Δίπολο υπερδυνάμεων για αποφυγή επεισοδίου

Πρόθεση της Λευκωσίας ήταν να αναδείξει προς τον Αμερικανό συνομιλητή της πως η αποκλιμάκωση της έντασης, που μόνη της η Άγκυρα δημιουργεί, εξυπηρετεί δύο πολύ σημαντικούς στόχους: Την έναρξη ενός δομημένου διαλόγου για ένα και μόνο ζήτημα, την υφαλοκρηπίδα, μεταξύ Αθηνών και Άγκυρας, και, δεύτερον, την έναρξη, όταν το επιτρέψουν οι συνθήκες στα κατεχόμενα, διαπραγματεύσεων για επίλυση του Κυπριακού

ΧΡΙΣΤΟΣ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΥΣ

Με το ισχυρό δίπολο της παγκόσμιας διπλωματίας επιχειρεί η Λευκωσία να κάνει… κουμάντο στην τουρκική επιθετικότητα. Η ενεργοποίηση της Ουάσιγκτον και της Μόσχας με την εδώ παρουσία, σε διάστημα μερικών ημερών, των Λαβρόφ και Πομπέο, στέλνει μεν ηχηρά μηνύματα, αλλά δεν αποτρέπει επί του παρόντος τα ισλαμοφασιστικά τετελεσμένα.

Την ίδια ώρα, το αποτέλεσμα της έβδομης στη σειρά συνόδου των Med 7 στην Κορσική, που εξέτασε μόνον το θέμα της Τουρκίας, έρχεται να αναβαθμίσει στο μέτρο του δυνατού την εργαλειοθήκη Αθηνών και Λευκωσίας, που γνωρίζουν πολύ καλά ότι ο αγώνας δεν κερδήθηκε.

Παίζει… διάλογος

Η αύξηση των ταχυτήτων της διπλωματίας και της διεθνούς εμπλοκής για τα όσα μόνη η Τουρκία προκαλεί σε Αιγαίο και Ανατολική Μεσόγειο αυξάνει τα ρίσκα.

Ήδη στο πολιτικό παρασκήνιο της υψηλής διεθνούς σκηνής αναπτύσσεται έντονα η ιδέα για έναν ευρύτερο διάλογο, υπό την μορφή διάσκεψης, με τη συμμετοχή των μεγάλων δυνάμεων και όλων των επηρεαζόμενων χωρών.

Αυτό από μόνο του δεν ακούγεται και δεν είναι κακό. Αυτό, όμως, που προκαλεί κρύο ιδρώτα είναι να μπουν οι εμπνευστές (βλέπε Σαρλ Μισέλ) στη λογική των κοινών προς τα πίσω βημάτων από όλους όσοι έχουν ρόλο – αντιμετωπίζοντας θύτη και θύματα με την ίδια ακριβώς λογική. Κάτι τέτοιο θα ανεδείκνυε τον φόβο να ζητηθεί από Κύπρο και Ελλάδα να κάνουν πίσω στις ενεργειακές τους πρωτοβουλίες, με αντάλλαγμα η Τουρκία να αποσύρει τα παράνομα πλοία της. Με μόνους, δηλαδή, ζημιωμένους Αθήνα και Λευκωσία.

Περί Πομπέο…

Χθες αναμενόταν στην Κύπρο, σε μια επίσκεψη αστραπή, ο Υπουργός Εξωτερικών των Ηνωμένων Πολιτειών, Μάικ Πομπέο. Μια κίνηση ματ από το Υπουργείο Εξωτερικών και τον Νίκο Χριστοδουλίδη, που όση κριτική και αν δέχεται, κατάφερε εντός πενθημέρου να φέρει στην Κύπρο τους επικεφαλής της διπλωματίας των δύο υπερδυνάμεων του πλανήτη. Η εδώ παρουσία των Λαβρόφ και Πομπέο προφανώς και δεν μπορεί να περνά απαρατήρητη στην παγκόσμια διπλωματική σκακιέρα. Την ίδια ώρα, ωστόσο, από τη στιγμή που το «Γιαβούζ» συνεχίζει να τρυπά σε αδειοδοτημένο τεμάχιο της Κυπριακής ΑΟΖ, αποδεικνύεται αυτή η παρουσία ως σημειολογική και όχι πρακτικά αποτελεσματική.

