Συνεντεύξεις

Ήρθε η ώρα των μεγάλων αποφάσεων για τη Δικαιοσύνη

Μ. Βορκάς: Η καθυστέρηση στην εκδίκαση υποθέσεων είναι απογοητευτική - Ανάγκη συνολικής μεταρρύθμισης

Τις θέσεις του για τα προβλήματα του δικηγορικού κόσμου και γενικότερα στον χώρο της Δικαιοσύνης διατυπώνει, με συνέντευξή του στη «Σημερινή» της Κυριακής, ο δικηγόρος, υποψήφιος στις προσεχείς εκλογές για την προεδρία του Δικηγορικού Συλλόγου Λευκωσίας, Μιχάλης Βορκάς, καταθέτοντας, ταυτόχρονα, σειρά προτάσεων για την αντιμετώπιση και επίλυσή τους.

Πρόσφατα ο χώρος της Δικαιοσύνης ταλανίστηκε από μια βαθύτατη θεσμική κρίση. Πώς, κατά τη γνώμη σας, μπορεί να διασφαλιστεί η ομαλή λειτουργία της Δικαιοσύνης, χωρίς ενδοθεσμικές έριδες αλλά και εξωθεσμικές παρεμβάσεις;

Είναι στο χέρι μας να διαχειριστούμε και να επαναφέρουμε τα πράγματα στη σωστή τους θέση. Οι λειτουργοί της Δικαιοσύνης διαθέτουν τα προσόντα αλλά και την ικανότητα, δουλεύοντας συνετά, ώστε να πετύχουν τον κοινό στόχο. Είμαστε μια οικογένεια, όπου ο καθένας οφείλει να επιδιώκει το καλό των υπολοίπων. Τούτο μπορεί να επιτευχθεί μόνο στην περίπτωση που η κυπριακή Δικαιοσύνη λάβει τη θέση και τη διάσταση που της αξίζει, διασφαλίζοντας τον ρόλο της στην κοινωνία μας.

Στην προσπάθεια επίτευξης του κοινού στόχου χρειάζεται αρκετή δουλειά, αλλά κυρίως η εμπλοκή και συνεργασία όλων των ενδιαφερομένων χωρίς να αποκλείεται η έκφραση της γνώμης και των εισηγήσεων από οποιονδήποτε, είτε αυτός είναι τα δικαστήρια είτε οι δικηγόροι, ακόμα και το υποστηρικτικό προσωπικό των δικαστηρίων, που ζει καθημερινά και γνωρίζει τα προβλήματα και τους τρόπους αντιμετώπισής τους.

Από την άλλη, οφείλουμε ως δικηγορικός κόσμος να ομολογήσουμε ότι σε μεγάλο βαθμό η αδράνειά μας να εμπλακούμε και να ενισχύσουμε τα οργανωμένα μας σύνολα επέτρεψε, σε συνάρτηση με άλλους παράγοντες, την υποβάθμιση του ρόλου μας στον τομέα της Δικαιοσύνης και ευρύτερα στην κοινωνία. Δεδομένης της επιθυμίας ανατροπής των όσων αρνητικών επισημαίνουμε, από τη μέχρι σήμερα πορεία των πραγμάτων, σε συνδυασμό με τα πλεονεκτήματα που προσφέρει η σημερινή προηγμένη τεχνολογία στο θέμα της επικοινωνίας, δεν υπάρχει δικαιολογία, νοουμένου ότι μεριμνήσουν τα οργανωμένα σύνολα για τη δημιουργία συναφών υποδομών, στη μη συμμετοχή των δικηγόρων σε όσα διαδραματίζονται και τους αφορούν.

