Ανησυχία αλλά και συγκρατημένη αισιοδοξία από τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις

Το φετινό καλοκαίρι πέρασε και πλέον η επόμενη περίοδος αναμενόμενης μαζικής καθόδου τουριστών μεταφέρεται μερικούς μήνες παρακάτω, νοουμένου ότι τα επιδημιολογικά δεδομένα σε σχέση με την πανδημία τόσο στην Κύπρο όσο και στις χώρες από τις οποίες αναμένουμε τουρισμό θα βελτιωθούν.

Μπορεί η Κυβέρνηση να εξήγγειλε μέτρα στήριξης του Τουρισμού δίνοντας κίνητρο στους Κυπρίους με τα επιδοτούμενα πακέτα να κάνουν διακοπές την τριμηνία Σεπτέμβριος - Νοέμβριος, αυτό, όμως, ακόμη και να πετύχει στο μέγιστο, δεν θα είναι ποτέ αρκετό να καλύψει τις ανάγκες των επιχειρήσεων, που χρειάζονται μεγαλύτερη και πιο τονωτική ένεση, την οποία είχαν με τα εκατομμύρια κρατήσεις στα τουριστικά καταλύματα των προηγούμενων ετών.

Όπως έχουν τα δεδομένα αυτήν τη στιγμή για την κυπριακή οικονομία σίγουρα η κρατική ενίσχυση αποτελεί μονόδρομο για να μπορέσουν οι επιχειρήσεις, κυρίως οι μικρές, να παραμείνουν σε τροχιά επιβίωσης και να μην πιάσουν πάτο, με ανυπολόγιστες συνέπειες για μεγάλη μερίδα του λαού μας και των κυπριακών οικογενειών.

Τα νέα μέτρα στήριξης, που εξήγγειλε η Κυβέρνηση και ξεπερνούν τα 100 εκατομμύρια ευρώ, χαιρετίστηκαν από τις εργοδοτικές οργανώσεις, όμως την ίδια στιγμή κάποιες κόκκινες γραμμές πρέπει να προσεχθούν για να συνεχίσει να υπάρχει εργασιακή ειρήνη. Ζητήματα όπως οι εκποιήσεις ή/και οι απολύσεις ενδέχεται να δυναμιτίσουν ανά πάσα στιγμή το κλίμα και να δημιουργήσουν ισχυρούς κλυδωνισμούς στην κυπριακή κοινωνία.

Πώς, όμως, βλέπουν οι ίδιοι οι μικρομεσαίοι επιχειρηματίες την κατάσταση όπως διαμορφώνεται; Πόσο αισιόδοξοι είναι και από ποιες ανησυχίες διακατέχονται σήμερα; Πόσο εφικτό είναι για επιχειρήσεις που εργοδοτούν μικρό αριθμό ατόμων και έχουν χαμηλούς τζίρους να συνεχίσουν να εργάζονται δίχως προβλήματα, αν η κατάσταση δεν διαφοροποιηθεί;

Είναι ικανοποιητικό το πακέτο μέτρων που εξήγγειλε η Κυβέρνηση; Πώς οι ίδιοι το αντιλαμβάνονται και πόσο μελετούν τα όσα ανακοινώνονται από κρατικής πλευράς;

Σε αυτά τα καθημερινά ερωτήματα θέλησε να ρίξει φως η «Σημερινή» της Κυριακής, συνομιλώντας με επιχειρηματίες που δραστηριοποιούνται σε ένα ευρύ φάσμα του λιανικού εμπορίου, των υπηρεσιών και της μεταποίησης.

Απαισιόδοξες προοπτικές

Ο Γιώργος Κυριάκου, ιδιοκτήτης μικρής επιχείρησης λιανικού εμπορίου, δηλώνει απαισιόδοξος για τις προοπτικές που υπάρχουν, αφού θεωρεί ότι ο τουρισμός καθορίζει σε μεγάλο βαθμό τις εξελίξεις. Πώς θα μπορέσει ο κόσμος να έρθει να αγοράσει τρόφιμα, ή να πάει να αγοράσει αυτοκίνητο ή ακόμη και ρούχα και υποδήματα αν έχει μειωμένα έσοδα;

