#RestartCY: η ταυτότητα επανεκκίνησης της κυπριακής οικονομίας

Η Κύπρος και ο λαός της, οι επιχειρήσεις και οι εργαζόμενοι, πέρασαν ενάμιση σχεδόν μήνα σε καραντίνα. Με περιοριστικά μέτρα, με επιδόματα από το κράτος, με οικονομική στήριξη.

Από τις 4 Μαΐου, αργά και σταθερά, αίρονται τα περιοριστικά μέτρα που λήφθηκαν κατά τη διάρκεια της υγειονομικής κρίσης του COVID 19 και αρχίζει το restart της οικονομίας. Η επιστροφή σε μια νέα κανονικότητα, χωρίς να είναι σε θέση κανένας μέχρι στιγμής να εκτιμήσει με ακρίβεια τις «πληγές» που αφήνει πίσω της η νέα απρόσμενη και αναπάντεχη κρίση, μια κρίση που όμοια της δεν ξαναζήσαμε, δεν είναι εύκολη.

Η πρώτη φάση της επιτυχούς διαχείρισης της πανδημικής κρίσης ακολουθείται από τη μεγάλη αγωνία και τους έντονους προβληματισμούς για την επόμενη μέρα: για τις οικονομικές επιπτώσεις και την αναζήτηση εφικτών, ρεαλιστικών και αποδοτικών λύσεων τόσο για τις επιχειρήσεις όσο και τα νοικοκυριά. Στο επίκεντρο βρίσκεται η στήριξη της απασχόλησης και των βιώσιμων μικρομεσαίων επιχειρήσεων, της ραχοκοκαλιάς της κυπριακής οικονομίας. Στηρίζοντας την απασχόληση προστατεύεται η αγοραστική δύναμη και η ποιότητα ζωής των νοικοκυριών και, ως εκ τούτου, η οικονομία γενικότερα.

Το εγχείρημα είναι δύσκολο και περίπλοκο. Όλοι έχουν υποστεί θυσίες. Τα μέτρα κοινωνικής απομόνωσης έφεραν το «πάγωμα» της οικονομικής δραστηριότητας, η πανδημία δημιούργησε αρνητικές επιπτώσεις στην κατανάλωση και στις επενδύσεις, παγκοσμίως. Η Κύπρος, ως κατεξοχήν τουριστικός προορισμός, έχει πληγεί καίρια από τη διάχυση της πανδημίας.

Δέσμη μέτρων

Οι επιλογές ήταν στην αρχή συγκεκριμένες. Αναστολή δόσεων και παραχώρηση επιδομάτων από το κράτος για να ανακουφιστούν νοικοκυριά και εργαζόμενοι. Τώρα έπρεπε να στηριχθεί η οικονομική δραστηριότητα, εξ ου και εξαγγέλθηκε η υλοποίηση μιας δέσμης οικονομικών μέτρων, για την επανεκκίνηση. Οι εκτιμήσεις είναι πως τα νομισματικά και δημοσιονομικά μέτρα θα μετριάσουν τις επιπτώσεις.

Όμως, υπάρχει πάντοτε στο πίσω μέρος του μυαλού μας η λέξη «αβεβαιότητα». Οι χώρες, συμπεριλαμβανομένης και της Κύπρου, βρίσκονται εν μέσω πανδημίας και οι προβλέψεις για τη διάρκεια και τον αντίκτυπό της διαφοροποιούνται καθημερινά. Με τη σταδιακή άρση των περιοριστικών μέτρων παρατηρείται σταδιακή επιστροφή στην οικονομική δραστηριότητα, παρόλο που καταγράφεται μια αβεβαιότητα σε σχέση με τις προοπτικές ανάπτυξης.

Το έτος 2021 είναι σημείο αναφοράς. Οι οικονομολόγοι μιλούν για ισχυρή ανάκαμψη, όμως μόνο εάν η πανδημία εξαλειφθεί κατά το δεύτερο εξάμηνο του 2020 και τα μέτρα περιορισμού αρθούν πλήρως.

Έτσι, με βάση αυτά τα δεδομένα, το στοίχημα όλων είναι η επανεκκίνηση (το restart) της οικονομίας. Μια επανεκκίνηση που θα γίνει μόνο αν στηριχθεί η απασχόληση κι αν ενισχυθούν οι βιώσιμες επιχειρήσεις. Απλή λογική. Αν διατηρηθούν οι θέσεις εργασίας, κι αν στηριχθούν οι επιχειρήσεις για να τις διατηρήσουν, τότε θα προστατευθεί η αγοραστική δύναμη των νοικοκυριών, που με τη σειρά τους θα στηρίξουν την οικονομική δραστηριότητα.

