Βουλευτικές Εκλογές 2021 στο μάτι της τέλειας καταιγίδας

Ο προεκλογικός για τις κυπριακές Βουλευτικές του 2021 βαδίζει προς την τέλεια καταιγίδα, όπου τα πολιτικά κόμματα και οι υποψήφιοι θα μετρήσουν τις αντοχές και τις δυνατότητές τους. Τα εκλογικά επιτελεία έχουν μπροστά τους ένα πρωτόγνωρα ρευστό και κατακερματισμένο τοπίο που χαρακτηρίζεται από πολυπλοκότητα, αβεβαιότητα, μεταβλητότητα, ασύμμετρους κινδύνους και εκρηκτικά ρίσκα.

Συνδυάζονται διάφοροι αρνητικοί παράγοντες που επιτείνουν τις ευπάθειες, μεγεθύνουν τους κινδύνους και δημιουργούν νέες προκλήσεις, στις οποίες ως κοινωνία είμαστε υποχρεωμένοι να ανταποκριθούμε. Η κορύφωση της τουρκικής επιθετικότητας, η σοβαρή γεωπολιτική αναταραχή στην Ανατολική Μεσόγειο, οι ενεργειακές εξελίξεις, η οικονομική κρίση, η απειλή του κορωνοϊού και η εργαλειοποίηση του μεταναστευτικού-προσφυγικού ζητήματος από την Άγκυρα δημιουργούν τις συνθήκες για την τέλεια καταιγίδα.

Κεντρικό ζητούμενο η πολιτική δημιουργικότητα, η καινοτομία, η ταχύτητα, η αποτελεσματικότητα και η ανθεκτικότητα. Οι πολυκρίσεις, οι ασύμμετρες απειλές και η αριθμητική / ποσοτική υπεροχή της Τουρκίας δεν αντιμετωπίζονται με γραμμικές προσεγγίσεις και στατικά εργαλεία. Χρειάζονται ευέλικτες στρατηγικές, μη γραμμικά μοντέλα και δυναμικά εργαλεία.

Στην πορεία προς τις Βουλευτικές του 2021, τα κόμματα και οι υποψήφιοι έχουν να αντιμετωπίσουν σμήνη μαύρων κύκνων – αρνητικών μαύρων κύκνων (κινδύνων) και θετικών μαύρων κύκνων (ευκαιριών). Στο μη γραμμικό αυτό περιβάλλον, το κλειδί της εκλογικής επιτυχίας είναι η διαχείριση των ασυμμετριών – αποφυγή των αρνητικών ασυμμετριών και αξιοποίηση των θετικών ασυμμετριών. Η ανακάλυψη και αξιοποίηση των πολύτιμων ασυμμετριών μπορεί να επιφέρει εκθετικά πολλαπλασιαστικά εκλογικά οφέλη και πλεονεκτήματα.

Παρουσιάζεται πιο κάτω ένα νέο εργαλείο πολιτικού μάρκετινγκ, που εφαρμόζει μια ολιστική, πολυπαραμετρική προσέγγιση με στόχο τη μεγιστοποίηση της αποτελεσματικότητας μιας πολιτικής καμπάνιας.

Η προεκλογική εκστρατεία είναι μια καινοτομία. Όλες οι καινοτομίες μπορούν να ταξινομηθούν με βάση τους τέσσερεις βασικούς τύπους καινοτομίας: καινοτομία προϊόντος, καινοτομία διαδικασιών, οργανωσιακή καινοτομία και επικοινωνιακή καινοτομία. Η μεγιστοποίηση του αντικτύπου στο εκλογικό σώμα είναι συνάρτηση πληθώρας συντελεστών, που καλύπτουν όλες τις πτυχές της καμπάνιας.

Ενδεικτικά αναφέρονται οι ακόλουθοι παράγοντες για καθεμιά από τις τέσσερεις διαστάσεις της καινοτομίας:

