Κρύβει κινδύνους η επέκταση της αναστολής δόσεων

Στο προσκήνιο βρίσκεται εκ νέου το ζήτημα της αναστολής δόσεων δανείων καθώς ο χρόνος μετρά αντίστροφα για τις τράπεζες, οι οποίες πρέπει να αποφασίσουν για τυχόν παράταση του μέτρου, γεγονός που κρύβει κινδύνους. Η 30ή Σεπτεμβρίου είναι η τελική ημερομηνία για να κοινοποιηθεί στη Φρανκφούρτη και δη στην Ευρωπαϊκή Αρχή Τραπεζών η απόφαση των κυπριακών τραπεζών για την παράταση του μέτρου της αναστολής δόσεων δανείων μετά το τέλος του Δεκέμβρη. Στο χρονικό διάστημα που απομένει, σύμφωνα με σχετικό ρεπορτάζ του «EconomyToday», θα πρέπει να προηγηθούν: λήψη απόφασης από τις τράπεζες, διαβούλευση με την Κεντρική Τράπεζα και το Υπουργείο Οικονομικών, κοινοποίηση της απόφασης στην Ευρωπαϊκή Αρχή Τραπεζών (μέχρι 30 Σεπτεμβρίου), ενώ η πρόταση πρέπει να είναι αιτιολογημένη και συλλογική για όλες τις τράπεζες. Με απλά λόγια, δεν μπορεί να αποφασίσει μια τράπεζα ότι θα δώσει παράταση σε εταιρείες πελάτες της και μια άλλη τράπεζα σε πελάτες της με στεγαστικά δάνεια.

Για την ώρα, το σκηνικό φαίνεται να είναι ομιχλώδες και ουδείς μπορεί να προκαταλάβει εάν θα υπάρξει παράταση και πολύ περισσότερο σε ποιους τομείς θα δοθεί. Υπάρχουν, βέβαια, κάποιες βασικές παράμετροι, που απασχολούν έντονα, όπως για παράδειγμα το αίτημα των ξενοδόχων να τους δοθεί περαιτέρω παράταση στην αναστολή δόσεων έως ότου αρχίσουν να έχουν έσοδα. Την ίδια στιγμή, στην εξίσωση βρίσκονται και οι εποπτικές Αρχές, οι οποίες φέρονται να έχουν αρχίσει να αγγίζουν το θέμα της αναστολής δόσεων. Συγκεκριμένα, ζητούν εκτιμήσεις για το ποσοστό των δανείων αξίας €11.7 δις, που τελεί υπό το μέτρο της αναστολής δόσεων και ενδέχεται να καταστεί μη εξυπηρετούμενο μετά την άρση του. Θέτουν, δηλαδή, το πιο κρίσιμο ερώτημα του «πόσα από αυτά τα δάνεια θα γίνουν μη εξυπηρετούμενα».

Το σημαντικότερο μέτρο

Σε δηλώσεις του στη «Σημερινή» ο Μάριος Πελεκάνος, Πρόεδρος του Κυπριακού Οργανισμού Ανάπτυξης Γης (ΚΟΑΓ), Οικονομολόγος και Σύμβουλος Αφερεγγυότητας, από τον οποίο ζητήσαμε να τοποθετηθεί επί του θέματος, ανέφερε πως πρόκειται ενδεχομένως για το πιο σημαντικό μέτρο που έχει ληφθεί μέχρι σήμερα, αφού μη ύπαρξή του θα είχε ήδη οδηγήσει την οικονομία μας σε πτώχευση. Πρόσθεσε πως με τα νέα οικονομικά δεδομένα και δεδομένου ότι στο τέλος του έτους εκπνέει η διάρκεια της αναστολής, θα πρέπει περισσότερο να ανησυχούμε για το πώς θα αποτρέψουμε τη ραγδαία αύξηση των ΜΕΔ.Ο κ. Πελεκάνος υπενθύμισε πως στο σχέδιο αναστολής δόσεων που βρίσκεται σε ισχύ δεν υπήρχαν κριτήρια για τους δικαιούχους πέραν του γεγονότος να ήταν τα δάνειά τους εξυπηρετούμενα. Κάτι που σημαίνει ότι όλοι όσοι το επιθυμούσαν μπορούσαν να ενταχθούν, ανεξαρτήτως αν τα εισοδήματά τους μειώθηκαν ή όχι. Σύμφωνα με τον ίδιο, η πρόνοια αυτή του σχεδίου βοήθησε σημαντικά στο να έχουμε έναν αρκετά μεγάλο αριθμό δανειοληπτών που είτε αντιμετωπίζουν είτε δεν αντιμετωπίζουν σήμερα οικονομικές δυσκολίες να δηλώνουν συμμετοχή στο σχέδιο. Ένα στοιχείο, συνέχισε, «στο οποίο θα πρέπει να δοθεί μεγάλη σημασία αφού αποτελεί εκ των βασικότερων λόγων για τη διατήρηση της κατανάλωσης, η οποία αντανακλά θετικά στην οικονομία του τόπου μας. Μια οικονομία, η οποία προβλέπεται, παρόλα αυτά, να βιώσει μια σημαντικότατη πρόκληση, αφού το χτύπημα από τη μη έλευση τουριστών θα οδηγήσει το ΑΕΠ σε συρρίκνωση της τάξης περίπου του 8%».

