«Δύσκολα θα εντοπιστεί επιχείρηση με θετικό πρόσημο»

Πολύ δύσκολα θα εντοπιστεί επιχείρηση με θετικό πρόσημο, όταν θα γίνονται οι λογαριασμοί των κερδοζημιών, λόγω του μεγάλου πλήγματος που δέχθηκαν με την έξαρση της πανδημίας του κορωνοϊού, όπως δήλωσε ο ΓΓ της ΟΕΒ, Μιχάλης Αντωνίου. Σε συνέντευξή του στη «Σημερινή», ο κ. Αντωνίου αναλύει τον πραγματικό αντίκτυπο της πανδημίας στις κυπριακές επιχειρήσεις και καταγράφει τα επόμενα βήματα των επιχειρήσεων που αυτήν την περίοδο προετοιμάζονται για την μετά πανδημία εποχή. Μεταξύ άλλων, αναφερόμενος στην αναπόφευκτη αύξηση της ανεργίας, εκφράζει την άποψη πως θα είναι σε διαχειρίσιμα επίπεδα και τονίζει ότι το στοίχημα θα είναι η γρήγορη ανάκτηση όσων θέσεων εργασίας θα έχουν χαθεί, με τις εκτιμήσεις της ΟΕΒ να δείχνουν ότι θα φθάσουμε σε επίπεδα του 2019 εντός του πρώτου εξαμήνου του 2022.

Ποιος είναι ο πραγματικός αντίκτυπος της πανδημίας στις κυπριακές επιχειρήσεις;

Σε κάποιες επιχειρήσεις η πανδημία έχει προκαλέσει πραγματική ισοπέδωση, σε κάποιες άλλες βαριές απώλειες και σε άλλες σοβαρές, αλλά για την ώρα διαχειρίσιμες ζημιές. Το βέβαιο είναι ότι, όταν θα γίνεται ο λογαριασμός των κερδοζημιών, πολύ δύσκολα θα εντοπιστεί επιχείρηση με θετικό πρόσημο. Εξάλλου, ακόμα και στο αισιόδοξο σενάριο οι ασκήσεις προσομοίωσης της ΟΕΒ δίνουν μείωση του ΑΕΠ εντός του 2020 πέριξ του 6%, ποσοστό που δεν μπορεί να αφήσει ανεπηρέαστη καμιά οικονομική δραστηριότητα.

Προφανώς ο κλάδος του τουρισμού είναι σε αυτήν την κρίση μια από τις πλέον πληγείσες δραστηριότητες, αφού η μάχη κατά της πανδημίας έχει περιορίσει διεθνώς ταξίδια και μετακινήσεις. Κάθε βδομάδα που περνά διαμορφώνει νέα δεδομένα σε σχέση με τις ζημιές στον τουρισμό και, δυστυχώς, ελάχιστα μπορούν να γίνουν από κυπριακής πλευράς. Η επιδημιολογική εικόνα στις χώρες από τις οποίες αντλούμε μέγα μέρος των επισκεπτών, καθορίζει και το βάθος της ύφεσης στη χώρα μας.

Πώς προετοιμάζονται οι επιχειρήσεις για την μετά πανδημία εποχή; Ποιο είναι το recovery plan, που θα συμβουλεύατε τα μέλη σας να ακολουθήσουν;

Σε ό,τι αφορά τον τουρισμό και τις συνδεόμενες δραστηριότητες, ήδη οι επιχειρηματίες σχεδιάζουν το 2021, θεωρώντας ως δεδομένο ότι κατά το 2020 μπορεί να γίνει μόνο damage control, με τις ελπίδες για περιορισμό των ζημιών να εναποτίθενται στον Αύγουστο και το Φθινόπωρο. Παράλληλα, με πρωταγωνιστή την ΟΕΒ, η εκστρατεία #μένουμεκύπρο ήδη αποδίδει καρπούς, αφού ο Κύπριος εδώ και πολλά χρόνια είναι ένας από τους καλύτερους τουρίστες σε σχέση με την ημερήσια κατά κεφαλήν δαπάνη κατά τις διακοπές.

Για το 2021 η Κύπρος τουριστικά έχει ως σύμμαχο την εξαιρετική επιδημιολογική κατάσταση στην κοινότητα. Η κεφαλαιοποίηση αυτής της συλλογικής επιτυχίας προσδίδει ανταγωνιστικό πλεονέκτημα, επί του οποίου σχεδιάζεται ήδη το 2021.

