Αναλύσεις

Η πραγματική λίστα Γιωρκάτζη…

Κανείς δεν μπορεί να διαβεβαιώσει εάν, κατά τη μεταβίβαση της λίστας από τον έναν παράγοντα στον άλλον, τηρείται το σύνολο της νομοθεσίας, συμπεριλαμβανομένων του τραπεζικού απορρήτου και του απορρήτου προσωπικών δεδομένων

Το αίτημα για διαφάνεια σε κάθε πτυχή της δημόσιας ζωής και της ζωής των «δημοσίων» προσώπων είναι επιτακτικό. Η διαφάνεια και η λογοδοσία από την κάθε κυβέρνηση και από όσους κατέχουν δημόσια αξιώματα αποτελεί αναγκαία προϋπόθεση για την αποκατάσταση της αξιοπιστίας του πολιτικού μας συστήματος.

Αντίθετα, η συνέχιση της σημερινής πορείας οδηγεί ακόμη πιο βαθιά στην απαξίωση της πολιτικής διαδικασίας και αυτή με τη σειρά της στην υπονόμευση της δημοκρατίας. Υπερασπιζόμενοι τη διαφάνεια, υπερασπιζόμαστε τον κοινοβουλευτισμό και τη δημοκρατία. Η ολοένα και μεγαλύτερη αρνητική άποψη των πολιτών για τα κόμματα και την πολιτική είναι και αποτέλεσμα του ελλείμματος διαφάνειας. Η διαδεδομένη άποψη στο πλαίσιο αυτό είναι ότι οι πολιτικοί μας αποτελούν μιαν αδιαφοροποίητη ομάδα συμφερόντων, ένα interestgroup, που ευημερεί και διασκεδάζει προστατεύοντας τα προνόμιά του. Ο κίνδυνος που εγκυμονεί η εδραίωση μιας τέτοιας πεποίθησης είναι τεράστιος. Η Δύση έχει πλέον αρκετά χαρακτηριστικά παραδείγματα ανάδειξης στη διακυβέρνηση λαϊκιστικών, «αντισυστημικών» κομμάτων και προσώπων που περιφρονούν τους δημοκρατικούς θεσμούς και οδηγούν τις χώρες τους στο αδιέξοδο.

Ελάχιστες προσπάθειες έχουν γίνει τα τελευταία χρόνια στη χώρα μας για να αλλάξει αυτή η εντύπωση. Και η εντύπωση θα αλλάξει μόνο μέσα από ριζικές θεσμικές πρωτοβουλίες. Επιλεκτικές -και επιδεικτικές- ατομικές και συλλογικές απόπειρες, χωρίς την απαραίτητη θεσμική κάλυψη, να φανεί το πολιτικό σύστημα ότι «αντιδρά», φαίνονται ανεπαρκείς, σπασμωδικές και κρύβουν τα σκουπίδια κάτω από το χαλί. Δεν λύνουν το πρόβλημα, αντίθετα το επιδεινώνουν προσχωρώντας στη μέθοδο του εντυπωσιοθηρικού λαϊκισμού.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα η περιφορά της περιβόητης «λίστας Γιωρκάτζη», η οποία πιθανολογείται ότι περιλαμβάνει στοιχεία σε σχέση με δάνεια πολιτικών. Κατ’ αρχήν, φημολογείται ότι κόπιες της λίστας κυκλοφορούν ήδη ευρέως σε δημοσιογραφικά και βουλευτικά γραφεία. Κανείς, φυσικά, δεν μπορεί να δηλώσει επίσημα και με βεβαιότητα ποια είναι η «αυθεντική», «επίσημη», «πρωτοκολλημένη» λίστα και ποιες είναι οι ανεπίσημες εκδοχές της. Ποια είναι η υπογεγραμμένη και ποια όχι. Από πού προήλθε και με ποιον τρόπο διακινήθηκε από τον έναν παράγοντα στον άλλον. Κανείς δεν μπορεί να διαβεβαιώσει εάν, κατά τη μεταβίβασή της από τον έναν παράγοντα στον άλλον, τηρείται το σύνολο της νομοθεσίας, συμπεριλαμβανομένων του τραπεζικού απορρήτου και του απορρήτου προσωπικών δεδομένων. Κανείς δεν γνωρίζει με ποια κριτήρια βρίσκονται στη λίστα τα όποια ονόματα, εάν έχουν όλοι ΜΕΔ, εάν είναι όλοι Πολιτικώς Εμπλεκόμενα Πρόσωπα, εάν έχουν τύχει όλοι ευνοϊκού χειρισμού ή όχι.

Μετά από σύσκεψη των αρχηγών συστάθηκε Ad hoc Επιτροπή για περαιτέρω διερεύνηση του θέματος. Τα κόμματα υποστηρίζουν: «όλα στο φως». Δεν υπάρχει άνθρωπος που να διαφωνεί με αυτήν την επίκληση. Χωρίς όμως απαντήσεις στα παραπάνω ερωτήματα, αυτό που κινδυνεύει να συμβεί είναι ένα ακόμα λαϊκίστικο πανηγύρι, που απαξιώνει τους ίδιους θεσμούς τους οποίους επιχειρεί να υπερασπιστεί.

Χωρίς ριζικές θεσμικές αλλαγές, που επιβάλλουν τη διαφάνεια και τη λογοδοσία, η ιστορία της «λίστας Γιωρκάτζη» με τις όποιες διαρροές της θα καταντήσει ένα ακόμη εργαλείο διαξιφισμού των κομμάτων και όλα μαζί θα συνεχίσουν την πορεία τους προς την υπονόμευση των θεσμών. Στον βωμό του πρόσκαιρου λαϊκισμού πιθανόν να θυσιαστούν κάποιοι, αθώοι ή ένοχοι, προκειμένου η κατάσταση να μην αλλάξει ποτέ.

Η λίστα δεν είναι το αίτιο. Είναι το αποτέλεσμα. Για να καταπολεμήσουμε το αίτιο, δεν έχουμε ανάγκη από ad hoc Επιτροπές αλλά από νομοθετήματα. Η Βουλή οφείλει ν’ αρθεί στο ύψος των περιστάσεων και τα μέλη της να εμπνεύσουν στον κόσμο ευθύνη και συνέπεια. Δεν έχουμε ούτε τον χρόνο ούτε την πολυτέλεια να γράψουμε νέες σελίδες ντροπής και λαϊκιστικού παροξυσμού, χωρίς να λύνουμε το πρόβλημα: την ανάγκη θεσμικής θωράκισης έναντι της συστημικής διαφθοράς.