Δεν πρέπει να παραγνωρίζεται ότι η σημερινή κατάσταση επιβάλλει πρώτιστα τη συμμετοχή στις διαδικασίες επίλυσης των προβλημάτων τόσο της εκτελεστικής, όσο και της νομοθετικής εξουσίας. Χρειάζονται σοβαρές αποφάσεις και υλοποίησή τους το ταχύτερο. Το τρένο ξέφυγε με ανεξέλεγκτη ταχύτητα, η οποιαδήποτε, δε, καθυστέρηση το μόνο που με βεβαιότητα θα επιφέρει είναι τον πλήρη εκτροχιασμό του, με ολέθριες συνέπειες στο κράτος αλλά και στην κοινωνία μας γενικότερα.

Χρόνια αναποφασιστικότητα των αρμοδίων

Πώς αξιολογείτε, εν γένει, τα προβλήματα του δικηγορικού κόσμου και πώς κατά προτεραιότητα σκέφτεστε να τα αντιμετωπίσετε;

Οι δικηγόροι αποτελούν μέρος της κοινωνίας μας. Πρόκειται για μερικές χιλιάδες που χρόνο με το χρόνο ο αριθμός τους μεγαλώνει με το να εισέρχονται στο επάγγελμα νέοι συνάδελφοι, με όραμα και όρεξη για δουλειά, αλλά ταυτόχρονα με εξαιρετικά ακαδημαϊκά προσόντα.

Πρόκειται, λοιπόν, για ένα υγιές μέρος της κοινωνίας μας, το οποίο, όμως, κατέστη θύμα της χρόνιας αναποφασιστικότητας των αρμοδίων στην έγκαιρη λήψη και υλοποίηση των αναγκαίων αποφάσεων, που θα καθίσταντο εμπόδιο στη σημερινή λυπηρή κατάσταση. Οι δικηγόροι γίνονται, δυστυχώς, απολογητές των λαθών και των ελλείψεων σε αυτό που ονομάζουμε Δικαιοσύνη, τόσο στους Κύπριους πελάτες τους, αλλά, και αυτό είναι το χειρότερο, στους εκατοντάδες ξένους που εμπιστεύθηκαν τις υποθέσεις τους στα κυπριακά δικαστήρια, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την Κύπρο και τη φήμη της διεθνώς. Αφού, λοιπόν, με ερωτάτε για προβλήματα, σας απαριθμώ ενδεικτικά και μόνο μερικά τα οποία θεωρώ εξαιρετικά σοβαρά.

(α) Σε κανένα σύγχρονο κράτος δεν θα μπορούσε να γίνεται ανεκτή η απουσία σύγχρονων κτηριακών εγκαταστάσεων με τον απαραίτητο εξοπλισμό που θα στέγαζε και θα ικανοποιούσε τις αυξημένες ανάγκες των δικαστηρίων της πρωτεύουσάς του. Νιώθω απογοήτευση από το γεγονός και μόνο πως τα κτήρια του Επαρχιακού Δικαστηρίου Λευκωσίας χρονολογούνται από τη μέση, τουλάχιστον, περίοδο της Αγγλοκρατίας, όταν μάλιστα η οικοδόμησή τους προορίζετο για οτιδήποτε άλλο εκτός από δικαστικά μέγαρα. Όσο δε αφορά το εσωτερικό τους, προτιμώ καλύτερα να μην αναφερθώ, αφού ο σκοπός δεν είναι η αντιπαράθεση με αυτούς που όφειλαν, καθηκόντως, αντί να ξοδεύουν εκατομμύρια σε μπαλώματα, να έκτιζαν από χρόνια, όταν τα οικονομικά μας, μάλιστα, ευημερούσαν, ένα ενιαίο δικαστικό μέγαρο σε τοποθεσία που να εξυπηρετούσε πρώτιστα τους πολίτες της Ελεύθερης Κύπρου, με αξιοπρεπή και εξοπλισμένα σύγχρονα γραφεία δικαστών, με αίθουσες ακροάσεων, με πρωτοκολλητεία, αποθηκευτικούς χώρους, με αίθουσες δικηγόρων, δυνατότητα σύνδεσης στο διαδίκτυο, με ικανοποιητικούς χώρους στάθμευσης και ασφαλείς χώρους υγιεινής, αφού τους υφιστάμενους αποφεύγεις να τους επισκεφθείς. Χωρίς αυτά δεν κάμνουμε τη δουλειά μας, εκθέτουμε τους εαυτούς μας και αυτοκοροϊδευόμαστε.

