Στρατηγική Καινοτομία: Πολλαπλασιαστής εθνικής ισχύος

Η Εθνική Ισχύς είναι μια καινοτομία την οποία συνθέτουν πολλά στοιχεία, παράγοντες και διακριτές ικανότητες από όλους τους συντελεστές ισχύος. Οι παράγοντες αυτοί περιλαμβάνουν στοιχεία και από τα τέσσερα βασικά είδη καινοτομίας: καινοτομία προϊόντος, καινοτομία διαδικασιών, οργανωσιακή καινοτομία και επικοινωνιακή καινοτομία. Μια ασύμμετρη στρατηγική καινοτομίας εστιάζει στην ανακάλυψη και αξιοποίηση / συνδυασμό των κρίσιμων παραμέτρων με τρόπο που να επιφέρει εκθετικά πολλαπλασιαστικά οφέλη και πλεονεκτήματα.

Ειδικότερα, στην περίπτωση της Ελλάδας και της Κύπρου, η συνέργεια στις ασύμμετρες προσπάθειες μπορεί να πολλαπλασιάσει την αποτρεπτική μας ισχύ και να αντισταθμίσει το αριθμητικό πλεονέκτημα της Τουρκίας – ενός κράτους τρομοκράτη που πριν από λίγες μέρες φιλοξένησε ηγέτες της Χαμάς (ένα γεγονός που βύθισε ακόμη περισσότερο την εικόνα της Τουρκίας στη διεθνή σκηνή).

Στο παρ’ ολίγον θερμό επεισόδιο στο Αιγαίο, το ρήγμα στην φρεγάτα Kemal Reiss –σε συνδυασμό και με άλλα επεισόδια με υποβρύχια και αεροσκάφη– κατέδειξε την ευθραυστότητα της τουρκικής ισχύος. Μπορεί πίσω από την πειρατική φρεγάτα να βρίσκονταν 83 εκατομμύρια Τούρκοι, αλλά πίσω από τη φρεγάτα Λήμνος ήταν ένας Έλληνας κυβερνήτης.

Οι ασύμμετρες στρατηγικές καινοτομίας έχουν διπλό στόχο: την αξιοποίηση των πολύτιμων ασυμμετριών και την αποφυγή των αρνητικών ασυμμετριών. Το νέο, δυναμικό Μοντέλο Καινοτομίας που έχω αναπτύξει, περιλαμβάνει περισσότερα από 50 διεπιστημονικά εργαλεία και δημιουργικές τεχνικές που βοηθούν τους οργανισμούς να τροποποιήσουν την έκθεσή τους (modify their exposure) ανάλογα, ώστε να είναι όσο το δυνατόν περισσότερο εκτεθειμένοι σε θετικούς μαύρους κύκνους (ευκαιρίες) και όσο το δυνατόν λιγότερο εκτεθειμένοι σε αρνητικούς μαύρους κύκνους (κινδύνους).

Νέο Υπόδειγμα Καινοτομίας

Το νέο Υπόδειγμα Καινοτομίας μπορεί να πολλαπλασιάσει την Εθνική Ισχύ, νοουμένου ότι αυτό εφαρμόζεται με συστημικό τρόπο σε όλους τους τομείς και σε όλα τα επίπεδα, κλίμακες και μεγέθη: Δημόσιες Υπηρεσίες, Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης, Ενίσχυση της Ανθεκτικότητας του Νέου Αυτοδιοικητικού Μοντέλου, Επιχειρήσεις (Startups και Μεγάλες Εταιρείες), Τράπεζες, Σχέδια Διαχείρισης Κινδύνων, Κυκλική Οικονομία, Κοινωνική Καινοτομία, Κοινωνική Επιχειρηματικότητα, Ανταγωνιστικότητα, Εκπαίδευση, Κέντρα Έρευνας και Καινοτομίας, Υπηρεσίες και Προϊόντα Υγείας, Διαχείριση Ποιότητας, Nation Branding, Εθνική Στρατηγική Ασφάλειας κ.ά.

Η υλοποίηση της πρωτοποριακής αυτής μεθόδου χαρακτηρίζεται από ταχύτητα και ευελιξία και μπορεί να προσδώσει στην Ελλάδα και την Κύπρο ένα βιώσιμο ανταγωνιστικό πλεονέκτημα έναντι της Τουρκίας. Μια συνέργεια στις ασύμμετρες προσπάθειες μπορεί να αποβεί καθοριστικής σημασίας σε μεγάλες συγκρούσεις (π.χ. σε μια γενικευμένη σύρραξη μεταξύ Ελλάδας – Τουρκίας).

Το σύγχρονο αυτό εργαλείο παρουσιάζεται αναλυτικά σ’ έναν πρακτικό Οδηγό 220 σελίδων ο οποίος καθοδηγεί βήμα-προς-βήμα τους οργανισμούς πώς να καινοτομήσουν πολύ πιο αποτελεσματικά κάτω από συνθήκες τεράστιας αβεβαιότητας.

