Εκτοπισμός Noble και αλλαγή φρουράς με Chevron στην ΑΟΖ

Η κλιμάκωση της στρατιωτικής έντασης στην Ανατολική Μεσόγειο εξαιτίας της παράτυπης Navtex της Τουρκίας για σεισμογραφικές έρευνες στο τριπλό σημείο επαφής των ΑΟΖ Κύπρου-Ελλάδας-Αιγύπτου επισκίασε την πιο ενδιαφέρουσα κίνηση στην ενεργειακή σκακιέρα της περιοχής. Πρόκειται για την εξαγορά της Νoble Energy από την Chevron έναντι 5 δις δολαρίων. H εξέλιξη αυτή επηρεάζει άμεσα και το ενεργειακό πρόγραμμα στην Κυπριακή ΑΟΖ, καθώς η Noble ήταν η εταιρεία-κλειδί στην ανάπτυξη του κοιτάσματος Aφροδίτη στο οικόπεδο 12, μαζί με τις εταιρείες Delek και Shell. To μεγάλο ερωτηματικό είναι κατά πόσον η εμπλοκή της Chevron στην Ανατολική Μεσόγειο θα μπορέσει να επηρεάσει καταλυτικά τον τρόπο με τον οποίο η αμερικανική κυβέρνηση αντιμετωπίζει την Τουρκία, η οποία συνεχίζει να αλωνίζει στην Κυπριακή ΑΟΖ, να οριοθετεί παράλογα θαλάσσια σύνορα και να συμμετέχει στον εμφύλιο πόλεμο της Λιβύης - αυξάνοντας την περιφερειακή αποσταθεροποίηση.

Μια από τις «Επτά Αδελφές»

Η Chevron είναι μία από τις μεγαλύτερες εταιρείες πετρελαίου στον κόσμο. Aπό τον Μάρτιο του 2020 κατέλαβε τη δέκατη πέμπτη θέση στο Fortune 500 με ετήσια έσοδα 146,5 δισεκατομμυρίων δολαρίων και αποτίμηση αγοράς 136 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Ήταν επίσης μία από τις περιβόητες «Επτά Αδελφές» που κυριάρχησε στην παγκόσμια βιομηχανία πετρελαίου από τα μέσα της δεκαετίας του 1940 έως τη δεκαετία του 1970. Οι σημαντικότερες περιοχές λειτουργίας της εταιρείας είναι η δυτική ακτή της Βόρειας Αμερικής, η ακτή του Κόλπου των ΗΠΑ, η Νοτιοανατολική Ασία, η Νότια Κορέα και η Αυστραλία. Πριν από 10 χρόνια, τον Σεπτέμβριο του 2010, η Chevron Corporation ανακοίνωσε ότι η τουρκική θυγατρική της υπέγραψε Κοινή Επιχείρηση Συνεργασίας με την κρατική εταιρεία πετρελαίου (ΤPAO) της Τουρκίας για άδεια εξερεύνησης στη Μαύρη Θάλασσα.

Δυναμική σε EastMed

Η Chevron διαθέτει ασφαλώς μεγαλύτερο οικονομικό, πολιτικό και τεχνικό εκτόπισμα από τη Noble - θα μπορούσε να βοηθήσει στην πρόοδο του αγωγού East Med και να επιταχύνει τις συνομιλίες με την ExxonMobil, την Eni και την Total, των οποίων τα σημαντικά ευρήματα φυσικού αερίου από την Κύπρο θα μπορούσαν να τροφοδοτήσουν τον αγωγό που αρχίζει από Ισραήλ και μέσω Ελλάδας Κύπρου θα καταλήγει στην Ιταλία. Η συμφωνία Chevron-Noble είναι ουσιαστικά η πρώτη σημαντική εξαγορά στη βιομηχανία πετρελαίου/ φυσικού αερίου από την αρχή της πανδημίας του κορωνοϊού και της επακόλουθης πτώσης των τιμών του πετρελαίου. Ειδικοί εκτιμούν ότι ενδέχεται να υπάρξουν και πρόσθετες συγχωνεύσεις και εξαγορές εταιρειών πετρελαίου και περιουσιακών στοιχείων, όπως συνηθίζεται μετά από μια περίοδο χαμηλών τιμών πετρελαίου. Αυτό ουσιαστικά αφήνει επίσης ανοικτό το παράθυρο για να παρατηρηθεί μια συνέχεια στην ενοποίηση της αμερικανικής βιομηχανίας πετρελαίου και φυσικού αερίου, όπου και άλλες μικρές εταιρείες θα ακολουθήσουν την τύχη της Noble, αδυνατώντας να κρατηθούν ανταγωνιστικές εξαιτίας της απότομης εναλλαγής των τιμών.