(β) Η μακρόχρονη απουσία σύγχρονων μεθόδων καταχώρισης δικογράφων, που αποτελεί μέρος αυτού που ονομάζουμε ηλεκτρονική Δικαιοσύνη, ταλαιπωρεί αναιτιολόγητα τόσο τους δικηγόρους, όσο και τους ιδίους τους δικαστές και τα πρωτοκολλητεία, που αναγκάζονται να τηρούν φακέλους και έγγραφα χιλιάδων, σε πολλές περιπτώσεις, σελίδων, με ανυπέρβλητες δυσκολίες αποθήκευσης, μεταφοράς, ακόμα και εντοπισμού τους. Όλα αυτά θα μπορούσαν εύκολα να αποφευχθούν.

(γ) Η καθυστέρηση στην εκδίκαση υποθέσεων είναι απογοητευτική. Υπάρχουν περιπτώσεις που υποθέσεις χρειάζονται πάρα πολλά χρόνια να εκδικασθούν. Οι συνέπειες των καθυστερήσεων δεν τιμούν κανέναν, αντίθετα, παραβιάζουν θεμελιώδη δικαιώματα. Είναι κάτι που έπρεπε ήδη να είχε ρυθμιστεί με τη λήψη ριζικών μέτρων και την εφαρμογή νέων μεθόδων και δικαστικών διαδικασιών στον χειρισμό των υποθέσεων.

(δ) Όλα τα πιο πάνω, σε συνδυασμό με τη γενικότερη κακή οικονομική κατάσταση, τόσο την εσωτερική, όσο και τη διεθνή, επιφέρουν σοβαρά πλήγματα τόσο στους χιλιάδες, πλέον, συναδέλφους, των οποίων οι υποθέσεις που χειρίζονται δεν προωθούνται, ούτε ολοκληρώνονται, αλλά και στον ίδιο τον τόπο, στην κοινωνία και στην οικονομία μας. Το δε άδικο και η παρανομία αναπτύσσονται και θριαμβεύουν, βρίσκοντας πρόσφορο έδαφος. Γιατί να προτιμήσει την Κύπρο ως τη δικαιοδοσία επίλυσης των διαφορών του ένας ξένος επιχειρηματίας, όταν γνωρίζει πως αυτό θα κρατήσει χρόνια και πως δεν πρόκειται ουσιαστικά να εξυπηρετηθεί;

(ε) Ενδεικτικό των προβλημάτων είναι και το αβέβαιον της εκτέλεσης και είσπραξης των δικαστικών αποφάσεων, αφού η ισχύουσα νομοθεσία έκλεισε σχεδόν απόλυτα τις πόρτες προς αυτήν την κατεύθυνση. Επιβάλλεται να εξευρεθούν και να θεσπισθούν οι αναγκαίοι κανόνες αποτελεσματικότητας και εφαρμογής των δικαστικών αποφάσεων. Ένα απλό παράδειγμα είναι η αναγκαιότητα της ορθής και έγκαιρης εφαρμογής των διατάξεων του νόμου που αφορά στην εκποίηση ακίνητης ιδιοκτησίας, επί της οποίας έχει εγγραφεί δικαστική απόφαση (ΜΕΜΟ). Τα κτηματολόγια κρατούν στις αποθήκες τους για χρόνια ολόκληρα ανεκτέλεστες τις σχετικές δικαστικές διαταγές. Ακόμα και τα ίδια τα έξοδα των δικηγόρων που κερδίζουν τις υποθέσεις τους, όπως αυτά έστω και καθυστερημένα υπολογίζονται από τα αρμόδια Πρωτοκολλητεία, δεν μπορούν να εισπραχθούν.

