Οι αλήθειες της μάσκας

Αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής μας θα συνεχίσει να είναι για πολύ καιρό ακόμη η προστατευτική μάσκα. Σύμφωνα με τους ειδικούς, η μάσκα θα πάψει να είναι υποχρεωτική όταν θα έχει εμβολιαστεί το αναγκαίο ποσοστό του πληθυσμού, ώστε να έχουμε αποκτήσει ανοσία στην κοινότητα. Αυτό υπολογίζεται να γίνει το πρώτο τρίμηνο του 2021, οπότε το διάταγμα που έχει ισχύ μέχρι και τα μέσα Ιανουαρίου ενδέχεται να ανανεωθεί. Κάποιοι αποδέχονται τα νέα δεδομένα και συμμορφώνονται με τις οδηγίες των επιδημιολόγων και της Κυβέρνησης για χρήση της μάσκας, ενώ υπάρχει, βεβαίως, και μία άλλη μερίδα του πληθυσμού, που διαφωνούν κάθετα με αυτό το μέτρο προστασίας, υποστηρίζοντας πως δεν υπάρχουν επιστημονικές μελέτες που να καταδεικνύουν την αναγκαιότητα της χρήσης της. Με δεδομένο, όμως, το ότι θα πρέπει να συνηθίσουμε τη χρήση της μάσκας -όποια προσωπική άποψη κι αν έχουμε για την αποδοτικότητά της ως μέτρου προστασίας- η «Σ» με τη βοήθεια ειδικών απαντά σε καίρια ερωτήματα που μπορεί εύλογα να γεννώνται στο μυαλό του κάθε πολίτη. Πιο κάτω παραθέτουμε τις απαντήσεις του Καθηγητή Μικροβιολογίας και μέλους της Επιδημιολογικής Ομάδας του Υπουργείου Υγείας, Πέτρου Καραγιάννη και του Πνευμονολόγου Χάρη Αρμεύτη.

Δρ Πέτρος Καραγιάννης

Μέχρι πότε θα πρέπει να φοράμε τη μάσκα; Κάποιοι λένε ότι θα παύσει να είναι υποχρεωτική το πρώτο τρίμηνο του 2021, όταν θα έρθει το εμβόλιο…

Το ισχύον διάταγμα λέει μέχρι τα μέσα του Ιανουαρίου του 2021. Επομένως, αν χρειαστεί να φορεθεί για μακρύτερο διάστημα, θα γίνει νέα σύσταση. Όταν αποκτήσουμε ένα επίπεδο ανοσίας, το οποίο ενεργεί αποτρεπτικά στη μόλυνση, θα μπορούμε να χαλαρώσουμε κάποια μέτρα και το πρώτο ίσως να είναι η μάσκα.

Ποιες μάσκες είναι ορθότερο να χρησιμοποιούνται από το κοινό; Οι χειρουργικές μίας χρήσης ή οι υφασμάτινες;

Και οι δύο είναι εξίσου καλές. Υπάρχουν τώρα τόσες πολλές υφασμάτινες οι οποίες μπορούν να πλυθούν και να επαναφορεθούν και με αυτόν τον τρόπο δεν επιβαρύνουμε και το περιβάλλον, αλλά και το κόστος είναι πολύ πιο μικρό.

Να υπενθυμίσουμε τη σωστή χρήση της μάσκας; Πώς την φοράμε, πώς την βγάζουμε και την πετάμε αλλά και πόσο συχνά πρέπει να πλένουμε τις μάσκες πολλαπλής χρήσης;

Η σωστή διαδικασία είναι η εξής: Αρχικά πλένουμε τα χέρια μας με αντισηπτικό. Παίρνουμε τη μάσκα από τα λάστιχα, την περνάμε πίσω από τα αφτιά και βεβαιωνόμαστε ότι το πάνω μέρος της καλύπτει μέχρι πάνω ψηλά τη μύτη και το κάτω μέρος της φτάνει κάτω από το πιγούνι. Για να την αφαιρέσουμε και πάλι την παίρνουμε από τα λάστιχα δεξιά και αριστερά και ποτέ δεν αγγίζουμε την εξωτερική της επιφάνεια. Αλλάζουμε μάσκα όταν βραχεί το εσωτερικό της και την πετάμε σε κάδο απορριμμάτων.