1. Καινοτομία προϊόντος: Διαφοροποίηση του προεκλογικού προγράμματος. Μεταρρυθμίσεις και διαρθρωτικές αλλαγές, καινοτόμες λύσεις στα μεγάλα εθνικά θέματα και στα πολλαπλά προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι πολίτες και οι επιχειρήσεις. Οι προτάσεις πρέπει να είναι συγκεκριμένες, επιστημονικά τεκμηριωμένες, κοστολογημένες και πρακτικά εφαρμόσιμες.
2. Καινοτομία διαδικασιών: Η δομή, η στελέχωση και ο τρόπος λειτουργίας του εκλογικού επιτελείου. Ομαδικότητα, συντονισμός, συγχρονισμός, διαδραστική επικοινωνία, απρόσκοπτη πληροφόρηση, προσωπική επαφή με τους πολίτες, συνεχής ανατροφοδότηση, ευελιξία, προσαρμοστικότητα και ραφινάρισμα (fine-tuning) της καμπάνιας. Χρειάζονται πρωτοβουλίες που να ενθαρρύνουν την ενεργό συμμετοχή των πολιτών στην εκλογική διαδικασία.
3. Οργανωσιακή καινοτομία: Η προεκλογική εκστρατεία πρέπει να είναι ανοικτή, να απευθύνεται σε όλους τους πολίτες και να χαρακτηρίζεται από την κατάλληλη κουλτούρα και αξίες: Ήθος, ειλικρίνεια, εμπιστοσύνη, αξιοπιστία, δεκτικότητα, αμεσότητα, εγγύτητα, ισότητα, κοινωνική συνοχή, διαφάνεια. Η διαφάνεια έχει αξία όταν συμπεριφέρεσαι αυθεντικά. Η αυθεντικότητα αποτελεί το κλειδί της αξιοπιστίας και της πειστικότητας. Η προσωπική αξιοπιστία και πειστικότητα του πολιτικού προέρχεται από την ανάδειξη τού «είναι», της αλήθειας του και από την ταύτισή του με τον ψηφοφόρο, κατά πόσο έχει κάτι κοινό μαζί του.
4. Καινοτομία μάρκετινγκ και επικοινωνίας: Διακριτή στρατηγική τοποθέτηση, ξεκάθαρες θέσεις / μηνύματα, δημιουργική επικοινωνία και διαφοροποίηση, μοναδικότητα, κατάλληλος συνδυασμός μέσων μαζικής ενημέρωσης, μέσων κοινωνικής δικτύωσης και προωθητικών ενεργειών. Ενιαίος λόγος (omnichannel consistency), ύφος (tone-of-voice) της προεκλογικής εκστρατείας, εικόνα (image) που εκπέμπει ο υποψήφιος. Η ισχυρή πολιτική προσωπικότητα, οι ηγετικές ικανότητες, η πειστικότητα, οι γνώσεις, οι εμπειρίες, η επιστημοσύνη και η πολυσυλλεκτικότητα των υποψηφίων είναι καθοριστικής σημασίας.

Στο πιο πάνω πλαίσιο, βασικός στόχος είναι ο βέλτιστος συνδυασμός στοιχείων, χαρακτηριστικών, ικανοτήτων και δράσεων από τις τέσσερεις διαστάσεις της καινοτομίας και η ανακάλυψη και αξιοποίηση των πολύτιμων ασυμμετριών που επιφέρουν εκθετικά πολλαπλασιαστικά εκλογικά οφέλη. Για παράδειγμα, η σύνδεση των διακριτών ικανοτήτων και των ειδικών γνώσεων ενός υποψήφιου βουλευτή με την αντιμετώπιση μιας σοβαρής πρόκλησης που αντιμετωπίζει ο τόπος θα επέφερε πολλαπλάσια οφέλη για τον συγκεκριμένο υποψήφιο και το κόμμα στο οποίο ανήκει.

Το δημιουργικό εργαλείο που παρουσιάζεται πολύ επιγραμματικά πιο πάνω μπορεί να εφαρμοστεί σε όλους τους τομείς της πολιτικής επικοινωνίας -Προεδρικές και Βουλευτικές Εκλογές, Ευρωεκλογές, Δημοτικές Εκλογές, εικόνα πολιτικού κόμματος / υποψηφίου, προβολή κυβερνητικού έργου, nation branding, ανάκτηση της ηθικής υπεροχής, διάβρωση της εικόνας της Τουρκίας στη διεθνή σκηνή- καθώς και στην εμπορική διαφήμιση.

Στον πολιτικό και τον επιχειρηματικό κόσμο η φήμη (reputation) είναι το παν. Η καλή φήμη είναι πιο πολύτιμη από το χρήμα. Η φήμη είναι υπεύθυνη για την ακμή ή την παρακμή των εθνών, για την άνοδο πολιτικών δυνάμεων στην εξουσία ή την πτώση κυβερνήσεων.

Στη πολιτική σκηνή τα αφηγήματα ικανότητας και χαρακτήρα είναι οι δύο μηχανισμοί μέσα από τους οποίους κτίζεται η αξιοπιστία και η νομιμότητα (legitimacy). Η φήμη ικανότητας (capability reputation) πηγάζει από το πόσο αποτελεσματικός είσαι. Η φήμη χαρακτήρα (character reputation) αντανακλά τις αξίες, το ήθος. Η φήμη χαρακτήρα είναι εξαιρετικά εύθραυστη, ενώ η φήμη ικανότητας αντέχει στον χρόνο.