Πέρα όμως από τις τουριστικές επιχειρήσεις, όλη η υπόλοιπη οικονομία μπορεί να ανεβάσει ρυθμούς και να καλύψει σημαντικό από το χαμένο έδαφος κατά το δεύτερο μισό του έτους. Τεράστιας σημασίας παράγοντας είναι η ταχύτερη δυνατή κατάργηση των απαγορεύσεων που ακόμα ισχύουν σε κάποιες δραστηριότητες όπως είναι οι γάμοι και οι εκδηλώσεις αλλά και η διαρκής επικαιροποίηση των πρωτοκόλλων. Η ΟΕΒ παρακολουθεί συστηματικά τα δεδομένα και υποβάλλει εισηγήσεις στον Υπουργό Υγείας, επιδιώκοντας τη διατήρηση της λεπτής ισορροπίας ανάμεσα στην προστασία της δημόσιας υγείας και τη μέγιστη δυνατή επιχειρηματική δραστηριοποίηση.

Τα πλάνα ανασυγκρότησης των επιχειρήσεων περνούν μέσα από μια επώδυνη διαδικασία αναδιοργάνωσης και επανασχεδιασμού προτεραιοτήτων. Με δεδομένη τη συμπίεση του σκέλους των εσόδων, δυστυχώς η έμφαση θα είναι για πολλές εξ αυτών στον περιορισμό των δαπανών. Στην εξίσωση της ανασυγκρότησης είναι βέβαια και η αναζήτηση νέων αγορών, η εφαρμογή καινοτόμων μεθόδων παραγωγής, προώθησης και διάθεσης των προϊόντων και υπηρεσιών, η αξιοποίηση των εφαρμογών της τεχνολογίας και η προσφυγή σε νέα εργαλεία δημιουργικότητας.

Ο ρόλος του κράτους είναι σημαντικός στη διαδικασία αυτή, αφού μπορεί να συμβάλει καταλυτικά με απλοποίηση διαδικασιών, με επιτάχυνση αδειοδοτήσεων, με γρήγορη επιστροφή οφειλόμενων ποσών προς επιχειρήσεις και ταχεία υλοποίηση του ψηφιακού μετασχηματισμού.

Πόσο ορατός είναι ο κίνδυνος απολύσεων μετά το τέλος της παροχής στήριξης από το κράτος; Πόσο υπολογίζετε ότι θα αυξηθεί η ανεργία;

Δεν είναι εύκολο να αποφευχθούν οι απολύσεις σε συνθήκες βαθιάς ύφεσης όπως αυτές που δημιουργούνται. Το σίγουρο είναι ότι τα Σχέδια έχουν λειτουργήσει καταλυτικά στην αποφυγή μαζικών απολύσεων και μας έχουν δώσει χρόνο για ψύχραιμη αξιολόγηση των δεδομένων και σχεδιασμό των αντιδράσεών μας. Χάρη στα Σχέδια της Υπουργού Εργασίας έχουμε την αναγκαία άνεση χρόνου να αναζητήσουμε και να συμφωνήσουμε με τους κοινωνικούς μας εταίρους ηπιότερα μέτρα, περιορίζοντας στο ελάχιστο δυνατό τις απολύσεις. Γνωρίζετε βέβαια ότι, μέχρι και τον Φεβρουάριο, το σοβαρότερο πρόβλημα της κυπριακής οικονομίας ήταν η οξύτατη έλλειψη εργατικού δυναμικού. Ουδείς εργοδότης επιθυμεί να αποδεσμεύσει εργαζομένους επί των οποίων επένδυσε και τους οποίους θα χρειάζεται εκ νέου μόλις επιστρέψει η κανονικότητα. Είναι γι’ αυτό που η ΟΕΒ ενθαρρύνει τις συναινετικές διευθετήσεις για επιμερισμό του προβλήματος με προσωρινές ρυθμίσεις που θα επιτρέψουν στις επιχειρήσεις να παραμείνουν βιώσιμες και στους εργαζομένους να κρατήσουν τις δουλειές τους. Η αύξηση της ανεργίας είναι ωστόσο αναπόφευκτη, αλλά πιστεύω ότι θα είναι σε διαχειρίσιμα επίπεδα, ενώ το στοίχημα θα είναι η γρήγορη ανάκτηση όσων θέσεων εργασίας θα έχουν χαθεί. Οι εκτιμήσεις της ΟΕΒ δείχνουν ότι θα φθάσουμε σε επίπεδα του 2019 εντός του πρώτου εξαμήνου του 2022.

Ποιες είναι οι επιλογές των επιχειρήσεων που πλήγηκαν ανεπανόρθωτα από την κρίση;

Πλήγματα που είναι ανεπανόρθωτα συνήθως παράγουν μη αναστρέψιμα αποτελέσματα και οδηγούν είτε στη σημαντική συρρίκνωση είτε στην παύση των εργασιών μιας επιχείρησης. Εκεί όμως που υπάρχουν έστω και ελάχιστες προοπτικές επιβίωσης, ο Κύπριος επιχειρηματίας θα βρει τους τρόπους να σταθεί όρθιος και να συνεχίσει την πορεία του. Μετά από τριάντα χρόνια που ζω με τους επιχειρηματίες, έμαθα να πιστεύω βαθιά στις δημιουργικές τους ικανότητες.