Μεταρρύθμιση εφ’ όλης της ύλης

Ο δικηγορικός χώρος διέρχεται μια ιδιαίτερα σοβαρή κρίση τα τελευταία χρόνια, με κύρια χαρακτηριστικά τη συρρίκνωση και την υποβάθμιση του δικηγορικού λειτουργήματος. Ποιες οι απόψεις σας;

Προσπάθησα να σας εξηγήσω τα πλέον σοβαρά προβλήματα στον τομέα της Δικαιοσύνης, με αντίκτυπο και στον δικηγορικό κόσμο. Όπως εξήγησα και στην αρχή, όταν υπάρχει η βούληση και η απαραίτητη συνεργασία, υπάρχουν και οι λύσεις. Είναι γεγονός πως συζητείται η μεταρρύθμιση στη Δικαιοσύνη, που ως αντιλαμβάνομαι λαμβάνει σοβαρά υπ’ όψιν τα όσα σας εξέθεσα, προτείνοντας τις απαραίτητες λύσεις. Οποιαδήποτε, όμως, μεταρρύθμιση δεν είναι ουσιαστική και εφ’ όλης της ύλης, θα είναι καταδικασμένη σε αποτυχία. Για τούτο είμαι κι εγώ ένας από αυτούς που επιζητούν την τελειότητα στο θέμα. Για τούτο και δεν θεωρώ ορθή την κατάληξη και εφαρμογή νομοθετημάτων σε θέματα μεταρρύθμισης, που να μην έχουν λάβει υπ’ όψιν τους τις εκ των προτέρων θέσεις, εισηγήσεις και απόψεις του δικηγορικού κόσμου μέσω των εκπροσώπων του. Ως άνθρωπος θέλω τον διάλογο και τη συζήτηση. Είναι κανόνας στη ζωή μου. Πιστώνω τόσο την εκτελεστική, όσο και τη νομοθετική εξουσία, πρώτιστα δε και τη δικαστική ως έτοιμες να προβούν στη λήψη και εφαρμογή των μεγάλων αποφάσεων που θα θέσουν τα στέρεα θεμέλια ανάδειξης της κυπριακής Δικαιοσύνης. Μια μεταρρύθμιση βασισμένη στα σύγχρονα πρότυπα άλλων προηγμένων κρατών με όμοια νομικά συστήματα, που να κατοχυρώνει και να εξυπηρετεί τον κάθε πολίτη, προσδίδοντάς του εμπιστοσύνη στα ίδια τα δικαστήρια του τόπου του και στους λειτουργούς τους. Χρειαζόμαστε νέες σύγχρονες και προοδευτικές ιδέες, τη δημιουργία υποδομών για διάνοιξη και εξειδίκευση του δικηγορικού κόσμου σε νέους τομείς Δικαίου και κυρίως να σταματήσουμε να φοβόμαστε την αλλαγή.

Ταχεία απονομή της δικαιοσύνης

Ειδικότερα στο θέμα της καθυστέρησης απονομής της δικαιοσύνης. Τι θεωρείτε ότι πρέπει, άμεσα, να γίνει για την αντιμετώπιση αυτού του προβλήματος;

Ήδη, αναφέρθηκα στο ζήτημα της καθυστέρησης στην απονομή της δικαιοσύνης. Εξάλλου, δεν είναι κάτι που μπορεί κάποιος να το κρύψει. Ούτε μπορεί και ούτε έχει το δικαίωμα οποιοσδήποτε να πει πως αυτό που συμβαίνει είναι το σωστό. Για την κατάσταση αυτή ευθύνονται όλοι, περιλαμβανομένου και εμένα, ακόμα, ως λειτουργού της Δικαιοσύνης. Οφείλουμε να βρούμε και να εφαρμόσουμε τις λύσεις. Εδώ και τρία χρόνια, απ’ όσο γνωρίζω, ήρθαν ειδικοί από το εξωτερικό για να ετοιμάσουν, σε συνεργασία με το Ανώτατο Δικαστήριο, νέο δικονομικό κώδικα. Τα χρόνια περνούν και οι υποθέσεις στοιβάζονται στα ράφια. Δεν χρειάζεται να σας απαριθμήσω τα μειονεκτήματα και τα προβλήματα που προκαλούνται τόσο στην εκδίκαση μιας παλιάς υπόθεσης με γεγονότα που συνέβησαν χρόνια πριν, ούτε και το τι θα συνεπάγεται το αποτέλεσμα μιας δίκης, όταν αυτός που προσέφυγε στο Δικαστήριο λάβει την επιδιωκόμενη απόφαση 10, ίσως και περισσότερα χρόνια αργότερα.

