Πότε θα δημοσιοποιήσετε αυτήν την «Εθνική Στρατηγική Ασφάλειας», κ. Χριστοδουλίδη;

Καλώς ο νεοδιορισθείς με την επανεκλογή Αναστασιάδη το 2018, Υπουργός Εξωτερικών, Νίκος Χριστοδουλίδης, ανακοίνωνε τότε τη διαμόρφωση Εθνικής Στρατηγικής Ασφάλειας. Όμως η μη δημοσιοποίησή της όπως είχε υποσχεθεί και παραδοξότητες που διακρίνουν την υπόθεση αυτή δημιουργούν αμφισβητήσεις και ερωτηματικά που απαιτούν πειστικές απαντήσεις.

Η Εθνική Στρατηγική Ασφάλειας αφορά την ανάπτυξη και αξιοποίηση παραγόντων ισχύος του κράτους για την επίτευξη στόχων εθνικής ασφάλειας. Τον Νοέμβριο του 2018, λοιπόν, ο Κύπριος Υπουργός ανακοίνωνε από το βήμα συνεδρίου ότι μετά από μακρά διαδικασία διαβουλεύσεων ολοκλήρωνε την εκπόνηση Εθνικής Στρατηγικής Ασφάλειας για την Κύπρο, κάτι το οποίο είπε για «πρώτη φορά γίνεται» και ότι «σύντομα διαβαθμισμένη έκδοσή της θα είναι διαθέσιμη στο κοινό» (ΚΥΠΕ, 15/11/2018).

Βέβαια, για χάρη της ιστορίας αναφέρεται ότι ο υπογεγραμμένος από το 1979 μέχρι και πριν από μερικά χρόνια πρότεινε επανειλημμένα σε διαδοχικές κυβερνήσεις τη διαμόρφωση εθνικής στρατηγικής ασφάλειας και αμυντικής στρατηγικής. Παρέδωσε σωρεία υπομνημάτων με λεπτομερή σχέδια και μελέτες, θέτοντας τις υπηρεσίες του στη διάθεσή τους – άνευ οποιασδήποτε αμοιβής ή δημοσιότητας. Όμως, εκτός από ευχαριστίες και επαινετικά λόγια, δεν υπήρξε κανένα ενδιαφέρον.

Τώρα υπάρχει κυβέρνηση, η οποία λίγο μετά την εκλογή της ανακοίνωσε διά στόματος Υπουργού Εξωτερικών πως η εκπόνηση μιας τέτοιας στρατηγικής ήταν στο τελικό της στάδιο και έπεται διάχυσή της. Ωστόσο, οι διακηρύξεις αυτές παραμένουν, ακόμη, δημοσίως τουλάχιστον, γράμμα κενό, ενώ ορισμένες παραδοξότητες έχουν ως ακολούθως:

Πρώτον, παρόλο που η διακήρυξη περί δημιουργίας Εθνικής Στρατηγικής Ασφάλειας έγινε το 2018, εντούτοις στην ιστοσελίδα του Υπουργείου Εξωτερικών ένας από τους τομείς δραστηριοτήτων του το 2016, που παραμένει καταγραμμένο μέχρι σήμερα, είναι κάτω από τον τίτλο «ΕΘΝΙΚΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ». Πρόκειται όμως για επικεφαλίδα χωρίς περιεχόμενο – μία λευκή σελίδα που αναγράφει μόνο πως «η τελευταία ενημέρωση έγινε στις 17/05/2016, η ώρα 11:44:55 ΑΜ»! (http://www.mfa.gov.cy). Δικαίως ή αδίκως λοιπόν διαπορεί κανείς: Μήπως αντίθετα με τις διακηρύξεις περί διαμόρφωσης Εθνικής Στρατηγικής Ασφάλειας, αυτή υπάρχει μόνο ως διακήρυξη και τίποτε περισσότερο;

