριστεροί διανοούμενοι, όπως ο Σλοβένος μαρξιστής Σλάβοϊ Ζιζέκ και ο Βρετανός Πέρι Άντερσον, που θεωρούν ότι οι πρόσφυγες διαταράσσουν τον «ευρωπαϊκό διάλογο» για την ταξική πάλη και οι εργάτες μετανάστες αποτελούν απορρυθμιστικό «παράγοντα της παραγωγής».

Με απλά λόγια τα «αφεντικά», εναντίον των οποίων οι αντιρατσιστές φώναζαν συνθήματα κατά την πορεία που έγινε στη Λευκωσία, τρίβουν τα χέρια με ικανοποίηση, αφού οι ίδιοι βλέπουν τους μετανάστες ως εν δυνάμει εργάτες και απλώς ως ένα ακόμη γρανάζι τοποθετημένο στη διακρατική αλυσίδα εφοδιασμού του μεγάλου κεφαλαίου της Κύπρου, της Ευρώπης και συνεπώς του πλανήτη. Το αίτημα της ακροαριστεράς για κατάργηση των εθνικών συνόρων το υλοποίησε σε μεγάλο βαθμό ήδη η νεοφιλελεύθερη δεξιά, αφού το κεφάλαιο που υπηρετεί δεν έχει πλέον πατρίδα. Σε αυτήν την ανθρώπινη εφοδιαστική αλυσίδα του κεφαλαίου, οι διάφορες ΜΚΟ που στηρίζουν και υποβοηθούν εκούσια ή ακούσια τη διακίνηση μεταναστών/προσφύγων λειτουργούν απλώς ως συνδικαλιστικές πλατφόρμες της παγκόσμια οικονομικής και βιομηχανικής ελίτ.

Ο αγαπημένος τους Κόρμπιν

Ένα από τα αγαπημένα «πρότυπα» της ευρωπαϊκής αριστεράς, με οπαδούς και στην Κύπρο, είναι ο ηγέτης των Εργατικών στο Ηνωμένο Βασίλειο, Ιερεμίας Κόρμπιν. Ο ίδιος μιλάει σε γενικό πλαίσιο με συμπάθεια για τους πρόσφυγες, ωστόσο δεν παρέλειψε να ισχυριστεί ότι «μαζική εισαγωγή χαμηλόμισθων εργατών από την Κεντρική Ευρώπη» ως συνέπεια της ελεύθερης διακίνησης που επιβάλλεται από την ένταξη στην ΕΕ «καταστρέφει» τις συνθήκες εργασίας για τους Βρετανούς εργάτες, μια θέση που εξηγεί εν μέρει και τα καμώματά του στο να τοποθετηθεί ξεκάθαρα υπέρ της εγκατάλειψης της Ε.Ε - ή να προσφέρει μια σωτηρία σε εκείνους τους "μετανάστες της ΕΕ" που βρίσκονται ήδη στη Βρετανία και αντιμετωπίζουν απέλαση.

Ο φόβος της ταμπέλας του ρατσισμού έναντι του Ισλάμ

Εν κατακλείδι, οι περισσότεροι κυρίως νεο-μαρξιστές φοβούνται να παραδεχτούν ότι ανάμεσα στα καραβάνια μεταναστών παρεισφρέουν ριζοσπαστικά ισλαμιστικά στοιχεία, υπό τον φόβο ότι θα κατηγορηθούν για «ισλαμοφοβία» και «ρατσισμό», αφήνοντας περιθώριο σε μουσουλμάνους φονταμενταλιστές να τους κατηγορήσουν για υποκρισία ότι προσπαθούν να κρύψουν το μίσος τους για το Ισλάμ. Το πρόβλημα της παράνομης μετανάστευσης και του προσφυγικού δεν είναι ασφαλώς μόνο θέμα ανθρωπισμού, όπως κηρύττουν οι διάφοροι «δικαιωματιστές». Είναι ένα βαθύτερο και πολυσύνθετο φαινόμενο, που εδώ και χρόνια ταλαιπωρεί την Ευρώπη και, χωρίς να αγνοούνται οι δικές της βαρύτατες ευθύνες, αγγίζει ζητήματα εσωτερικής ασφάλειας των κρατών της πρώτης γραμμής όπως η Κύπρος, η Ελλάδα και η Ιταλία. Επομένως, οι ισοπεδωτικές προσεγγίσεις που τύπου «κάτω τα σύνορα», που αγγίζουν τα όρια της ιδεολογικής νεύρωσης, όχι μόνο δεν βοηθούν στην επίλυση του προβλήματος, αλλά αντίθετα καταλήγουν να εξυπηρετούν αντίθετους σκοπούς απ’ όσους υποτίθεται πολεμούν για το καλύτερο μέλλον αυτών των ανθρώπων που ξεριζώνονται από τις πατρίδες τους. Mακριά από ακροαριστερούς και ακροδεξιούς αφορισμούς και ακρότητες, η λύση για το προσφυγικό/μεταναστευτικό είναι χιλιοειπωμένη: Άμεση επίλυση των προβλημάτων στην πηγή τους, στις χώρες προέλευσης των μεταναστών μέσω βελτίωσης του βιοτικού επιπέδου και εξάλειψης των συγκρούσεων. Οι τροχονόμοι των μεταναστευτικών ροών και οι εγχώριοι ιδεολογικοί δικηγόροι του ξεριζωμού είναι αμφότεροι οι αριστεροί και δεξιοί ψάλτες, που ευλογούν το ιερατείο της παγκοσμιοποιημένης οικονομικής ελίτ.