Αύξηση τιμών πετρελαίου/Φ.Α.

Επιπλέον, η εξαγορά της Noble από τη Chevron σηματοδοτεί, όπως εκτιμούν οι ειδικοί, και μια ψήφο εμπιστοσύνης ότι οι τιμές του πετρελαίου και του φυσικού αερίου είναι πιθανό να αυξηθούν, συμπεριλαμβανομένων των τιμών για την παραγωγή σχιστόλιθου και φυσικού αερίου των ΗΠΑ, στην οποία η Noble Energy κατέχει σημαντικές συμμετοχές.

«Αυτή η προσδοκία για αύξηση των τιμών αντικατοπτρίζει πιθανώς την πρόβλεψη της Chevron για οικονομική ανάκαμψη μετά την τρέχουσα επιβράδυνση που σχετίζεται με την πανδημία», αναφέρει σε σχετική ανάλυσή της η Brenda Shaffer, σύμβουλος ενέργειας στο Ίδρυμα Άμυνας των Δημοκρατιών (FDD) και μέλος της Μεταπτυχιακής Σχολής των Ναυτικών στις ΗΠΑ.

«Ενώ οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής των ΗΠΑ ήλπιζαν ότι οι νέοι πόροι φυσικού αερίου της Ανατολικής Μεσογείου θα χρησιμεύσουν ως παράγοντας για την ειρήνη στην περιοχή και για την επίλυση της κυπριακής σύγκρουσης, οι ανακαλύψεις για το φυσικό αέριο αύξησαν μόνο τις περιφερειακές εντάσεις και τις προοπτικές σύγκρουσης», αναφέρει χαρακτηριστικά, προσθέτοντας ότι «η Ουάσιγκτον έχει ήδη διαδραματίσει εποικοδομητικό ρόλο στη μείωση των εντάσεων μεταξύ Ισραήλ και Λιβάνου σχετικά με τη θαλάσσια οριοθέτηση, οπότε θα πρέπει να επεκτείνει τις ειρηνευτικές της προσπάθειες στην ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου».

Κοιτάσματα Ισραήλ - Κύπρου

Εκτός από την Κυπριακή ΑΟΖ, η Chevron με έδρα την Καλιφόρνια θα είναι σημαντικός παράγοντας στην ενεργειακή αγορά του Ισραήλ, αντικαθιστώντας τη Noble Energy ως συνεργάτης με την Delek στην αξιοποίηση των υπεράκτιων πεδίων φυσικού αερίου Tamar και Leviathan κατά μήκος της ακτής της Μεσογείου του Ισραήλ. Στην ανακοίνωση της εξαγοράς η Chevron κάνει λόγο για αξιοποίηση περιουσιακών στοιχείων της Noble χαμηλού κεφαλαίου αλλά και ενίσχυση της θέσης της ίδιας στην Ανατολική Μεσόγειο. Οι ισραηλινές εταιρείες κατέχουν το 60% του κοιτάσματος Λεβιάθαν και το 75% του πεδίου Ταμάρ, ενώ η Chevron θα έχει πλέον το υπόλοιπο. Η Noble πουλά επίσης τα περιουσιακά της στοιχεία στην Αφρική και τις Ηνωμένες Πολιτείες, αλλά το Τελ Αβίβ εκτιμά ότι τα κοιτάσματα στην ΑΟΖ του αποτελούν το επίκεντρο του χαρτοφυλακίου της.

