Οι εισβολές στη Γαλλία το 1940 και στην Κυπριακή Δημοκρατία το 1974

Σήμερα, σηματοδοτώ την 46η επέτειο της δεύτερης τουρκικής εισβολής στην Κυπριακή Δημοκρατία (ΚΔ) στις 14 Αυγούστου 1974, τρεις εβδομάδες μετά την έναρξη της πρώτης τουρκικής εισβολής στις 20 Ιουλίου 1974. Ταυτόχρονα, σηματοδοτώ την 80ή επέτειο της γερμανικής εισβολής στη Γαλλία στις 10 Μαΐου 1940.

Αυτές οι εισβολές έχουν αξιοσημείωτες ομοιότητες που θα έπρεπε να είναι ευρέως γνωστές, ειδικά τώρα που η Τουρκία μιμείται τη ναζιστική Γερμανία, εκ νέου, απειλώντας την Ελλάδα, την ΚΔ και άλλα γειτονικά κράτη - στη θάλασσα, στην ξηρά και στον αέρα.

Παρακάτω, εντοπίζω ορισμένες, αλλά όχι όλες, ομοιότητες.

(1) Σε κάθε περίπτωση -δηλαδή στη Γαλλία το 1940 και στην ΚΔ το 1974- οι αμυντικές δυνάμεις περιελάμβαναν Κυπρίους. Παρόλο που δεν μπόρεσαν να σώσουν τη Γαλλία, οι Κύπριοι που στάλθηκαν στη Γαλλία έγραψαν το όνομά τους στην Ιστορία. Η εξήγηση βρίσκεται στην ακόλουθη δήλωση του Neville Chamberlain, Πρωθυπουργού του Ηνωμένου Βασιλείου (ΗΒ), στη Βουλή των Κοινοτήτων στις 16 Ιανουαρίου 1940, όταν οι Βρετανοί βοηθούσαν τη Γαλλία να ενισχύσει την άμυνά της εν αναμονή μιας ενδεχόμενης γερμανικής εισβολής:

«Τα αξιότιμα μέλη [της Βουλής] θα γνωρίζουν ότι το πρώτο [βρετανικό] αποικιακό σώμα έχει τώρα φτάσει στη Γαλλία υπό τη μορφή μιας μονάδας μεταφοράς από την Κύπρο. Αντιπροσωπεύει όλες τις αποικιακές στρατιωτικές δυνάμεις που είναι έτοιμες να υπερασπιστούν τα εδάφη και τις ελευθερίες τους ενάντια στον κοινό εχθρό» (Πηγή: Hansard, House of Commons Debates,16 January 1940, Column 43).

(2) Σε κάθε περίπτωση, ο εισβολέας καθοδηγείτο από έναν μουστακαλή -τον Αδόλφο Χίτλερ στην περίπτωση της Γερμανίας το 1940 και τον Μπουλέντ Ετζεβίτ στην περίπτωση της Τουρκίας το 1974- που στόχευε «lebensraum», δηλαδή, «ζωτικό χώρο» σε ξένη γη.

(3) Σε κάθε περίπτωση, ο εισβολέας αξιοποίησε ισχυρές ένοπλες δυνάμεις που περιελάμβαναν πλοία, αεροσκάφη, αλεξιπτωτιστές, άρματα μάχης και χερσαίες δυνάμεις. Παράλληλα, ο εισβολέας ωφελήθηκε από ορισμένους πολιτικοποιημένους πολίτες του κράτους που υπέστη εισβολή - όπως τον Φιλίπ Πεταίν το 1940 και τον Ραούφ Ντενκτάς το 1974.

Η ζωνοποίηση της Γαλλίας το 1940. Πηγή: Μνημείο Ολοκαυτώματος Yad Vashem, Ιερουσαλήμ, www.yadvashem.org/articles/general/the-jews-of-algeria-morocco-and-tunisia.html.