Για ολόκληρα χρόνια αναλώνεται πολύτιμος δικαστικός χρόνος στο πήγαινε-έλα, καθιστώντας τους δικηγόρους «αχθοφόρους φακέλων», είτε γιατί δικονομικά έπρεπε να ακολουθηθούν ατέρμονες διαδικασίες με αναβολές επί αναβολών, είτε ένεκα έλλειψης χρόνου των δικαστών, αλλά σε αρκετές περιπτώσεις και ένεκα έλλειψης πραγματικής διάθεσης όλων των συντελεστών της δίκης για προώθηση και ολοκλήρωση των διαδικασιών, κάτι που και τα ίδια τα δικαστήρια επισημαίνουν και κατακρίνουν στις αποφάσεις τους. Ευελπιστώ πως σύντομα θα τεθούν σε εφαρμογή οι νέοι και εκσυγχρονισμένοι δικονομικοί κανόνες προς επίλυση του χρόνιου αυτού προβλήματος. Οποιαδήποτε περαιτέρω καθυστέρηση είμαι της άποψης πως θα οδηγήσει στην πλήρη κατάρρευση του συστήματος. Προσωπικά δεν πρόκειται να το αποδεχθώ. Απαιτείται αλλαγή κανόνων και νοοτροπίας του καθενός. Απαιτούνται επίπεδα, σεβασμός στα Δικαστήρια, στους συναδέλφους, ακόμα και στη δουλειά που ο καθένας μας αναλαμβάνει να διεκπεραιώσει και όχι οι εύκολες λύσεις, που στο τέλος καταλήγουν αδιέξοδες για όλους.

Ο σκόπελος της γραφειοκρατίας

Ένα άλλο πρόβλημα, είναι η ανάγκη ταχείας εξυπηρέτησης των δικηγόρων από εξωδικαστηριακές αρμόδιες Αρχές, ώστε να διευκολύνεται η επιτέλεση του έργου τους. Ποιες οι θέσεις σας επ’ αυτού;

Δεν χρειάζεται ιδιαίτερη ικανότητα στο να αντιληφθούμε το συμφέρον του τόπου μας από την έγκαιρη εξυπηρέτηση των πολιτών του και των υποθέσεών τους από την ίδια την κρατική μηχανή. Η γραφειοκρατία, όντως, ακόμα υπάρχει. Οι δικηγόροι και οι πελάτες τους είναι και αυτοί θύματά της. Η σημερινή τεχνολογία και η εφαρμογή της μπορεί να βοηθήσει τα μέγιστα προς την κατεύθυνση της άμεσης εξυπηρέτησης του κοινού. Η ένταξη των εσωτερικών συστημάτων των αρμοδίων Αρχών σε ένα ενοποιημένο σύστημα, στο οποίο θα περιλαμβάνονται και τα Πρωτοκολλητεία των Δικαστηρίων, είναι κάτι που πρέπει να αξιολογηθεί.