«Δυστυχώς δεν έχουμε σωστή ενημέρωση για τα μέτρα που η Κυβέρνηση εξαγγέλλει, θεωρώ δεν είναι αρκετά και είμαστε γενικά σε μια διάθεση που δεν μας επιτρέπει να είμαστε και πολύ αισιόδοξοι. Το μόνο που νιώθουμε έντονα είναι ότι με κάθε τρόπο οι Αρχές αναζητούν τρόπους να μας επιβάλουν κυρώσεις, πρόστιμα ή άλλες αποφάσεις, που μόνο ταλαιπωρία και ζημιά μάς προκαλούν. Θα μπορούσε να υπάρχει μια καλύτερη συνεργασία, μια πιο συμβουλευτική παρά τιμωρητική προσέγγιση, για να είμαστε κι εμείς πιο ελεύθεροι να ανασάνουμε. Αν βγάζουμε μια ημέρα €80 κέρδος και έρχεται και μας βάζει ένα πρόστιμο €300 γιατί την ώρα της ξεκούρασης στο πίσω μέρος του καταστήματος δεν φορούσαμε μάσκα, πως θα αντέξουμε να μην κλείσουμε, μου λέτε;

»Γενικά είμαι αισιόδοξος άνθρωπος, αλλά σε αυτήν την περίοδο όσα βλέπω δεν μου επιτρέπουν να μη νιώθω αυτήν την απογοήτευση και την ανασφάλεια», λέει ο κ. Κυριάκου.

Δυστυχώς, κάθε φορά που ασκούνται πιέσεις στην κυπριακή οικονομία, είτε λόγω εξωγενών παραγόντων είτε λόγω εσωτερικών δεδομένων, οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις είναι αυτές που δέχονται άμεσα το πλήγμα, αναφέρει ο Παναγιώτης Βορκάς, Γενετιστής στο επάγγελμα και ιδιοκτήτης εταιρείας φύλαξης βλαστοκυττάρων.

«Το 2013, μια κρίση σε οργανισμούς με συστημική επίδραση στην κυπριακή οικονομία προκάλεσε τεράστιες πιέσεις και αναταράξεις σε όλες τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις του τόπου, με την απώλεια τόσο ρευστότητας όσο και αποθεματικών», προσθέτει. «Μερικά χρόνια μετά και εν μέσω της πανδημίας της νόσου Covid-19, οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις της Κύπρου, ανεξαρτήτως του τομέα δραστηριοποίησης, δέχονται ακόμη ένα ισχυρό πλήγμα.

»Το κράτος οφείλει να τις στηρίξει έμπρακτα με στοχευμένα μέτρα. Χρειάζεται μέσω μιας σωστά διαμορφωμένης στρατηγικής να ενισχύσει τόσο με φοροελαφρύνσεις αλλά και μέσω της δυνατότητας ενίσχυσης της ρευστότητας των μικρομεσαίων επιχειρήσεων. Η λύση δεν είναι ο περαιτέρω δανεισμός των ήδη υπερχρεωμένων μικρομεσαίων. Ακόμη και αν αυτός ο δανεισμός αφορά χαμηλότοκα δάνεια και πάλι αφορά δανεισμό από την πλευρά μιας επιχείρησης με την ανάγκη εξασφάλισης, καταβολής δόσεων κ.λπ. Οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις της Κύπρου χρειάζονται να ανασάνουν για να επιβιώσουν και όχι περισσότερα οικονομικά δεσμά», καταλήγει ο κ. Βορκάς.

«Θα έρθουν καλύτερες μέρες»

Ο Πέτρος Ανδρέου, του οποίου η οικογένεια δραστηριοποιείται στον τομέα της ένδυσης και υπόδησης τα τελευταία 10 χρόνια, αναφέρει ότι η προσεχής περίοδος είναι ομολογουμένως μια από τις πιο δύσκολες που έχουμε να αντιμετωπίσουμε τα τελευταία χρόνια. «Ο κόσμος προς το παρόν φαίνεται να κινείται, οι πωλήσεις κυρίως σε καταστήματα που βρίσκονται σε οργανωμένα πολυκαταστήματα παρουσιάζουν σκαμπανεβάσματα, παρόλα αυτά εξακολουθούν να κινούνται.

