Η πανδημία του COVID-19 πέρα από τα όρια των Σχεδίων Επιχειρησιακής Συνέχειας

H πανδημία του COVID-19 έχει δημιουργήσει περιβάλλον ανασφάλειας και αποσταθεροποίησης για το σύνολο των επιχειρήσεων. Οι περισσότερες επιχειρήσεις, σε εθνικό και διεθνές επίπεδο, έχουν ήδη κατά το παρελθόν υιοθετήσει ή/και δρομολογήσει σχέδια επιχειρησιακής συνέχειας (Business Continuity Plans) για την ανάκαμψη και αποκατάστασή τους έπειτα από φυσικές καταστροφές και άλλες απροσδόκητες (αλλά πιθανές) απειλές. Ωστόσο, τα εν λόγω σχέδια επιχειρησιακής συνέχειας είναι προσανατολισμένα σε πλήθος καταστροφών και απειλών (π.χ. πυρκαγιές, πλημμύρες, επιθέσεις μέσω του κυβερνοχώρου, τρομοκρατικές ενέργειες) στα γεωγραφικά όρια της εκάστοτε επιχείρησης, χωρίς να λαμβάνεται υπόψη το μακροοικονομικό περιβάλλον και οι αλληλεξαρτήσεις της επιχείρησης με άλλους επιχειρησιακούς φορείς σε εθνικό και διεθνές επίπεδο. Περαιτέρω, τα εν λόγω σχέδια επιχειρησιακής συνέχειας έχουν ως στόχο την άμεση αποκατάσταση των λειτουργιών ζωτικής σημασίας μιας επιχείρησης και την σε ελάχιστο χρόνο αποκατάσταση δευτερευόντων λειτουργιών. Κάτι τέτοιο δεν φαίνεται να υφίσταται στην περίπτωση του COVID-19. Η ασάφεια ως προς την ακριβή διάρκεια της κρίσης σε συνδυασμό με ένα περιβάλλον διαρκών διαταραχών, αποτελεί ίσως τη νέα πραγματικότητα. Μια πραγματικότητα που επηρεάζει το επιχειρησιακό οικοσύστημα καθολικά, σε εθνικό και διεθνές επίπεδο.

Η ραγδαία εξάπλωση του COVID-19 απειλεί τη βιωσιμότητα των επιχειρήσεων διεθνώς. Κάτω από την επίδραση ενός τέτοιου περιβάλλοντος εξαιρετικής αβεβαιότητας, οφείλουμε να δράσουμε δυναμικά και συστηματικά, αναθεωρώντας τα αντίστοιχα σχέδια επιχειρησιακής συνέχειας, προκειμένου να ανταποκριθούμε στις νέες προκλήσεις που δημιουργούνται. Η αναθεώρηση των σχεδίων καθίσταται επιτακτική, ώστε να διασφαλιστεί η επιχειρησιακή συνέχεια στο νέο οικονομικό περιβάλλον. Οι μηχανισμοί διακυβέρνησης της κρίσης και η ταχύτητα αναπροσαρμογής και λήψης αποφάσεων είναι καθοριστικής σημασίας για τη βιωσιμότητα της κάθε επιχείρησης.

Οποιαδήποτε αναπροσαρμογή των σχεδίων επιχειρησιακής συνέχειας θα πρέπει να ληφθεί στη βάση των κατωτέρω κατευθυντήριων γραμμών:

Α) Διασφάλιση της υγείας και ασφάλειας των εργαζομένων, μέσα από την υιοθέτηση ευέλικτων πολιτικών που επιτρέπουν την εργασία εξ αποστάσεως. Στις περιπτώσεις όπου αυτό δεν είναι εφικτό, θα πρέπει να ληφθούν τα κατάλληλα μέτρα υγιεινής και ασφάλειας στους χώρους εργασίας ,ώστε να διασφαλιστεί ένα ασφαλές εργασιακό περιβάλλον. Η ευθυγράμμιση με τις αντίστοιχες κατευθυντήριες οδηγίες της Κυβέρνησης και η συχνή επικοινωνία της διοίκησης με τους εργαζομένους κρίνεται εξίσου σημαντική.

Β) Διασφάλιση της επιχειρησιακής ανθεκτικότητας της επιχείρησης. Κατανόηση των κρίσιμων λειτουργιών της εκάστοτε επιχείρησης και καταβολή κάθε δυνατής προσπάθειας για απρόσκοπτη διατήρηση της λειτουργίας τους. Ενδεχομένως αυτό να συνεπάγεται την αναθεώρηση των παραδοσιακών τρόπων διεκπεραίωσης των εργασιών, την αναβάθμιση του τεχνολογικού εξοπλισμού, την αλλαγή της εφοδιαστικής αλυσίδας (supply chain) και την αναζήτηση εναλλακτικών προμηθευτών. Θα πρέπει να δημιουργηθεί ένα επιχειρησιακό σχέδιο έκτακτης ανάγκης που να λαμβάνει υπόψη τα πιο πάνω και να διασφαλίζει την ανθεκτικότητα και τη λειτουργικότητα της επιχείρησης.

Γ) Διασφάλιση της ταμειακής ρευστότητας της επιχείρησης. Διαχείριση των οικονομικών επιπτώσεων και προσπάθεια εξεύρεσης κεφαλαίων, προκειμένου να αντιμετωπιστούν οι ανελαστικές δαπάνες. Αξιοποίηση κρατικών κονδυλίων που έχουν δεσμευτεί για τον σκοπό αυτό.

Δ) Διασφάλιση της ακεραιότητας, της εμπιστευτικότητας και της διαθεσιμότητας των δεδομένων και πληροφοριών και προσπάθεια διαχείρισης των κινδύνων και ευπαθειών που ενδεχομένως να δημιουργηθούν από την υιοθέτηση ευέλικτων μορφών εργασίας και της απομακρυσμένης πρόσβασης. Υιοθέτηση των κατάλληλων τεχνικών και οργανωτικών μέτρων που θα διασφαλίσουν την ασφαλή διαχείριση των πληροφοριών στο διαδικτυακό περιβάλλον. Η ενδελεχής αξιολόγηση των επιπέδων Κυβερνοασφάλειας, τόσο σε επίπεδο υποδομών και δικτύων όσο και σε επίπεδο χρηστών και η διασφάλιση της προστασίας των δεδομένων, είναι καθοριστικής σημασίας για την ανθεκτικότητα της επιχείρησης.

Κάθε κρίση ενέχει και ευκαιρίες. Μέλημα κάθε επιχείρησης θα πρέπει να είναι η αναθεώρηση της επιχειρησιακής συνέχειας των λειτουργιών της, με τρόπο που να διασφαλίζει την ανθεκτικότητα και τη λειτουργικότητά της υπό το βάρος των νέων δεδομένων που δημιουργούνται. Ο ψηφιακός μετασχηματισμός της επιχείρησης μέσω της υιοθέτησης ευέλικτων πρακτικών και νέων τεχνολογιών (cloud computing, blockchain) μπορεί να συμβάλει καθοριστικά προς αυτήν την κατεύθυνση. Οι επιχειρήσεις που επενδύουν στη μελλοντική τους προοπτική, θα είναι και αυτές που θα έχουν προβάδισμα στην αγορά.

*Αssistant Manager, IT Advisory, National Information Technology Security Officer of KPMG in Cyprus