Εν πάση περιπτώσει, ως δικηγόροι δεν θεωρώ πως πρέπει να τυγχάνουμε ιδιαίτερης μεταχείρισης από κάποιον άλλο που πιθανόν να αδυνατεί οικονομικά να διορίσει δικηγόρο για τη διεκπεραίωση της υπόθεσής του. Αυτό, όμως, που αξιώνω, και είναι καθήκον του κάθε δημόσιου υπαλλήλου και Αρχής, είναι η ταχεία εξυπηρέτηση του κοινού. Έχω σε αρκετές περιπτώσεις παραμείνει έκπληκτος από τη σπουδή και το ενδιαφέρον απλών δημοσίων υπαλλήλων στο να εξυπηρετήσουν τον πολίτη. Απογοητεύτηκα, όμως, και σε πολλές άλλες περιπτώσεις, όταν, για παράδειγμα, έτυχε να αναμένω για ολόκληρους μήνες την έκδοση ενός πορίσματος ή την παραχώρηση ενός πιστοποιητικού, πολύ δε χειρότερα όταν υπάρχει αδικαιολόγητη και πέρα από κάθε θεσμό άρνηση χορήγησης εγγράφων (πορισμάτων κ.λπ) που αφορούν πολίτες, οι οποίοι τα αναζητούν για να προωθήσουν τις υποθέσεις τους στα Δικαστήρια. Αφήνω, φυσικά, τις περιπτώσεις που οι αρμόδιοι φορείς αρνούνται ή αμελούν να συμμορφωθούν με διοικητικές αποφάσεις που ακυρώνουν πράξεις ή παραλείψεις τους.

Ανάσχεση της φθίνουσας πορείας

Υπάρχουν αρκετά δικηγορικά γραφεία, τα οποία ακολουθούν φθίνουσα πορεία, τα τελευταία χρόνια, με μείωση του κύκλου εργασιών τους και με σημαντική μισθοδοτική υποβάθμιση, ειδικότερα στην πρωτεύουσα. Πώς ανακόπτεται, κατά τη γνώμη σας, αυτή η πορεία;

Ενόσω ως κράτος και πολίτες δεν αντιλαμβανόμαστε τη σημασία της αναγκαιότητας λήψης μιας νομικής συμβουλής σε μια προσωπική ή επιχειρηματική μας πράξη, θα παραμένουμε εκτεθειμένοι στους κινδύνους των ενεργειών μας. Είναι γι’ αυτό που συνηθίζω να λέω πως το ίδιο το κράτος οφείλει να προχωρήσει στη θεσμοθέτηση της αναγκαιότητας προηγούμενης λήψης νομικής συμβουλής σε περιπτώσεις όπου αυτό επιβάλλεται. Τέτοιες είναι οι περιπτώσεις αγοραπωλησίας ή επιβάρυνσης ακινήτων ή μετοχών, η σύναψη τραπεζικών συμβάσεων και η πολιτογράφηση αλλοδαπών. Χωρίς την έμπρακτη και αποδεδειγμένη συμμετοχή δικηγόρου, δεν μπορεί να καταστεί δυνατή και νόμιμη μια τέτοια συναλλαγή. Δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις, που καταλήγουν στα δικαστήρια διαφορές αυτής της φύσεως, ένεκα της απουσίας δικηγόρου κατά τον χρόνο σύναψης τέτοιων συμβάσεων, επιφορτίζοντάς τα με πρόσθετες υποθέσεις.

Πέραν τούτου, δεν μπορεί στην Κύπρο, ένα νησί με λιμάνια και αεροδρόμια, να μην καταλήγουν εδώ και χρόνια σοβαρές υποθέσεις αυτής της φύσεως στα δικαστήρια. Έψαξαν οι αρμόδιοι να εντοπίσουν τα αίτια; Διερωτήθηκαν γιατί δεν καταλήγουν για επίλυση στην Κύπρο διαφορές εκατομμυρίων ευρώ μέσω διαιτησίας, παρά την εμπλοκή κυπριακών εταιρειών σε αυτές; Γιατί άραγε δεν μας προτιμούν, πλέον, οι διεθνείς ασφαλιστικοί οίκοι, εταιρείες και οργανισμοί;