Τονίζεται ότι οι υφασμάτινες πρέπει να πλένονται κάθε μέρα γιατί μπορεί το παθογόνο να κολλήσει στην εξωτερική επιφάνεια της μάσκας. Χρειάζονται συχνή αλλαγή, πλύσιμο το βράδυ, σιδέρωμα και επαναχρησιμοποίηση. Το ζεστό σίδερο είναι ένα επιπλέον μέτρο που αδρανοποιεί το παθογόνο.

Οι μαθητές στο σχολείο θα πρέπει να αλλάζουν μάσκα σε κάθε διάλειμμα ή μπορούν να μένουν με την ίδια όλη μέρα;

Θα μπορούν να την βγάζουν όσο είναι έξω από τις τάξεις, αλλά πάντα θα πρέπει να κρατούν τις αποστάσεις. Κατά τη διάρκεια του διαλείμματος αν είναι υφασμάτινη ο μαθητής θα μπορεί να την βγάλει, να την τοποθετήσει σε σακουλάκι και να χρησιμοποιήσει μία άλλη και να πλυθούν το απόγευμα, αλλιώς αν πρόκειται για χειρουργικές μάσκες μίας χρήσης θα πρέπει να χρησιμοποιούν 3-4 την ημέρα. Το σίγουρο είναι ότι θα υπάρξει μεγάλη κατανάλωση από μάσκες στα σχολεία.

Δρ Χάρης Αρμεύτης

Υπάρχουν επιστημονικές έρευνες που αποδεικνύουν ότι η μάσκα είναι η καλύτερη επιλογή για προστασία από τον κορωνοϊό;

Η μάσκα παραδοσιακά αποτελεί μέτρο προστασίας για τις λοιμώξεις. Ανέκαθεν υπήρχαν επιστημονικά δεδομένα για τη χρήση της. Για τον Covid-19 υπάρχουν μοντέλα προσομοίωσης και μελέτες που καταδεικνύουν ότι εκεί που γίνεται καθολική χρήση της μάσκας μειώνονται τα περιστατικά και οι θάνατοι. Άρα η μάσκα είναι ένα επιστημονικά τεκμηριωμένο μέτρο προφύλαξης - μαζί με τα υπόλοιπα μέτρα - όχι μόνο για το κορωνοϊό, αλλά γενικώς για τις λοιμώξεις.

Πώς σχολιάζετε τις ανησυχίες που εκφράζονται από πολίτες όσον αφορά την επικινδυνότητα της χρήσης μάσκας για αρκετές ώρες, όπως για παράδειγμα στους χώρους εργασίας που είναι αναγκαία αλλά και στα σχολεία; Μπορεί όντως να προκαλέσει προβλήματα στο αναπνευστικό;

Όντως δημιουργεί μία δυσφορία ειδικά σε αυξημένες θερμοκρασίας και όταν την φοράμε για παρατεταμένο χρονικό διάστημα. Αλλά δεν είναι επικίνδυνη. Δεν υπάρχει καμία επιστημονική μελέτη που να λέει ότι μειώνει το οξυγόνο και αυξάνει το διοξείδιο. Αυτά δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα επιστημονικά. Αντιθέτως, η μάσκα φιλτράρει τον αέρα που αναπνέουμε. Το να εκφράζει κάποιος μία άποψη δεν παύει να είναι άποψη. Εμείς εκφράζουμε επιστημονικά τεκμηριωμένα δεδομένα, που λένε πως δεν υπάρχει θέμα στη χρήση της μάσκας. Είναι ένα παγκόσμιο μέτρο και όχι μόνο της χώρας μας. Προστατεύει τους απέναντί μας από εμάς, άρα πρέπει να τη φοράμε όλοι και διατηρώντας τις αποστάσεις. Εφόσον χρησιμοποιείται σωστά και καλύπτει τη μύτη και το πιγούνι, παρέχει σημαντική προστασία.