Δεύτερον, αντίθετα με την υπόσχεση ότι επίκειται δημοσίευση της Εθνικής Στρατηγικής Ασφάλειας, εντούτοις έχει παρέλθει περισσότερος από ενάμιση χρόνος χωρίς να έχει υλοποιηθεί. Ο συνειρμός εδώ είναι: Μήπως τελικά η διακήρυξη αυτή ήταν απλώς ενθουσιώδης έκφραση προθέσεων; Εξάλλου, για να εκπονηθεί «επιστημονικά» θεμελιωμένη Εθνική Στρατηγική Ασφάλειας είναι αναγκαία η ύπαρξη τεχνογνωσίας, εμπειρογνωμοσύνης και υποδομής. Υπάρχουν αυτά στο Υπουργείο; Επίσης, μήπως αποφεύγεται δημοσίευσή της, επειδή αυτή στηρίζεται σε προσωπικές αντιλήψεις και πεποιθήσεις, οι οποίες πιθανόν να μην εξασφαλίζουν τον απαραίτητο βαθμό εσωτερικής ομοψυχίας, που αποτελεί θεμελιώδη προϋπόθεση συλλογικής προώθησής της; Μήπως η κυβέρνηση αισθάνεται ανασφαλής, γιατί πρόνοιες πιθανόν να παρερμηνευθούν από άλλους διεθνείς δρώντες;

Τρίτον, οι καλές σχέσεις και συνεργασία με τις ΗΠΑ και η ενίσχυσή τους είναι εκ των ων ουκ άνευ, όπως και με άλλες δυνάμεις διεθνώς, τηρώντας βέβαια προσεκτικά τις ισορροπίες εκείνες που εξυπηρετούν καλύτερα τα συμφέροντα της Κύπρου. Όμως, το να εμπλέκονται ενεργά τρίτοι στη χάραξη της εθνικής σου στρατηγικής, διερωτάται κανείς: Ποιανού τα συμφέροντα πραγματικά θα εξυπηρετεί η χάραξη και άσκηση μιας τέτοιας στρατηγικής; Έχουν αυτοί οι τρίτοι την ίδια ιεράρχηση των σε βάρος τους προκλήσεων και απειλών από την Τουρκία, όπως η Κυπριακή Δημοκρατία, για να συμβάλουν μέσω της στρατηγικής αυτής στην αντιμετώπισή της ή έχουν άλλες προτεραιότητες που θα ήθελαν με τη συναίνεση της Λευκωσίας να εξυπηρετήσουν; Όπως αποκαλύπτεται μέσα από τις «Διαπιστώσεις» των Γερουσιαστών του Αμερικανικού Κογκρέσου, στο Νομοσχέδιο που κατέθεσαν πέρσι και διαβάζεται ως «Eastern Mediterranean Security and Energy Partnership Act 2019»: «Αξιωματούχοι των Ηνωμένων Πολιτειών έχουν βοηθήσει την κυβέρνηση της Κυπριακής Δημοκρατίας με την επεξεργασία της εθνικής στρατηγικής ασφάλειας αυτού του έθνους» ( Sec. 2, παρ. 19, σ. 5). Ποιοι άλλοι «σύμμαχοί» μας είχαν παρόμοια ή και μεγαλύτερη ανάμειξη στην εκπόνηση αυτής της στρατηγικής;

Η σιγή από πλευράς υπευθύνων για την ενεργό ανάμειξη τρίτων στη χάραξη της Εθνικής Στρατηγικής Ασφάλειας και οι παραδοξότητες και τα ερωτήματα που έχουν καταγραφεί πιο πάνω, είναι πράγματα περίεργα. Πρέπει να τύχουν εμπεριστατωμένης απάντησης από τους αρμοδίους, διαφορετικά θα συνεχίσουν να διαβρώνουν την εγκυρότητα και την αξιοπιστία τους. Η δε δημοσίευση της Εθνικής Στρατηγικής Ασφάλειας, αν είναι σωστή και τεκμηριωμένη, θα μπορούσε ακόμη και να ενισχύσει την εικόνα της κυβέρνησης.

* Πρώην βουλευτής, Ειδικός σε Θέματα Άμυνας και Στρατηγικής