Το κυπριακό κομματικό σύστημα έχει μπει σε μια μεταβατική περίοδο, σε μια εποχή πολύ μεγάλης εκλογικής κινητικότητας με πολλαπλά είδη μετατοπίσεων. Σήμερα στην Κύπρο, μόλις 1 στους 2 εκλογείς δηλώνει ότι αισθάνεται κοντά σε κάποιο πολιτικό κόμμα. Το ποσοστό της αδιευκρίνιστης ψήφου βρίσκεται σε ιστορικά υψηλά επίπεδα. Ένα σημαντικό ποσοστό των ψηφοφόρων δηλώνουν αποχή και αναποφάσιστοι. Η απουσία από την εκλογική διαδικασία δεν πρέπει να ληφθεί υπόψη ως μια τάση προς απο-πολιτικοποίηση.

Ζούμε μια εποχή αποδυνάμωσης της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας, οι μετακινήσεις γίνονται πολύ πιο εύκολα και πιο συχνά απ’ ό,τι παλαιότερα και με αυτήν την έννοια κανένα κόμμα δεν έχει διασφαλισμένους τους ψηφοφόρους του. Τα κόμματα και οι υποψήφιοι πρέπει να πείσουν. Οι ψηφοφόροι έχουν κριτική διάθεση. Η αξιολόγηση του έργου ενός πολιτικού κόμματος / υποψηφίου είναι διαχρονική. Η κάλπη δεν παίζει ζάρια – το εκλογικό σώμα κρατά το σκορ.

Οι πιο αποτελεσματικοί πολιτικοί είναι δημιουργικοί – στην ανάπτυξη καινοτόμων λύσεων, στην επίλυση διαφορών, στις διαπραγματεύσεις, στην αντίδραση σε απρόσμενες κρίσεις. Η πολιτική δημιουργικότητα λειτουργεί ως καταλύτης αλλαγής, μεταρρύθμισης και ανάπτυξης.

Ενόψει των Βουλευτικών του 2021, η ανθεκτικότητα αποτελεί την ιδανική στρατηγική τοποθέτηση σε επίπεδο πολιτικού κόμματος ή/και υποψηφίου βουλευτή. Η ανθεκτικότητα συνιστά μια οριζόντια παράμετρο, που καλύπτει όλους τους τομείς: Βιώσιμη και Δίκαιη Ανάπτυξη, Εθνικό Σύστημα Υγείας, Επιχειρηματικότητα, Εθνική Στρατηγική Ασφάλειας κ.ά.

Η ανθεκτικότητα -ή η ευθραυστότητα- ενός οργανισμού, μιας επιχείρησης, μιας πόλης, μιας περιφέρειας, του νέου αυτοδιοικητικού μοντέλου, ενός πολιτικού κόμματος, ενός κράτους, ενός Διεθνούς Οργανισμού ή της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι μια μετρήσιμη ιδιότητα και μπορεί να τεκμηριωθεί επιστημονικά.

Στο πλαίσιο της προεκλογικής εκστρατείας, η διαφοροποίηση επιτυγχάνεται μέσα από τη δημιουργική επικοινωνία, το εκλογικό πρόγραμμα, τις καινοτόμες λύσεις που προτείνονται, τις διακριτές ικανότητες, την προσωπικότητα και την πολιτική εικόνα που εκπέμπει ο υποψήφιος. Η δημιουργικότητα ανακαλύπτει νέα σημεία διαφοροποίησης.

Το προαναφερθέν εργαλείο πολιτικής επικοινωνίας αποτελεί μιαν από τις πολλές διαφορετικές εφαρμογές του νέου, δυναμικού Μοντέλου Καινοτομίας που έχω αναπτύξει, το οποίο, μεταξύ άλλων, μπορεί να:

1. Βοηθήσει τους οργανισμούς να καινοτομήσουν κάτω από συνθήκες τεράστιας αβεβαιότητας.
2. Ενισχύσει τη διεπιστημονική / πολιτική δημιουργικότητα.
3. Εφαρμοστεί σε όλους τους τομείς και σε όλα τα επίπεδα, κλίμακες και μεγέθη: Δημόσιες Υπηρεσίες, Οργανισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης, Επιχειρήσεις (startups και μεγάλες εταιρείες), Κυκλική Οικονομία, Εθνικό Σχέδιο Διαχείρισης Κινδύνων, Οικονομική Διπλωματία, Έξυπνη Άμυνα κ.ά.
4. Ενισχύσει όλους τους συντελεστές ισχύος που συνθέτουν την εθνική ισχύ.

Η τέλεια καταιγίδα αποτελεί ένα τεστ ανθεκτικότητας για τα πολιτικά κόμματα και τους υποψηφίους βουλευτές, για τους ηγέτες, για την Κύπρο ως κράτος. Αποτελεί ένα τεστ ανθεκτικότητας και για την Ελλάδα, αφού η τεράστια αυτή περιφερειακή καταιγίδα εκτείνεται από τον Έβρο μέχρι το Αιγαίο και την Κυπριακή ΑΟΖ. Τις τελευταίες μέρες το μάτι της τέλειας καταιγίδας εντοπίζεται στην περιοχή του Καστελόριζου.

*Σύμβουλος Στρατηγικής, Επικοινωνίας και Καινοτομίας