Αξιοποίηση ρευστότητας

Η Τράπεζα Κύπρου, ως ο μεγαλύτερος χρηματοοικονομικός οργανισμός του τόπου, έχει θέσει από την αρχή δύο σαφείς στόχους: να προστατεύσει την υγεία των εργαζομένων της, των πελατών και των συνεργατών της, και ακολούθως τις θέσεις εργασίας στην οικονομία, υπό νέες συνθήκες.

Ήδη, με τα σχέδια που εξήγγειλε η Κυβέρνηση στηρίζονται οι επιχειρήσεις και οι ελεύθεροι επαγγελματίες, βοηθώντας ταυτόχρονα τον τραπεζικό τομέα να αξιοποιήσει την ισχυρή ρευστότητα και να δώσει «τονωτικές» ενέσεις στην οικονομία.

Με βάση τις αποφάσεις της Πολιτείας, η Τράπεζα Κύπρου προχώρησε σε αναστολή των δόσεων για περίπου 25.000 πελάτες της. Η παύση αυτών των πληρωμών αφορά χαρτοφυλάκιο συνολικής αξίας €5.8 δις, και αποτελεί μια σημαντική ανακούφιση για τα κυπριακά νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις.

Η αρχή έχει γίνει, ήδη, το πρώτο τρίμηνο της χρονιάς παραχωρήθηκαν δάνεια ύψους €451 εκατ., μια αύξηση κατά 2% σε σχέση με το προηγούμενο τρίμηνο, συμβάλλοντας στη στήριξη της οικονομίας και στηρίχθηκαν 2.206 κυπριακές επιχειρήσεις και νοικοκυριά.

Με την εκδήλωση και εξάπλωση του ιού, ο νέος δανεισμός επικεντρώνεται στη στήριξη της κυπριακής οικονομίας, ώστε να επιτύχει τη μεγάλη πρόκληση της αναθέρμανσης με τις λιγότερες, υπό τις συνθήκες, επιπτώσεις.

Η Τράπεζα Κύπρου συνεχίζει επίσης την παραχώρηση των χρηματοδοτούμενων προγραμμάτων για στήριξη των επενδύσεων των μικρομεσαίων επιχειρήσεων και των επιχειρήσεων μεσαίας κεφαλαιοποίησης, σε συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, το Ευρωπαϊκό Επενδυτικό Ταμείο, την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης και την Κυβέρνηση.

Ωστόσο, όλες οι ενέργειες και δράσεις που αναλαμβάνονται, έχουν έναν κοινό στόχο: να μη δημιουργήσουν παρενέργειες, να μην επιδεινώσουν την ποιότητα του χαρτοφυλακίου της. Γι’ αυτό, στηρίζονται οι επιχειρήσεις οι οποίες είναι σε θέση να διατηρήσουν την απασχόληση και το μισθολόγιό τους.

Επιχειρησιακή ανθεκτικότητα

Η επόμενη μέρα του restart της οικονομίας είναι δύσκολη, γεμάτη προκλήσεις και μεγάλα στοιχήματα. Ταυτόχρονα, όμως, η επένδυση στο πρόγραμμα ψηφιακής μεταμόρφωσης έχει ενισχύσει την επιχειρησιακή ανθεκτικότητα της Τράπεζας, και της έχει επιτρέψει να παρέχει διευρυμένη κάλυψη υπηρεσιών στους πελάτες της μέσω ψηφιακών καναλιών. Ήδη, τα μηνύματα δημιουργούν αισιοδοξία. Οι πελάτες της Τράπεζας έχουν στραφεί στα ψηφιακά κανάλια, με αυξημένο τον αριθμό όσων έχουν αποκτήσει πρόσβαση σε αυτά. Κατά το τέλος Απριλίου 2020, το 70% των πελατών της Τράπεζας χρησιμοποιούσαν ψηφιακά κανάλια για την πραγματοποίηση των τραπεζικών τους συναλλαγών.

Η προσαρμογή στα νέα δεδομένα είναι το νέο μεγάλο στοίχημα και αυτό μπορεί να κερδηθεί με την ανάπτυξη ψηφιακών υπηρεσιών και προϊόντων που προσφέρουν καλύτερη εμπειρία στον πελάτη, παράλληλα με τη βελτίωση των εσωτερικών διαδικασιών και την εισαγωγή νέων τρόπων εργασίας για βελτίωση του εργασιακού περιβάλλοντος.

Η επανεκκίνηση της οικονομίας είναι και θα παραμείνει μια μεγάλη πρόκληση. Όμως ταυτόχρονα και μια μεγάλη ευκαιρία για να αναθεωρηθεί το οικονομικό μοντέλο, να αναζητηθούν καλύτεροι τρόποι «doing business».