Τα επαγγέλματα που χάνονται και το μέλλον

Αναζητούμε για μας και τα παιδιά μας τα επαγγέλματα του μέλλοντος, ενώ το μέλλον είναι εδώ. Η ταχύτητα με την οποία αναπτύσσεται η τεχνολογία δεν μπορεί να γίνει αντιληπτή ακόμη και από αυτούς που την εξελίσσουν. Οι αλλαγές που επιφέρει αυτή επηρεάζουν όχι μόνο την καθημερινότητά μας, αλλά και τις σκέψεις μας για την επαγγελματική κατεύθυνση που πρέπει να ακολουθήσουμε. Τα επαγγέλματα πλέον έχουν αλλάξει, κάποια έχουν χαθεί εντελώς και κάποια θα πάρουν τον δρόμο της ιστορίας. Ο σύμβουλος σπουδών Άγγελος Βουλδής μίλησε στη «Σημερινή» για τις τάσεις του μέλλοντος, αναφέροντας ποια επαγγέλματα θα αποτελέσουν σύντομα παρελθόν και ποια έχουν προοπτική ανέλιξης.

Παραδοσιακά επαγγέλματα μόνο στο μουσείο

Ο ταχύτατος ρυθμός ανάπτυξης της τεχνολογίας επηρεάζει κάθε πτυχή της ζωής μας. Μια πτυχή, που «βάλλεται» συνεχώς, είναι η αγορά εργασίας. Οι νέες ανάγκες δημιουργούν νέες θέσεις εργασίας, ενώ παράλληλα ακυρώνουν άλλες. Η αυτοματοποίηση εξαφανίζει πολλά μέχρι σήμερα βασικά επαγγέλματα. Μια έρευνα του Ιδρύματος Νεότητας της Αυστραλίας έδειξε ότι το 60% των νέων της χώρας έχουν επιλέξει καριέρες που, κατά μεγάλο ποσοστό, θα αυτοματοποιηθούν τα επόμενα 10 με 15 χρόνια.

Σύμφωνα με τον κ. Βουλδή, «οι νέοι θα πρέπει να μελετήσουν πολύ καλά τις επιλογές που τους δίδονται τώρα αλλά και τις προοπτικές που αυτές παρέχουν, ώστε να κατευθυνθούν σε μονοπάτια που θα τους οδηγήσουν στην επιτυχία».

Επαγγέλματα που τείνουν να εξαφανιστούν:

1. Ταμίες

Στο μέλλον οι ταμίες και τα μηχανήματα self checkout θα καταργηθούν εξαιτίας των συστημάτων RFID (Radio frequency Indentification). Το μόνο που θα κάνεις είναι να παίρνεις τα προϊόντα από το ράφι, τα οποία θα μπαίνουν αυτόματα σε ένα ψηφιακό προσωπικό σου καλάθι και θα χρεώνεσαι μόλις περνάς την πόρτα του καταστήματος. Αυτό συμβαίνει ήδη σε κάποια καταστήματα στο εξωτερικό.

1. Ταξιδιωτικοί πράκτορες

Ποιος θα χρειάζεται ταξιδιωτικό πράκτορα όταν όλες οι πληροφορίες και οι διαδικασίες υπάρχουν στο διαδίκτυο; Οι ιστοσελίδες που υπάρχουν για σύγκριση τιμών αεροπορικών εισιτηρίων, για πληροφορίες σχετικά με ένα μέρος, για ξενοδοχεία, πακέτα διακοπών και για όλες τις επιλογές του τουρίστα είναι πλέον αναρίθμητες. Διαβλέπεται ότι, στο μέλλον, οι ταξιδιωτικοί πράκτορες θα παρέχουν υψηλού επιπέδου υπηρεσίες μόνο σε εξαιρετικές περιπτώσεις.

1. Ταξιτζήδες και οδηγοί

Αν και ακούγεται ριψοκίνδυνο, εντούτοις οι «μελετητές» του μέλλοντος υπολογίζουν ότι και αυτό το επάγγελμα θα εκλείψει. Η αυτοματοποίηση οδηγεί στην απουσία των οδηγών. Τα αυτοκίνητα που διαθέτουν αυτόνομη οδήγηση εξαπλώνονται γρήγορα, οπότε είναι θέμα χρόνου η οδήγηση χωρίς οδηγό να γίνει κανόνας. Ήδη, κυκλοφορεί το πιλοτικό λεωφορείο χωρίς οδηγό στα Τρίκαλα, ενώ στη Σουηδία, στο λιμάνι του Γκέτεμποργκ, κυκλοφορούν φορτηγά χωρίς οδηγό.

1. Δακτυλογράφοι

Ήδη οι περισσότεροι εργαζόμενοι ξέρουν να δακτυλογραφούν μόνοι τους, ενώ ήδη υπάρχουν και εξειδικευμένα προγράμματα φωνητικής πληκτρολόγησης ή επεξεργασίας χειρόγραφων κειμένων.