Όλα τα ανωτέρω θα μπορούσαν κάλλιστα να αυξήσουν τη δικηγορική ύλη και να απασχολήσουν εκατοντάδες νέους, καθόλα καταρτισμένους, αλλά και παλαιότερους δικηγόρους, προσδίδοντας κύρος στο νομικό μας σύστημα, αλλά και στους ίδιους τους δικηγόρους, τα δικαστήρια και το κράτος μας, που θα είχε και το ανάλογο οικονομικό όφελος. Η ευημερία και οι τρόποι διασφάλισής της πρέπει, επίσης, να αντιμετωπιστούν ως προτεραιότητα από τα οργανωμένα σύνολα των δικηγόρων.

Εφαρμογή του νόμου σε όσους δικηγόρους παρανομούν

Είναι διάχυτη η εντύπωση, ευρέως, πως διάφορα μεγάλα δικηγορικά γραφεία εμπλέκονται σε υποθέσεις που όζουν σκανδάλων ή και ακόμη συνδέονται με διαβλητές δραστηριότητες ως προς τη νομιμότητα ή το ηθικό τους έρεισμα, προκαλώντας κρίση εμπιστοσύνης όσον αφορά τη λειτουργία εν γένει των δικαιϊκών θεσμών, καθ’ όσον, μέρος αυτών, αποτελεί και το δικηγορικό λειτούργημα. Τι πρέπει να γίνει, κατά τη γνώμη σας, επί του προκειμένου;

Οφείλουμε να διαχωρίσουμε την συντριπτική πλειοψηφία του δικηγορικού κόσμου από τη μειοψηφία κάποιων που επιλέγουν να λειτουργούν κατά τρόπο μεμπτό, ακόμα, δε, ίσως και να παρανομούν. Δεν πρόκειται ως σύνολο να καταστούμε απολογητές για κανέναν. Οι αρμόδιες εποπτικές Αρχές και ο Δικηγορικός Σύλλογος έχουν την εξουσία, αλλά και υποχρέωση επιτήρησης και εφαρμογής του νόμου σε όσους παρανομούν. Συνεπώς και την υποχρέωση σ’ αυτές τις περιπτώσεις να εφαρμόσουν τους νόμους που περιέχουν και τις σχετικές συνέπειες.

Εμπέδωση κράτους δικαίου

Συνοψίζοντας τα ως άνω, πώς μπορεί, κατά την κρίση σας, να εμπεδωθεί ένα πραγματικό κράτος Δικαίου στην Κυπριακή Δημοκρατία, όχι μόνο κατά το γράμμα;

Είμαστε ικανοί και μπορούμε να πετύχουμε αυτά που πολλοί άλλοι δεν θα μπορούσαν ίσως ποτέ. Εκ φύσεως και ως προδίδει η ιστορία του λαού μας, ξέρουμε να επιβιώνουμε, να στεκόμαστε στα πόδια μας και να μη μας φοβίζει να σηκώνουμε τα μανίκια για δουλειά. Έχουμε τα μέσα και γνωρίζουμε τον τρόπο. Φτάνει να το θέλουμε και, κυρίως, να το επιδιώξουμε, πάντοτε σε συνεργασία. Το σίγουρο για εμένα είναι ένα, πως είτε το θέλουμε είτε όχι, η σημερινή κατάσταση δεν μπορεί να συνεχισθεί. Νιώθω πως φθάσαμε στο σκοτάδι απ’ όπου, όμως, με σωστά διαβήματα υπάρχει ακόμη περιθώριο να γίνει αντιληπτό το φως. Είναι πεποίθησή μου πως τόσο εγώ προσωπικά, όσο και οι εκλεκτοί συνάδελφοί μου που απαρτίζουν τον συνδυασμό μου για τις επερχόμενες εκλογές του Δικηγορικού Συλλόγου Λευκωσίας, θα συμβάλουμε ουσιαστικά προς αυτήν την κατεύθυνση.