»Λίγο το καλοκαίρι, λίγο ο εγχώριος τουρισμός αλλά και οι ντόπιοι, καθώς και οι ξένοι μόνιμοι κάτοικοι διατηρούν ζωντανές τις επιχειρήσεις. Ανάγκη για θέσεις εργασίες, προσωπικού, το οποίο έχει εξειδικευμένες γνώσεις και ικανότητες, όπως μια επιπλέον ξένη γλώσσα που μπορεί να είναι τα Ρωσικά, πάντα θα υπάρχει. Τα μέτρα της Κυβέρνησης θα δώσουν οξυγόνο στην οικονομία, φτάνει οι επιχειρήσεις να τα αξιοποιήσουν σωστά και να διαχειριστούν τα δεδομένα με σύνεση και ψυχραιμία. Σίγουρα θα έρθουν καλύτερες μέρες και γι’ αυτές πρέπει να εργαστούμε, αλλά και να είμαστε υπομονετικοί», καταλήγει ο κ. Ανδρέου.

Η περίοδος χάριτος έληξε

Ο Γιώργος Δημητριάδης, δικηγόρος και καθηγητής Πανεπιστημίου, αναφέρει πως η επέκταση της αναστολής των εκποιήσεων ενυπόθηκων ακινήτων από τις Τράπεζες είναι επιτακτική ανάγκη και θα πρέπει η Κυβέρνηση και η Βουλή να επιδείξουν την αναγκαία ευαισθησία και βούληση και να ασκήσουν την αναγκαία πίεση προς τον σκοπό αυτό στον Σύνδεσμο Τραπεζών Κύπρου.

«Η περίοδος "χάριτος" έχει τελειώσει στις 31 Αυγούστου και είναι με απογοήτευση που παρακολουθούμε τους τραπεζικούς οργανισμούς να έχουν ξεκινήσει και πάλι τις διαδικασίες εκποίησης», τονίζει. «Η απόλυτα λογική αναστολή της διαδικασίας ήταν αποτέλεσμα των ειδικών συνθηκών στην οικονομία και των επιπτώσεων της πανδημίας στην κυπριακή αγορά. Οι συνθήκες αυτές όχι μόνο δεν έχουν βελτιωθεί αλλά αντίθετα η οικονομική ύφεση συνεχίζεται, με τα αποτελέσματα να είναι απρόβλεπτα την επόμενη περίοδο», υποστηρίζει.

«Κρίνεται επομένως ότι το δημόσιο συμφέρον θα εξυπηρετηθεί μόνο με την παράταση της διαδικασίας αναστολής των εκποιήσεων μέχρι το τέλος του έτους», υπογραμμίζει.

Ομαλότητα, αν και υπάρχει μούδιασμα

Ο Στάθης και η Έλενα Νικολάου, ιδιοκτήτες φροντιστηρίου, βλέπουν προς το παρόν τα πράγματα να κυλούν ομαλά, αν και υπάρχει ένα μούδιασμα.

«Έχουμε περιπτώσεις μαθητών που φέτος δεν ξεκίνησαν φροντιστήρια, ενώ κάποιοι άλλοι αντιλαμβανόμαστε ότι δυσκολεύονται να πληρώσουν τα δίδακτρά τους και καθυστερούν. Υπάρχουν βέβαια και περιπτώσεις που αντιλαμβάνεσαι ότι δεν έχουν κανένα πρόβλημα και αυτοί οι μαθητές προέρχονται κυρίως από οικογένειες, των οποίων τα εισοδήματα στην ουσία δεν έχουν πληγεί.

»Σε μια δυο περιπτώσεις γονείς μάς ενημέρωσαν ότι για οικονομικούς λόγους δεν θα ξεκινήσουν μαθήματα τα παιδιά τους από την αρχή και φυσικά τους ζητήσαμε να τα φέρουν κανονικά και να μην τους απασχολεί το θέμα της πληρωμής. Τα μέτρα είναι σωστό να υπάρχουν, είναι καλό να είναι στοχευμένα, να αυξηθούν αν υπάρχει η δυνατότητα, και να πιστωθεί η Κυβέρνηση με καλή πρόθεση να βοηθήσει», λέει ο Στάθης. «Οφείλουμε να στηρίξουμε τον τόπο μας αυτές τις μέρες που έρχονται», συμπληρώνει, «αν αναλογιστούμε ότι εξακολουθούμε να ζούμε σε μια ημικατεχόμενη πατρίδα, έχοντας μάλιστα την καθημερινή προκλητικότητα του Ερντογάν έξω από το σπίτι μας. Τέτοιες στιγμές πρέπει σε όλους μας να υπερισχύσει η φιλοπατρία και η εγκράτεια και σίγουρα θα τα καταφέρουμε», καταλήγει.

