Η στρατηγική μας στο Κυπριακό πάσχει σοβαρά

Σήμερα ο Ελληνισμός της Κύπρου, 46 χρόνια μετά την τουρκική εισβολή του 1974, αντιμετωπίζει σοβαρό πρόβλημα επιβίωσης, λόγω της συνεχιζόμενης κατοχής και επεκτατικής πολιτικής της Τουρκίας σε βάρος του.

Η Κυπριακή Δημοκρατία (ΚΔ) στον στρατιωτικό τομέα βρίσκεται σε ασφυκτικό τουρκικό κλοιό από ξηράς και θαλάσσης. Οι τουρκικές δυνάμεις κατοχής (ΤΔΚ) ενισχύονται συνεχώς και στοχεύουν, με την απειλή ή χρήση ισχύος, να εξαναγκάσουν τους Έλληνες της Κύπρου να αποδεχθούν λύση τουρκικών όρων στο Κυπριακό.

Στον θαλάσσιο χώρο η Τουρκία το 2019 κατέλαβε με τις ναυτικές δυνάμεις της μεγάλο μέρος της ΑΟΖ της ΚΔ και πραγματοποιεί παράνομες γεωτρήσεις, με στόχο να ανατρέψει το ενεργειακό πρόγραμμά της και να σφετερισθεί το φυσικό αέριό της.

Στον διπλωματικό τομέα, οι κυβερνήσεις της ΚΔ παραμένουν εγκλωβισμένες στη λύση διζωνικής, δικοινοτικής ομοσπονδίας (ΔΔΟ) που επέβαλαν η Τουρκία και η Βρετανία, προς εξυπηρέτηση των δικών τους συμφερόντων. Την νομιμοποίηση των τετελεσμένων της κατοχής, την κατάλυση της ΚΔ και την επέκταση του τουρκικού ελέγχου σε όλη την Κύπρο. Η λύση αυτή, παρά την απόρριψή της από τον κυπριακό ελληνισμό το 2004 (σχέδιο Ανάν), παραμένει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων μέχρι σήμερα, και αυτό συνιστά θανάσιμο κίνδυνο.

Παρά τον υψηλό βαθμό κινδύνου για την ασφάλειά της, η ΚΔ στερείται θεσμοθετημένης στρατηγικής και έχει αποδυναμωμένη τη στρατιωτική της ισχύ με κύρια προβλήματα :

Ÿ Την έλλειψη στρατηγικής εθνικής ασφάλειας (ΣΕΑ) και την απουσία αρμοδίου οργάνου σύνταξης και παρακολούθησής της (π.χ. Συμβούλιο Εθνικής Ασφάλειας). Η εθνική ασφάλεια δεν αφορά μόνο τη στρατιωτική πτυχή, αλλά και την πολιτική, οικονομική, δημογραφική, περιβαλλοντική κ.ά.

Ÿ Τη μειωμένη μαχητική ισχύ της Εθνικής Φρουράς (ΕΦ), η οποία στερείται ικανού πολεμικού ναυτικού (ΠΝ) και πολεμικής αεροπορίας (ΠΑ) και έχει αυξημένες απαιτήσεις εκσυγχρονισμού των μεγάλης ηλικίας μέσων και οπλικών συστημάτων της, καθώς και συμπλήρωσης των ελλείψεών της. Κύρια αιτία των προβλημάτων της ΕΦ, η πρακτική των κυβερνήσεων της ΚΔ να διαθέτουν μόνο μικρό μέρος των εισπράξεων του Ταμείου Αμυντικής Θωράκισης (ΤΑΘ) για τις ανάγκες εξοπλισμού της. Οι αμυντικές δαπάνες της ΚΔ ανέρχονται σε ποσοστό 1,6% επί του ΑΕΠ, όταν η Ελλάδα έχει 2,6% και το Ισραήλ άνω του 3%.