Λάθος η απλή επέκτασή του

Η μείωση του ΑΕΠ, σημείωσε, θα επιφέρει αλυσιδωτές αρνητικές επιπτώσεις στις οικονομικές δυνατότητες επιχειρήσεων και νοικοκυριών με αποτέλεσμα ένας καθόλου αμελητέος αριθμός εξ αυτών να αδυνατούν να αποπληρώνουν τις δόσεις τους με την αρχή του νέου έτους. Οπότε, όπως ανέφερε ο κ. Πελεκάνος, «πολιτεία, εποπτικές Αρχές και τράπεζες καλούνται, σε πλήρη συνεργασία πάντα με τις αρμόδιες Ευρωπαϊκές Αρχές, να παρουσιαστούν έγκαιρα έτοιμοι να εφαρμόσουν νέες λύσεις με σκοπό τον περιορισμό της αύξησης των ΜΕΔ. Λύσεις, που θα αφήνουν παράλληλα και τα απαιτούμενα διαθέσιμα σε επιχειρήσεις και νοικοκυριά, ώστε να έχουν όσα χρειάζονται για να καλύπτουν τα λογικά έξοδα διαβίωσης και λειτουργίας τους. Άλλωστε, μια τέτοια κίνηση είναι προς όφελος όλων, τραπεζών, επιχειρήσεων, νοικοκυριών και πολιτείας».

Σύμφωνα με τον κ. Πελεκάνο, οι σχεδιασμοί θα πρέπει απαραιτήτως να λαμβάνουν υπ’ όψιν το δεδομένο πως δεν θα επηρεαστούν όλες οι επιχειρήσεις και όλα τα νοικοκυριά στον ίδιο βαθμό. «Κάποιοι, δεν θα επηρεαστούν καθόλου ή θα επηρεαστούν σε ελάχιστο βαθμό, άλλοι σε μέτριο και άλλοι σε πολύ μεγάλο. Επομένως, θα ήταν λάθος, κατά την άποψή μου, η απλή επέκταση της διάρκειας της αναστολής δόσεων», πρόσθεσε. Όπως εξήγησε ο ίδιος, οι δέκα μήνες για τους οποίους όσοι έχουν ενταχθεί στο υφιστάμενο σχέδιο δεν θα πληρώσουν δόσεις είναι ήδη πάρα πολλοί. Ταυτόχρονα, σημείωσε πως ο κίνδυνος να «συνηθίσουν» οι δανειολήπτες είναι παραπάνω από ορατός και ποτέ στην εξέλιξη αυτό δεν έχει θετικό αντίκτυπο για την οικονομία, έστω και αν τα χρήματα διοχετεύονται στην ίδια μέσω της κατανάλωσης. Αυτό, πρόσθεσε, αποδεικνύεται και από τη συμπεριφορά πολλών οι οποίοι αντιμετώπισαν δυσκολίες μετά την κρίση του 2013, όταν αναγκάστηκαν να σταματήσουν να πληρώνουν τις δόσεις τους και σήμερα εξακολουθούν να πράττουν το ίδιο, παρόλο που έχουν πλέον τα εισοδήματα για να το κάνουν.

Ο κ. Πελεκάνος τόνισε πως τα δάνεια των νοικοκυριών που θα βιώσουν μείωση των εισοδημάτων τους και τα δάνεια επιχειρήσεων που θα επηρεαστούν στον μεγαλύτερο βαθμό όπως τα ξενοδοχεία και οι επιχειρήσεις που εξαρτώνται από τον τουρισμό, δεν θα πρέπει να αφεθούν για να τύχουν χειρισμού στο τέλος του έτους ή ακόμη χειροτέρα με την αρχή του νέου έτους.«Θα πρέπει άμεσα να εξεταστούν και εγκαίρως να εφαρμοστούν οι κατάλληλες λύσεις για τις ξεχωριστές κατηγορίες περιπτώσεων. Κάποιοι, θα μπορούν και θα πρέπει να αρχίσουν να πληρώνουν κανονικά, κάποιοι θα μπορούν να πληρώνουν μέρος των δόσεών τους και άλλοι καθόλου», είπε. Ταυτόχρονα, συνέχισε, οι όποιες λύσεις, θα πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τους κινδύνους που υπάρχουν για τις τράπεζες, αφού οι δυνατότητές τους δεν είναι απεριόριστες. «Οι επόπτες σε ευρωπαϊκό επίπεδο, έχουν ήδη προβεί σε συγκεκριμένες χαλαρώσεις στις απαιτήσεις τους, ώστε να δώσουν τη δυνατότητα στις τράπεζες να εφαρμόσουν τις κατάλληλες πολιτικές. Από τα όσα συζητούνται σε ευρωπαϊκό επίπεδο αναμένεται ότι σύντομα θα δούμε ακόμα περισσότερα από την πλευρά τους».

Οι βιώσιμοι δανειολήπτες

Όσον αφορά τους βιώσιμους δανειολήπτες – αφορά υφιστάμενα και μελλοντικά νέα ΜΕΔ – ο κ. Πελεκάνος τόνισε τη σημασία λήψης μέτρων για την ορθολογιστική αξιολόγηση της κάθε περίπτωσης. Οι δανειστές καλούνται να επιδείξουν την απαραίτητη ευελιξία, ώστε να δίνεται σε αυτές τις περιπτώσεις το περιθώριο επανόδου στην κανονική αποπληρωμή. Μέτρα όπως οι μαζικές εκποιήσεις για την ανάκτηση δανείων στις περιπτώσεις που ο δανειολήπτης αποδεδειγμένα μπορεί να καταστεί βιώσιμος, θα φέρουν αντίθετα αποτελέσματα και για τις ιδίες τις τράπεζες αφού η πτώση στις τιμές των ακίνητων θα επηρεάσει πρώτιστα την αξία των περιουσιακών τους στοιχείων και την αξία των εξασφαλίσεων του δανειακού τους χαρτοφυλακίου», κατέληξε.