Ο τεχνολογικά ενδυναμωμένος καταναλωτής και ο εκδημοκρατισμός των χρηματαγορών

Ο τεχνολογικός μετασχηματισμός έχει επιφέρει σημαντικές βελτιώσεις σε αρκετούς τομείς δραστηριοποίησης (όπου δεν ισχύει, οι τομείς αυτοί μάλλον έχουν ή θα εξαφανιστούν σύντομα), αλλά αυτό που έχει εμφανώς επιφέρει είναι την ενδυνάμωση του καταναλωτή, η εμπειρία του οποίου είναι κεντρικός πυρήνας για οποιοδήποτε επιχειρηματικό μοντέλο. Η αμεσότητα της εξυπηρέτησης και παράδοσης προϊόντων που περιμένει ο καταναλωτής τού σήμερα, η ενεργός του συμμετοχή στην ανατροφοδότηση για βελτίωση των προϊόντων της αρεσκείας του (με αμεσότητα επικοινωνίας με τις εταιρείες παραγωγής παρά με τους μεταπωλητές), η επιλογή στα κανάλια προώθησης για βελτίωση της προσέγγισης της καταναλωτικής αγοράς και η μετεξέλιξη στην καθαρά εξατομικευμένη κατηγοριοποίηση και στοχοποίηση των καταναλωτικών αναγκών, είναι μόνο μερικά παραδείγματα της νέας πραγματικότητας που συντελείται. Ο καταναλωτής είναι πλέον στο επίκεντρο, ενδυναμωμένος τεχνολογικά (με τη συνδεσιμότητα που του προσφέρουν οι έξυπνες συσκευές που διαθέτει) αλλά και πολλές φορές απομονωμένος ακριβώς γι’ αυτόν τον λόγο.

Οι χρηματαγορές επιβραβεύουν ακριβώς τις εταιρείες που έχουν βελτιστοποιήσει αυτήν τη διαδικασία. Η Amazon έχει την υψηλότερη χρηματοοικονομική αξία και υπερηφανεύεται ότι είναι σε θέση να γνωρίζει τι επιθυμούν οι καταναλωτές μέχρι και 2 μέρες πριν να το γνωρίζουν οι ίδιοι. Αυτό γίνεται εφικτό με την ανάλυση δεδομένων που συλλέγονται παγκοσμίως είτε από την ίδια την εταιρεία είτε από παρόχους και την εφαρμογή τεχνητής και επαυξημένης νοημοσύνης. Δημιουργείται έτσι μια νέα οντότητα, όπου τα δεδομένα είναι η «φλέβα αίματος που δίνει ζωή» και μπορεί αμερόληπτα να δίνει εισηγήσεις σε παραμέτρους μεν καθορισμένους από τον άνθρωπο, δυνητικά όμως είναι σε θέση να παίρνει αποφάσεις ανεξάρτητα.

Οι χρηματαγορές δεν μπορούσαν να μείνουν ανεπηρέαστες, αφού οι παραδοσιακές εικόνες από χρηματιστήρια που έχουμε στο μυαλό μας ανήκουν πλέον στο παρελθόν, με το 60% των χρηματιστηριακών πράξεων να πραγματοποιούνται από λογισμικά υπολογιστών και το 35% των επενδυτικών ταμείων να έχουν επενδυτική πολιτική που καθορίζεται πλέον εξολοκλήρου από λογισμικά. Κατά παράξενο τρόπο, αυτό έχει επιφέρει έναν εκδημοκρατισμό τόσο της κατανομής των κεφαλαίων όσο και της απόδοσης. Η επιλογή κατανομής κεφαλαίων γίνεται σε σχέση με την ανάλυση δεδομένων για εταιρείες που λύνουν προβλήματα με τον καταναλωτή ως κεντρικό πυρήνα. Το πιο σημαντικό γεγονός όμως είναι ότι ο ενδυναμωμένος τεχνολογικά καταναλωτής έχει αμεσότητα στην πληροφόρηση σε σχέση με αποδόσεις, δείκτες, νέα, αναλύσεις ή ακόμα και σε σχέση με την επενδυτική πολιτική κάποιου που ακολουθεί στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Σημαντικό ρόλο στη διαδικασία αποτελεί η σημαντική μείωση του σχετικού κόστους. Αρκετές εταιρείες ήδη στοχεύουν στο πώς να βοηθήσουν τον καταναλωτή σε σημείο που να χειρίζεται εξολοκλήρου τα οικονομικά και το αποταμιευτικό του πλάνο.

Οι προβληματισμοί όμως παραμένουν ισχυροί σε όλα τα θέματα. Η οικονομική σταθερότητα σίγουρα έρχεται πρώτη, αφού αυξάνεται η μαθηματική και υπολογιστική δύναμη των αλγορίθμων (οι αλγόριθμοι έχουν τη δυνατότητα να επενδύουν αλλά και ρευστοποιούν βάσει συγκεκριμένων χαρακτηριστικών). Η επένδυση μπορεί να φαίνεται καλή, αλλά η αμεσότητα της ρευστοποίησης στο τέλος ενδεχομένως να οδηγεί σε αποσταθεροποίηση.

Επιπρόσθετα, η συγκέντρωση του πλούτου είναι επίσης μείζον θέμα αφού αν το πλεονέκτημα θα είναι η υπολογιστική δύναμη του αλγορίθμου και η αμεσότητα στην παροχή επικαιροποιημένων δεδομένων, τότε εταιρείες όπως η Amazon που αναφέραμε προηγουμένως μπορεί να κυριαρχήσουν σε όλους τους τομείς. Ήδη βλέπουμε και ονομάζουμε τεχνολογικούς κολοσσούς τις εταιρείες αυτές, οπότε το θέμα δεν είναι και τόσο θεωρητικό πλέον. Ως εκ τούτου, η εταιρική διακυβέρνηση έχει σήμερα ακόμη περισσότερη σημασία. Ενδεχόμενο πρόβλημα μπορεί να είναι και το πώς θα διορίζεται το διοικητικό συμβούλιο μιας εταιρείας που θα έχει μετόχους επενδυτικά ταμεία που «τρέχουν» εξολοκλήρου με πολιτικές καθορισμένες από λογισμικά – ενδεχομένως ο αλγόριθμος να διαχειρίζεται και τις αξιολογήσεις για την καταλληλόλητα των υποψήφιων μελών ενός διοικητικού συμβουλίου.

Η δύναμη που μας παρέχεται από την τεχνολογία και ο εκδημοκρατισμός των χρηματαγορών δεν είναι κάτι μόνο θεωρητικό πλέον, όπως ήταν πριν κάποια χρόνια. Το ζήτημα που τίθεται εύλογα από κάποιους είναι ότι για να συνεχίζουμε να το απολαμβάνουμε πρέπει να δημιουργηθεί το κατάλληλο κανονιστικό πλαίσιο (π.χ. Γενικός Κανονισμός Προστασίας Δεδομένων - GDPR) και σίγουρα σε παγκόσμιο επίπεδο. Πολλοί κύκλοι όμως αντιτίθενται, αφού η υπερβολική παρέμβαση μπορεί να αλλοιώσει ακριβώς αυτό τον τεχνολογικό μετασχηματισμό.

*Διοικητικός Σύμβουλος, KPMG Limited