Μεταξύ άλλων στρατηγικών εργαλείων και δημιουργικών τεχνικών, στο εν λόγω Εγχειρίδιο παρουσιάζεται η Μεταφορά και η Αναλογία ως μέσο για την: α) Μετατροπή των μαύρων κύκνων σε γκρίζους κύκνους, ώστε οι οργανισμοί να μπορέσουν να αντιμετωπίσουν πιο αποτελεσματικά τα ‘γνωστά άγνωστα’, αλλά και τα ‘άγνωστα άγνωστα’, και β) δημιουργία ανατρεπτικών καινοτομιών που επιφέρουν εκθετικά πολλαπλασιαστικά οφέλη και πλεονεκτήματα.

Στο βιβλίο του ‘Ερμηνεύοντας τον Αριστοτέλη’ ο Fran O’ Rourke αναφέρει ότι ‘η αναλογία είναι ουσιώδης για τον τρόπο που γνωρίζει, δημιουργεί και ανακαλύπτει ο άνθρωπος. Με τη βοήθειά της υπερβαίνουμε νοερά το φράγμα που υπάρχει μεταξύ διαφορετικών επιστημών, τεχνών ή εμπειριών […] Η μεταφορά διακρίνει την ομοιότητα, ανακαλύπτει νέες συνδέσεις, εγκαθιδρύει νέους συσχετισμούς, προσφέροντας κατ’ αυτό τον τρόπο νέα κατανόηση. Μας βοηθά να εμβαθύνουμε σε όσα γνωρίζουμε και παρέχει έναν κώδικα για να προσεγγίσουμε το άγνωστο’.

Ενόσω οι ασύμμετροι κίνδυνοι αντιμετωπίζονται με μονοδιάστατες προσεγγίσεις, γραμμικά μοντέλα και στατικά εργαλεία, θα οδηγούμαστε αναπόφευκτα από κρίση σε κρίση. Χρειάζονται ολιστικές, πολυπαραμετρικές προσεγγίσεις, δυναμικά μοντέλα και ευέλικτα εργαλεία.

Η πρωτοφανής αβεβαιότητα που χαρακτηρίζει την μετα-κορωνοϊό εποχή, αποτελεί το μεγαλύτερο εμπόδιο στην προσπάθεια επανεκκίνησης της οικονομίας. Η αβεβαιότητα οφείλεται στην πολυπλοκότητα, τη ρευστότητα, την τυχαιότητα, την υπερ-συνδεσιμότητα, τη μεταβλητότητα, τις ασυμμετρίες, τα εκρηκτικά ρίσκα και τον παράγοντα χρόνο. Η μεγαλύτερη πρόκληση για την καινοτομία είναι να τιθασεύσει την τεράστια αυτή αβεβαιότητα.

Οι ασύμμετρες στρατηγικές καινοτομίας μπορούν να μετατρέψουν την αβεβαιότητα σε πρώτη ύλη για την παραγωγή πιο ανθεκτικών καινοτομιών, παρέχοντας στους οργανισμούς τη δυνατότητα, από τη μια, να αμύνονται απέναντι στις αρνητικές ασυμμετρίες (κινδύνους), και, από την άλλη, να ανακαλύπτουν και αξιοποιούν τις πολύτιμες ασυμμετρίες (ευκαιρίες).

Κλιματική αλλαγή

Ο πλανήτης φλέγεται, λόγω της κλιματικής αλλαγής – μια ασύμμετρη απειλή που, σε συνδυασμό με τη συνεχιζόμενη γραμμική αντίδραση (linear response) του Homo sapiens στην εκθετική διασπορά του Covid-19, σηματοδοτούν την απαρχή της νέας Μαζικής Εξαφάνισης.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα γραμμικής αντίδρασης είναι η απουσία –σε διεθνές επίπεδο– μιας διεπιστημονικής, διαθεματικής, δια-τομεακής προσέγγισης για μια ολιστική αντιμετώπιση της πολυ-κρίσης του κορωνοϊού. Στη μάχη κατά της πανδημίας του κορωνοϊού απουσιάζουν παντελώς οι ασύμμετρες στρατηγικές καινοτομίας από το οπλοστάσιο του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας.

Συμπερασματικά: Η εφαρμογή του νέου Υποδείγματος Καινοτομίας μέσω μιας συστημικής προσέγγισης μπορεί να οδηγήσει, μεταξύ άλλων, στην: α) ταυτόχρονη επανεκκίνηση της οικονομίας και τον περιορισμό της πανδημίας του κορωονοϊού, και β) ενίσχυση της Εθνικής Ισχύος και την ανάσχεση του τουρκικού επεκτατισμού.

*Σύμβουλος Στρατηγικής, Επικοινωνίας και Καινοτομίας