Στην παρουσίαση/ανακοίνωση του αμερικανικού κολοσσού για την αγορά περιουσιακών στοιχείων από την Νοble, τα κοιτάσματα Αιγύπτου-Κύπρου-Ισραήλ χαρακτηρίζονται ως υψηλής ποιότητας (ΠΙΝΑΚΑΣ). Η Chevron δήλωσε ότι η συμφωνία θα αυξήσει τα αποθέματα πετρελαίου και φυσικού αερίου κατά 18% σε σύγκριση με το 2019, με μέσο κόστος κάτω των 5 $ / boe (βαρέλια ισοδύναμου πετρελαίου). Η Chevron θα κερδίσει επίσης 7 δισεκατομμύρια βαρέλια «διακινδυνευμένων πόρων», ένα δευτερεύον μέτρο των αποθεμάτων πετρελαίου και φυσικού αερίου, για 1,50 $ / (βαρέλια ισοδύναμου πετρελαίου).

Η τύχη της Αφροδίτης

Υπενθυμίζεται ότι ένας από τους ουσιαστικούς λόγους για τους οποίους καθυστερούσε η αξιοποίηση της Αφροδίτης ήταν, μεταξύ άλλων, και τα συμφέροντα της εταιρείας και του Ισραήλ για την ανάπτυξη της δεύτερης φάσης του Λεβιάθαν. Επομένως, παρά την ειλικρινή πρόθεση της Λευκωσίας για μεταφορά της Αφροδίτης στην Αίγυπτο μέσω αγωγού, το εγχείρημα αυτό δεν θα μπορούσε να υλοποιηθεί χωρίς ταυτόχρονα να διασφαλιστεί και η τύχη του Λεβιάθαν, που λειτουργούσε εν πολλοίς ανταγωνιστικά. Ουσιαστικά οι διεκδικήσεις Ισραηλινών με το Ishai για το μικρό ποσοστό της Αφροδίτης που έμπαινε στην ισραηλινή ΑΟΖ, εξυπηρετούσε σε μεγάλο βαθμό την καθυστέρηση για τον πιο πάνω λόγο. Η Noble με τα δικά της οικονομικά προβλήματα αδυνατούσε να δώσει μια δραστική λύση, την οποία κληροδότησε ουσιαστικά τώρα στη Chevron.

Περιφερειακός φορέας

αξιοποίησης κοιτασμάτων

Πάντως η πιο πάνω εξέλιξη, πέρα από τα όποια θετικά αποτελέσματα ενδεχομένως να έχει για την περιοχή, εγείρει και μερικούς ευρύτερους προβληματισμούς, υπό την εξής έννοια: Δεδομένου ότι η φύση της ενεργειακής βιομηχανίας είναι ρευστή, τι θα γίνει αν μελλοντικά μια άλλη εταιρεία στην Κυπριακή ΑΟΖ επίσης εξαγοραστεί ή πωλήσει μετοχές; Θα ανατρέπονται όλοι οι ενεργειακοί σχεδιασμοί και αναπτυξιακά σχέδια των κοιτασμάτων; Η προηγούμενη εμπειρία και πολύ περισσότερο η τελευταία αυτή κίνηση της Chevron καθιστά αναγκαία την ενεργοποίηση ενός ενιαίου συντονιστικού ενεργειακού φορέα/εταιρείας, που θα λειτουργεί από την περιοχή για την περιοχή. Με αυτόν τον τρόπο θα μπορεί επιτέλους να υπάρξει συντονισμένη και όχι ανταγωνιστική ανάπτυξη των κοιτασμάτων μεταξύ των χωρών της Ανατολικής Μεσογείου, κυρίως Κύπρου, Ισραήλ και Αιγύπτου. Οι ιδέες ήδη υπάρχουν και ήταν εις γνώσιν τόσο της Κυβέρνησης όσο και των πολιτικών κομμάτων στην Κύπρο. Η ανάληψη του χαρτοφυλακίου του Υπουργείου Ενέργειας από τη νέα Υπουργό Νατάσα Πηλείδου προσφέρει ευκαιρία για επαναξιολόγηση της κατάστασης και ανάληψη νέων πρωτοβουλιών.