1. Διαιτητές

Η τεχνολογία απ’ ό,τι φαίνεται αναλαμβάνει δράση και στο κομμάτι της διαιτησίας ενός αγώνα. Το Var και η τεχνολογία Goal Line στους ποδοσφαιρικούς αγώνες και το Hawk-Eye στους αγώνες τένις έχουν ήδη μπει στη ζωή μας. Ούτως ή άλλως σε πολλά σπορ, οι αθλητές έχουν αισθητήρες που καταγράφουν τις κινήσεις και τις επιδόσεις τους, οπότε οι διαιτητές (και μαζί η γκρίνια για τις αποφάσεις τους) θα αποτελέσουν παρελθόν.

1. Ταχυδρόμοι και κούριερ

E-mail στη θέση του ταχυδρομείου και drones στη θέση του κούριερ. Για κάποιους φαντάζει μακρινό. Κάποιοι άλλοι όμως προχωρούν ήδη σε πειραματικές δοκιμές, ώστε τα drones να αναλάβουν να κάνουν delivery. Όσο για το e-mail, αυτό έχει αντικαταστήσει σε μεγάλο βαθμό το ταχυδρομείο. Η τεχνολογία υπάρχει, η νομοθεσία και οι κανόνες είναι θέμα χρόνου να αποφασιστούν.

1. Τυπογράφοι

Ήδη, η τυπογραφία περνάει μεγάλη κρίση, αλλά θα γίνει ακόμα μεγαλύτερη με τη διάδοση των online εφημερίδων και περιοδικών, καθώς και των ηλεκτρονικών βιβλίων (e-books).

1. Βιβλιοθηκάριοι

Η στροφή προς τα ψηφιακά βιβλία και το μειωμένο ενδιαφέρον των ανθρώπων για τις βιβλιοθήκες θα τις καταστήσει μάλλον μουσειακό είδος.

1. Ξυλοκόποι

Αφού, πλέον, η ανάγκη για χαρτί μειώνεται και η χρήση συνθετικών υλικών έχει επεκταθεί σε όλους του τομείς, η ξυλεία θα γίνει ένα είδος πολυτελείας για λίγους. Επιπλέον, η επιτακτική ανάγκη για προστασία των δασών θα δώσει τέλος στη χρήση ξυλείας.

1. Αλιείς

Η τεχνολογία των fish finders βοηθά στον εντοπισμό ολόκληρων κοπαδιών από ψάρια. Έτσι, είτε τα ψάρια θα εκλείψουν εντελώς είτε η νομοθεσία θα γίνει τόσο αυστηρή, που δεν θα επιτρέπεται καθόλου η αλιεία.

Άλλα χάνονται, άλλα δημιουργούνται

Ο κ. Βουλδής τόνισε γι’ ακόμη μια φορά τη σημασία που έχει η στοχοθέτηση των νέων, ώστε να κατευθυνθούν σε επαγγέλματα με «μέλλον». «Την ίδια ώρα που χάνονται τα παραπάνω επαγγέλματα “γεννιούνται” πολύ περισσότερα, που θα πρέπει να αποτελούν τη στοχοθέτηση των νέων για να καλύψουν αυτές τις νέες θέσεις.

»Τα επαγγέλματα ακολουθούν την ταχύτητα του Internet. Υπάρχουν δύο μεγάλες τεχνολογικές εξελίξεις που έρχονται, οι οποίες θα διαφοροποιούν τον χώρο του επιχειρείν και ουσιαστικά τη δομή των επαγγελμάτων. Το 5G, παρόλο που αντιμετωπίζεται με αρνητικότητα από τον κόσμο, θα φέρει το Internet of things, που κάνει τις συσκευές να στέλνουν δεδομένα για την υγεία μας, τον τρόπο που οδηγούμε κ.λπ».

Οι βασικές σπουδές παραμένουν ίδιες, όπως εξηγεί στη «Σ» ο σύμβουλος σπουδών. «Αυτά που θα διαφοροποιηθούν είναι τα εργαλεία, τα μέσα, οι διαδικασίες και η τεχνολογία. Για παράδειγμα, η Νομική θα χρειάζεται αλλά ο τρόπος που θα φτάνει στον καταναλωτή θα είναι μέσα από μία βάση δεδομένων κ.λπ. Αυτήν τη βάση δεδομένων πρέπει κάποιοι που έχουν σπουδάσει Νομική να την αναπτύξουν και να την διαχειριστούν. Επιπρόσθετα, τα προσόντα που θα χρειάζεται κάποιος για να ασκήσει τα νέα επαγγέλματα διαφοροποιούνται, όμως σε όλα αυτά η ανάλυση δεδομένων, εξοικείωση με την τεχνολογία, αλλά και τα βασικά “Soft skills” παραμένουν πάντα απαραίτητα. Επομένως, δεν πρέπει να εστιάζουμε στη μορφή των επαγελμάτων, αλλά στην ανάπτυξη των ουσιαστικών προσόντων και ικανοτήτων που θα δώσουν την κατάλληλη ευλυγισία στους νέους να προσαρμοστούν στις νέες αναπόφευκτες εξελίξεις».