Ζωνοποίηση

(4) Σε κάθε περίπτωση, ο εισβολέας άρπαξε το βόρειο τμήμα του κράτους, στο οποίο είχε εισβάλει, μαζί με την πλειονότητα των ακτών του. Έτσι, ο εισβολέας μπόρεσε να κατασκευάσει μια κατεχόμενη «ζώνη», η οποία διαχωρίστηκε από τη μη κατεχόμενη «ζώνη» μέσω μιας διχοτομικής «γραμμής». Μάλιστα, σε κάθε περίπτωση, ο εισβολέας περιέγραψε την κατεχόμενη βόρεια περιοχή ως «ζώνη». Εξ ου και η προτεινόμενη «διζωνικότητα» που σκοπεύει να νομιμοποιήσει την κατεχόμενη «ζώνη» στον βορρά της ΚΔ.

(5) Σε κάθε περίπτωση, έπαιξε ρόλο ένας Αυστριακός - ο Kurt Waldheim. Το 1940, υπηρέτησε στις γερμανικές δυνάμεις κατοχής στη Γαλλία. Μετέπειτα, το 1974, ως Γενικός Γραμματέας του Οργανισμού των Ηνωμένων Εθνών (ΟΗΕ), προετοίμασε το διπλωματικό έδαφος για την προτεινόμενη «διζωνικότητα». Λεπτομέρειες γι’ αυτόν βρίσκονται στο άρθρο μου στη «Σημερινή» της 15.12.2018 με τίτλο «Ένας υφιστάμενος του Χίτλερ και η ‘εκκένωση’ της Κερύνειας». Δείτε: https://simerini.sigmalive.com/article/2018/12/15/enas-uphistamenos-tou-khitler-kai-e-ekkenose-tes-keruneias/.

Η ζωνοποίηση της ΚΔ από το 1974. Πηγή: «Μετεωρολογικό Τμήμα» της παράνομης διοίκησης της Τουρκίας στα κατεχόμενα, 11.8.2020, http://kktcmeteor.org/meteorolojikbilgi/kibris-iklimi.

Αττίλας

(6) Σε κάθε περίπτωση, ο εισβολέας υιοθέτησε το όνομα του βάναυσου βάρβαρου τυράννου Αττίλα. Στις 10 Δεκεμβρίου του 1940, στον απόηχο της επιτυχημένης κατοχής της βόρειας Γαλλίας, οι Γερμανοί επινόησαν την «Επιχείρηση Αττίλα» ως σχέδιο έκτακτης ανάγκης, μήπως χρειαζότανε να εισβάλουν στη μη κατεχόμενη «ζώνη» στη Γαλλία. Τελικά, οι Γερμανοί ενεργοποίησαν μια παραλλαγή της «Επιχείρησης Αττίλα» στις 10 Νοεμβρίου 1942. Το 1974, η Τουρκία ανέστησε το όνομα «Αττίλας» για να περιγράψει την «de facto» διχοτομική «γραμμή» που επέβαλε στην ΚΔ.

(7) Σε κάθε περίπτωση, ο εισβολέας επέβαλε τον νόμο της ζούγκλας, αγνοώντας την κρατική κυριαρχία, την ιερότητα της ανθρώπινης ζωής, την αξιοπρέπεια του ατόμου και τόσες άλλες αρχές του κράτους δικαίου. Κατά συνέπειαν, αμέτρητα άτομα σκοτώθηκαν, εξαφανίστηκαν, βιάστηκαν, κακοποιήθηκαν ή διώχθηκαν από τις κατοικίες τους - σε πολλές περιπτώσεις λόγω της εθνικότητας ή της θρησκείας τους.

(8) Σε κάθε περίπτωση, τα αυθαίρετα αποτελέσματα της εισβολής περιελάμβαναν την εθνοκάθαρση, τον αποικισμό και την κυνική εκμετάλλευση των κατεχομένων εδαφών. Μάλιστα, τόσο στη Γαλλία, όσο και στην ΚΔ, o εισβολέας εξάλειψε «de facto» τον δημογραφικό, πολιτιστικό και θρησκευτικό χαρακτήρα των κατεχομένων εδαφών.