Παρά ταύτα, όπως πληροφορείτο η «Σημερινή» από το απόγευμα της Παρασκευής, η πρόθεση της Λευκωσίας ήταν, και προφανώς θα το έκανε, να αναδείξει προς τον Αμερικανό συνομιλητή της πως η αποκλιμάκωση της έντασης, που μόνη της η Άγκυρα δημιουργεί, εξυπηρετεί δύο πολύ σημαντικούς στόχους: Την έναρξη ενός δομημένου διαλόγου για ένα και μόνο ζήτημα, την υφαλοκρηπίδα, μεταξύ Αθηνών και Άγκυρας, και, δεύτερον, την έναρξη, όταν το επιτρέψουν οι συνθήκες στα κατεχόμενα, διαπραγματεύσεων για επίλυση του Κυπριακού.

Το τελευταίο, το ενδεχόμενο, δηλαδή, νέου γύρου διαπραγματεύσεων από εκεί που διακόπηκαν στο Κραν Μοντανά, αποτελεί - μαθαίνει η «Σ» - το καλύτερο χαρτί της Λευκωσίας, που γνωρίζει πλέον καλά ότι ο διεθνής παράγοντας δεν βλέπει όποιαν άλλη διέξοδο από την οριστική επίλυση του πολιτικού προβλήματος.

Η τουρκική τακτική…

Ένας αντικειμενικός κριτής των δεδομένων δεν μπορεί παρά να αναγνωρίσει πως, επί του παρόντος, τουλάχιστον, η τακτική της Άγκυρας στο πεδίο της… μάχης τής εξασφαλίζει πλεονέκτημα. Το οποίο, στη βάση της ισχύος, πολλαπλασιάζεται και εντείνει την πίεση στα δύο θύματα, την Ελλάδα και την Κύπρο.

Ο Ερντογάν, έχοντας ως καλοκουρδισμένη χορωδία σχεδόν το σύνολο του τουρκικού Τύπου, επιλέγει την πολεμική ρητορική ως μέσο πολιτικής εκμετάλλευσης και επίτευξης στόχων που πατούν στην πολλαπλάσια ισχύ της χώρας του έναντι των αμυνομένων.

Η στρατηγική του προσέγγιση να βάζει στον δημόσιο διάλογο, εν είδει απειλητικής προειδοποιήσεως, τον πόνο που θα κληθούν να βιώσουν οι λαοί των χωρών που τα βάζουν με την Τουρκία, έχει ιδιαίτερη σημασία. Προσπαθεί, δηλαδή, να φοβερίσει Ελλαδίτες και Κύπριους πολίτες, ώστε να επιτύχει τον σκοπό του από μέσα. Να πατήσει, με άλλα λόγια, σε ενδεχόμενη αντίδραση των απλών πολιτών που προφανώς και δεν θέλουν πόλεμο, ώστε να σύρει τις ηγεσίες τους σ’ ένα τραπέζι διαπραγμάτευσης, όχι για να κερδίσουν, αλλά για να μειώσουν τις ζημιές.

Το τέλος ή η αρχή;

Προ μηνός, όταν άρχισε να συζητείται η τουρκική βουλιμία, ενώπιον των Υπουργών Εξωτερικών των χωρών μελών της Ε.Ε. είχε λεχθεί από τη Λευκωσία ότι ήταν η αρχή του δρόμου και όχι το τέλος. Και υποδεικνυόταν πανταχόθεν ότι το τέλος είναι το έκτακτο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο στις 24-25 Σεπτεμβρίου. Αυτό έφτασε. Και οι αποφάσεις θα κριθούν ακριβώς στη βάση ότι είναι το τέρμα του δρόμου. Η επιβολή κυρώσεων, αφού η Τουρκία απέρριψε όλα τα «τελεσίγραφα» που είχε, πρέπει να θεωρείται το ελάχιστο. Πιθανή αδυναμία της Ε.Ε. να πάρει εκείνες τις αποφάσεις τις οποίες υποσχέθηκε, θα έχει αρνητικό αντίκτυπο στις κυβερνήσεις Λευκωσίας και Αθηνών. Θα κριθούν αυστηρά.