Ÿ Την υποβάθμιση του δόγματος του ΕΑΧ Κύπρου – Ελλάδας, λόγω έλλειψης πολιτικής βούλησης από Κύπρο και Ελλάδα. Η μεν Κύπρος δεν επένδυσε στην απόκτηση ικανού ΠΝ και ΠΑ, η δε Ελλάδα δεν αντέδρασε δυναμικά στη νέα τουρκική εισβολή στην ΑΟΖ της ΚΔ το 2019 και την κατοχή μεγάλου μέρους της, που συνεχίζεται.

Ÿ Την έλλειψη αμυντικών συμμαχιών από την ΚΔ, οι οποίες συνάπτονται στη βάση κοινών συμφερόντων αλλά και κοινής συνεισφοράς στην ασφάλεια και ιδιαίτερα τη διάθεση αεροναυτικών δυνάμεων, τις οποίες στερείται αδικαιολόγητα η ΚΔ.

Τα κράτη για την επιβίωσή τους πρέπει να έχουν στρατηγική εθνικής ασφάλειας (ΣΕΑ), η οποία, όπως κάθε στρατηγική, πρέπει να περιλαμβάνει τρεις βασικούς συντελεστές: τον βέλτιστο τρόπο (σχέδιο) διαχείρισης των μέσων (εθνική ισχύς) για την επίτευξη συγκεκριμένου σκοπού (στόχοι).

Η ΚΔ αντιμετωπίζει πρόβλημα εθνικής επιβίωσης, επειδή οι συντελεστές της στρατηγικής που ακολουθεί πάσχουν σοβαρά: Τα μέσα, δηλαδή η ισχύς της, είναι αποδυναμωμένη, ο δε σκοπός (ΔΔΟ) και τρόπος (διακοινοτικές συνομιλίες με την υποτελή διοίκηση της Τουρκίας) της στρατηγικής της, έχουν τεθεί λανθασμένα. Πρέπει η ΚΔ να προχωρήσει επειγόντως στη συγκρότηση Συμβουλίου Εθνικής Ασφάλειας, στη σύνταξη ορθής ΣΕΑ και στην ενίσχυση της στρατιωτικής ισχύος της (ΕΦ – δόγμα ΕΑΧ – συμμαχίες). Αυτό προϋποθέτει πολιτική βούληση, καλλιέργεια αγωνιστικού φρονήματος, διάθεση στην ΕΦ όλων των πόρων του ΤΑΘ και, πρωτίστως, συνειδητοποίηση του μεγέθους της τουρκικής απειλής και της σημασίας της στρατιωτικής ισχύος ως σημαντικού συντελεστή της εθνικής ισχύος ενός κράτους.

Η ΣΕΑ της ΚΔ πρέπει να έχει ως βασικούς στόχους: (1) την αποτροπή κατάλυσης της ΚΔ, επέκτασης του τουρκικού ελέγχου σε όλη την επικράτειά της και νομιμοποίησης της διχοτόμησης με τη ΜΗ υπογραφή λύσης τουρκικών όρων στο Κυπριακό, όπως η ΔΔΟ, και με την ενδυνάμωση της στρατιωτικής ισχύος της, (2) τον αγώνα κοπής του ομφάλιου λώρου εξάρτησης της Κύπρου από την Τουρκία (ΤΔΚ, έποικοι, συνθήκες εγγυήσεως/συμμαχίας, «ΤΔΒΚ», κ.ά.). Η μέγιστη απειλή κατά της ασφάλειας της ΚΔ προέρχεται από την Τουρκία, που έχει αμετακίνητο στόχο τον έλεγχο όλης της Κύπρου, την οποία θεωρεί ζωτικό χώρο επέκτασής της, στο πλαίσιο του «εθνικού όρκου» που ψήφισε η Εθνοσυνέλευση της Τουρκίας το 1920, για αναβίωση της οθωμανικής αυτοκρατορίας.

* Αντιστράτηγος ε.α.