Δύσκολα τα πράγματα,

όμως όχι εκτός ελέγχου

Ο Χρύσανθος Παφίτης, βλέποντας πώς αντιδρούν οι ιδιοκτήτες των μικρομεσαίων και μικρών επιχειρήσεων, όντας λογιστής στο επάγγελμα, θεωρεί ότι τα πράγματα είναι δύσκολα, όμως όχι εκτός ελέγχου. «Μακάρι να διαψευστώ», λέει, «αλλά αν δεν βρεθεί το εμβόλιο, βλέπω δυστυχώς να έρχεται "βαρυχειμωνιά" και μια πολύ δύσκολη έως τραγική κατάσταση.

»Η αλήθεια είναι ότι ο κόσμος δεν μπορεί να ερμηνεύσει με μεγάλη ευκολία τις εξαγγελίες της Κυβέρνησης για τα πακέτα στήριξης και είναι εδώ που ο ρόλος ο δικός μας, ως συμβούλων επιχειρήσεων, οικονομικών συμβούλων, λογιστών ή δικηγόρων πρέπει να είναι σωστός και ωφέλιμος για τον καθένα που μας έχει ανάγκη», καταλήγει.

«Δεν ξέρω πώς θα αντέξουμε»

Η Έλενα Ζαλούμη, ιδιοκτήτρια ανθοπωλείου-φυτωρίου, η οποία ακόμη και την περίοδο της καραντίνας εργαζόταν, ανέφερε στη "Σ" πως τα πράγματα θα είναι δύσκολα. «Δεν ξέρω πώς θα μπορέσουμε να αντέξουμε μια παρατεταμένη ύφεση, τα μέτρα δεν μπορούν να καλύψουν περισσότερους κλάδους και τομείς, αναπόφευκτα αυτό θα λειτουργήσει αλυσιδωτά προς όλες τις επιχειρήσεις.

»Ο κόσμος προς το παρόν», λέει, «κινείται κανονικά και έχω την αίσθηση ότι σε μεγάλο βαθμό δεν έχει αντιληφθεί το πρόβλημα, το οποίο έρχεται. Αν ξεκινήσουν οι εκποιήσεις από τις τράπεζες και οι απολύσεις από τις δουλειές, αρκετοί συμπολίτες μας θα έχουν σοβαρά προβλήματα, άσε που κάποιοι ήδη έχουν και είναι σε δύσκολη θέση.

»Εμάς τα πακέτα στήριξης δεν μας καλύπτουν και ούτε έχουμε ποτέ λάβει κάποια επιδόματα, οπότε δεν μπορώ να σας πω αν υπάρχει ενδιαφέρον για ενημέρωση, αν υπάρχει γνώση για διεκδίκηση των πακέτων στήριξης», αναφέρει η κ. Ζαλούμη.

«Με σκληρή δουλειά θ’ αντεπεξέλθουμε»

Ο Χρίστος Σπύρου, ιδιοκτήτης γραφείου πώλησης αυτοκινήτων εδώ και είκοσι σχεδόν χρόνια, αναφέρει ότι τα μέτρα είναι καλά και κινούνται προς τη σωστή κατεύθυνση. Είναι σημαντικό, τονίζει, το κράτος σε τέτοιες περιόδους ύφεσης να στέκεται δίπλα στους πολίτες αλλά και τις επιχειρήσεις για να διατηρούνται οι θέσεις εργασίας και να μένουν "ζωντανές" οι δουλειές του κόσμου.

«Τόσο οι επιχειρηματίες, μικροί και μεγάλοι, όσοι και οι εργαζόμενοι πρέπει να μελετούμε τις εξαγγελίες της Κυβέρνησης και να λαμβάνουμε όλες τις αποφάσεις που θα μας βοηθήσουν ν’ αντεπεξέλθουμε. Σίγουρα είναι δύσκολη περίοδος, αλλά παρόμοιες δύσκολες περιόδους αντιμετωπίσαμε και στο παρελθόν και με σκληρή δουλειά καταφέραμε ν’ αντεπεξέλθουμε και έτσι θα κάνουμε και τώρα», λέει ο κ. Σπύρου.