Όσο αφορά τα παιδιά, αν νιώθουν ότι δυσκολεύονται μπορούν όταν βγουν από την τάξη να αφαιρέσουν για λίγο τη μάσκα με προσοχή και μετά να την ξαναφορέσουν. Ιδιαίτερα σε έναν κλειστό χώρο όπως είναι οι τάξεις, όπου στην πλειονότητά τους δεν υπάρχει κλιματισμός, σίγουρα η δυσφορία αυξάνεται, οπότε πρέπει να τους παρέχεται αυτή η δυνατότητα για να ανακουφίζονται.

Τα άτομα που αντιμετωπίζουν αναπνευστικά προβλήματα ή τα άτομα που έχουν άσθμα μπορούν να φορούν κανονικά τη μάσκα ή υπάρχουν κίνδυνοι;

Οι επιστημονικές συστάσεις από την Πνευμονολογική Εταιρεία λένε ότι σε άτομα που πάσχουν από χρόνια πνευμονική ανεπάρκεια όντως το αίσθημα δυσφορίας στη χρήση της μάσκας είναι αυξημένο, αλλά ταυτόχρονα τα άτομα αυτά αν βρεθούν σε χώρο συνωστισμού και δεν φορούν μάσκα διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο από τυχόν μόλυνση με τον ιό. Οπότε αν δεν μπορούν τα ίδια τα άτομα να κάνουν χρήση της μάσκας, τότε πρέπει να αποφεύγουν αυτούς τους χώρους. Η μάσκα μπορεί να προκαλέσει το αίσθημα της δύσπνοιας, αλλά από την άλλη αυτά τα άτομα κινδυνεύουν περισσότερο από τον ιό.

«Πρέπει να μάθουμε να ζούμε με τη μάσκα»

«Αν χαλαρώσουμε και ξεφύγει η κατάσταση, ιδιαίτερα το φθινόπωρο που έχουμε και την εποχική γρίπη, θα είναι πολύ δύσκολο αυτήν τη φορά να την επαναφέρουμε»

Σύμφωνα με τον κ. Αρμεύτη, για να επανέλθουμε στην κανονικότητα, πρέπει να λάβουμε αυτά τα μέτρα όπως η χρήση της μάσκας και η τήρηση των αποστάσεων. Όπως είπε, αν αυξηθούν τα κρούσματα και οι νοσηλείες, τότε θα αναγκαστεί η Πολιτεία να λάβει πιο αυστηρά μέτρα, που προνοούν ακόμα και τοπικά Lockdown, γεγονός που δεν θα βοηθήσει ούτε την οικονομία του τόπου. Περαιτέρω, τόνισε πως η διεθνή εμπειρία δείχνει ότι χώρες που δεν παίρνουν μέτρα προφύλαξης αντιμετωπίζουν σοβαρό πρόβλημα, οπότε αν χαλαρώσουμε και ξεφύγει η κατάσταση -ιδιαίτερα το φθινόπωρο που έχουμε και την εποχική γρίπη- θα είναι πολύ δύσκολο αυτήν τη φορά να την επαναφέρουμε.

«Εμείς ακολουθούμε τις κατευθυντήριες οδηγίες, βάσει των επιστημονικών δεδομένων. Δεν είναι προσωπικές μας απόψεις. Δεν πρέπει να μπαίνουμε στη λογική του πειράματος. Μέχρι να κυκλοφορήσει το εμβόλιο και να εμβολιαστεί ένα σημαντικό ποσοστό του πληθυσμού, πρέπει να μάθουμε να ζούμε με τη μάσκα. Εκτός εάν προκύψει ότι παγκοσμίως υπάρχει μία μείωση των περιστατικών, μία πρόβλεψη που είναι παρακινδυνευμένη», ανέφερε ο κ. Αρμεύτης.

Καταληκτικά υπογράμμισε πως τώρα κάνουμε διαχείριση του κινδύνου και καμιά φορά χρειάζεται να πάρεις μέτρα που μπορεί να φαίνονται σκληρά ή ο κόσμος να μην τα κατανοεί ή να τα αμφισβητεί, οπότε η απάντηση που δίνουμε είναι ότι αν χαλαρώσεις τα μέτρα υπάρχει ο κίνδυνος -όπως είδαμε να γίνεται και σε άλλες χώρες- να βρεθείς σε μία χειρότερη κατάσταση απ’ ό,τι πριν.