«Εκδιώξεις και απελάσεις»

Αυτή η τελευταία ομοιότητα γίνεται ακόμη πιο συγκλονιστική εν όψει του κατηγορητήριου που επιδόθηκε το 1945 στους κατηγορουμένους στο Διεθνές Στρατοδικείο της Νυρεμβέργης, όπως τον Joachim von Ribbentrop, πρώην Υπουργό Εξωτερικών, που τελικά κρίθηκαν ένοχοι για εγκλήματα που διαπράχθηκαν στη Γαλλία. Παραθέτω κάποιες προτάσεις από το κατηγορητήριο:

«Σε ορισμένα κατεχόμενα εδάφη που φέρεται ότι προσαρτήθηκαν στη Γερμανία [όπως την Αλσατία-Λωρραίνη στην ανατολική Γαλλία], οι κατηγορούμενοι μεθοδικά και, σύμφωνα με σχέδιο, προσπάθησαν να αφομοιώσουν αυτές τις περιοχές πολιτικά, πολιτιστικά, κοινωνικά και οικονομικά στο γερμανικό Ράιχ. Οι κατηγορούμενοι προσπάθησαν να εξαλείψουν τον πρώην εθνικό χαρακτήρα αυτών των εδαφών. Στο πλαίσιο αυτών των σχεδίων και προσπαθειών, οι κατηγορούμενοι απέλασαν με βία τους κατοίκους που ήταν κυρίως μη Γερμανοί και εισήγαγαν χιλιάδες Γερμανούς εποίκους…».

Το κατηγορητήριο πρόσθεσε:

«Στις 21 Σεπτεμβρίου [1940] άρχισαν οι εκδιώξεις και απελάσεις των πληθυσμών και, στις 22 Νοεμβρίου 1940, περισσότεροι από 70.000 Λωρραινιανοί ή Αλσατιανοί μεταφέρθηκαν στη νότια ζώνη της Γαλλίας. Από τις 31 Ιουλίου 1941 και μετά, περισσότερα από 100.000 άτομα απελάθηκαν στις ανατολικές περιοχές του Ράιχ ή στην Πολωνία. Κατασχέθηκε όλη η περιουσία των εκδιωγμένων ή των απελαθέντων. Ταυτόχρονα, 80.000 Γερμανοί που προέρχονταν από το Σάαρ ή από τη Βεστφαλία εγκαταστάθηκαν στη Λωρραίνη και 2.000 αγροκτήματα που ανήκαν σε Γάλλους μεταφέρθηκαν στους Γερμανούς». (Πηγή: «Trial of the Major War Criminals, Volume I», Nuremberg, 1947), σελίδες 63-64, www.loc.gov/rr/frd/Military_Law/pdf/NT_Vol-I.pdf και www.loc.gov/rr/frd/Military_Law/NT_major-war-criminals.html).

Αυτές οι προτάσεις υποδεικνύουν ότι τα εγκλήματα που διέπραξαν οι Γερμανοί στη Γαλλία προόρισαν αυτά που διέπραξαν οι Τούρκοι στην ΚΔ. Ωστόσο, ενώ η γερμανική εγκληματικότητα τιμωρήθηκε, η παρόμοια τουρκική εγκληματικότητα στα κατεχόμενα παραμένει ατιμώρητη.

Γερμανο-τουρκική «φιλία»

Αυτές οι τρομακτικές ομοιότητες δεν πρέπει να προκαλέσουν έκπληξη, αν λάβουμε υπόψη δύο σχετικές πραγματικότητες.

Πρώτον, οι Γερμανοί και οι Τούρκοι ήταν σύμμαχοι κατά τη διάρκεια του Α' Παγκοσμίου Πολέμου και, για μεγάλο μέρος του Β', ήταν δεσμευμένοι σύμφωνα με τη Γερμανο-Τουρκική Συνθήκη Φιλίας της 18ης Ιουνίου 1941. Σχετικές λεπτομέρειες παρουσιάζονται στο κλασικό βιβλίο του Frank Weber, «Ο Επιτήδειος Ουδέτερος» («The Evasive Neutral», University of Missouri Press, 1985).

Δεύτερον, ενώ πριν, κατά και αμέσως μετά τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο η Τουρκία πραγματοποίησε γενοκτονία κατά των Χριστιανών, η Γερμανία ενήργησε ομοίως κατά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, ειδικά εις βάρος των Εβραίων.

Η εθνοκάθαρση στην ΚΔ το 1974 αποτελούσε «μετασεισμό» αυτών των προηγουμένων γενοκτονιών «σεισμών».

Διαφορές

Παρά τις ξεκάθαρες ομοιότητες, υπάρχουν αρκετές διαφορές.

Για παράδειγμα, σε αντίθεση με το τι έγινε μετά την τουρκική εισβολή στην ΚΔ το 1974, η γερμανική εισβολή στη Γαλλία το 1940 οδήγησε σε μια σχεδόν άμεση παράδοση μέσω της Γαλλο-Γερμανικής Συμφωνίας Εκεχειρίας της 22ης Ιουνίου 1940. Αυτή προκάλεσε εθνικό σχίσμα μεταξύ των οπαδών της Γαλλικής Κυβέρνησης υπό την ηγεσία του Φιλίπ Πεταίν στο Βισύ και των ακολούθων των «Ελευθέρων Γάλλων» υπό την ηγεσία του Σαρλ ντε Γκωλ στο Λονδίνο.

Μια άλλη διαφορά έχει να κάνει με το ΗΒ.

Από τη μια, το ΗΒ έπαιξε κεντρικό ρόλο στην αποτυχημένη άμυνα της Γαλλίας το 1940 και στην επιτυχημένη απελευθέρωσή της το 1944-1945.

Από την άλλη, ενώ το 1974 ήταν ήδη «εγγυήτρια δύναμη» της ΚΔ, το ΗΒ απέτυχε να πολεμήσει υπέρ της άμυνας και απελευθέρωσής της. Ακόμη χειρότερα, στα κρυφά, το ΗΒ υποστήριξε τους κεντρικούς στόχους της Τουρκίας. Αυτό, παρά την ακραία συμπεριφορά των Τούρκων που χαρακτηρίστηκε στις 14 Αυγούστου 1974 από τον Βρετανό Υπουργό Εξωτερικών ως «too close to Hitler», δηλαδή «άβολα κοντά στον Χίτλερ». Λεπτομέρειες βρίσκονται στο σχετικό μου άρθρο στη «Σημερινή», στις 16.8.2018 στο https://simerini.sigmalive.com/article/2018/8/18/abola-konta-ston-khitler/

Όπως υπέμνησα παραπάνω, μια τρίτη διαφορά είναι ότι η διεθνής ποινική δικαιοσύνη τελικά λειτούργησε στην περίπτωση της Γερμανίας, αλλά όχι στην περίπτωση της Τουρκίας.

Κατευνασμός

Ενώ η γερμανική κατοχή στη Γαλλία πέρασε στην ιστορία, η τουρκική κατοχή στην ΚΔ παραμένει. Παράλληλα, διατηρείται η αρπακτικότητα και η προκλητικότητα της Τουρκίας στην ευρύτερη περιοχή. Αυτά τα νεο-ναζιστικά φαινόμενα έχουν τροφοδοτηθεί από τον μακρόχρονο και εγγενώς επικίνδυνο κατευνασμό της Τουρκίας.

Κλείνοντας, λοιπόν, ενθαρρύνω τους αναγνώστες να διαβάσουν το προειδοποιητικό άρθρο του Γιώργου Κ. Παπαδόπουλου στο «Hellas Journal» της 23ης Ιουνίου 2020. Ο τίτλος του τα λέει όλα: «Η Στρατηγική Κατευνασμού του θηρίου απέτυχε στην αντιμετώπιση του Χίτλερ, αλλά και του κάθε ‘‘θηρίου’’…». Δείτε: https://hellasjournal.com/2020/06/i-stratigiki-katevnasmou-tou-thiriou-apetiche-stin-antimetopisi-tou-chitler-alla-ke-tou-kathe-thiriou/.

*Επίκουρος Καθηγητής στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου UCLan Cyprus. Οι απόψεις του είναι προσωπικές.