Μετά παρρησίας για την Ιστορία και την Αλήθεια

Έχω στα χέρια μου το βιβλίο με τίτλο «Μετά Παρρησίας – Για την Ιστορική αλήθεια», πραγματική κατάθεση ψυχής του Γιαννάκη Μάτση, αδελφού του Ήρωα της Ε.Ο.Κ.Α. 1955-59, Κυριάκου Μάτση. Ο Κυριακός Μάτσης αποτελεί την πιο πεφωτισμένη μορφή του κυπριακού αγώνα κατά της αγγλικής αποικιοκρατίας. Επέλεξε έναν ηρωικό θάνατο αρνούμενος να παραδοθεί στους σιδερόφρακτους Άγγλους στρατιώτες που βρέθηκαν έπειτα από προδοσία πάνω από το κρησφύγετό του, σε μια ταπεινή κατοικία στο κατεχόμενο σήμερα χωριό Δίκωμο. «Εξοχότατε, ου περί χρημάτων τον αγώνα ποιούμεθα, αλλά περί αρετής», ήταν η πληρωμένη απάντηση που έδωσε στον κυβερνήτη Χάρτινγκ, ο οποίος τον επισκέφθηκε στις φυλακές όπου εκρατείτο, προσφέροντάς του ένα μυθικό, για την εποχή εκείνη, χρηματικό ποσό, προκειμένου να του αποσπάσει μυστικά της Οργάνωσης. Εκστασιασμένος από το υπέρμετρο θάρρος του ο Άγγλος κυβερνήτης έδωσε εντολή να σταματήσουν πάραυτα τα απάνθρωπα βασανιστήρια στα οποία επί μέρες πολλές υποβαλλόταν και υπέμενε με θάρρος και καρτερία μοναδική.

Ο Γιαννάκης Μάτσης υπηρέτησε ανιδιοτελώς την πατρίδα από πολλές θέσεις. Πρώτα ως αντάρτης της Ε.Ο.Κ.Α. και ύστερα μέσα από το Κυπριακό και Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Αναδείχθηκε Πρόεδρος του μεγαλύτερου κόμματος στην Κύπρο, του Δημοκρατικού Συναγερμού (ΔΗ.ΣΥ.), οι πλείστοι αξιωματούχοι του οποίου τον αντιμετώπισαν περισσότερο ως εχθρό, παρά ως έναν πραγματικό συναγωνιστή και φίλο. Παρέμεινε και παραμένει πιστός πάντα σε αρχές και αξίες με τις οποίες γαλουχήθηκε από μικρός, γι’ αυτό και δεν δίστασε να συγκρουσθεί ακόμα και με τον ιστορικό ηγέτη του ΔΗ.ΣΥ., μακαριστό Γλαύκο Κληρίδη.

Αποκορύφωμα αυτής της σύγκρουσης αποτελεί η διαφωνία που εξέφρασε με τον πλέον δυναμικό τρόπο απέναντι στο σχέδιο λύσης του Κυπριακού, το γνωστό «Σχέδιο Ανάν». Γράφει ο ίδιος στη σελίδα 269 του βιβλίου του: «Μεγάλο δίλημμα της πολιτικής μου ζωής υπήρξε το δημοψήφισμα για το Σχέδιο Ανάν. Από την μια η υποχρέωση για κομματική πειθαρχία και, από την άλλην, η ευθύνη για την απόρριψη ενός Σχεδίου που οδηγούσε με μαθηματική ακρίβεια στην κατάλυση της Κυπριακής Δημοκρατίας και δημιουργία δύο χωριστών κρατών… Η λύση που παρείχε το Σχέδιο Ανάν ήταν διάτρητη και θα κατέρρεε ανά πάσα στιγμή και κυρίως όποτε η Τουρκία αποφάσιζε να το πράξει...

»Ο Πρόεδρος Κληρίδης, που διαλαλούσε “την πατρίδα ουκ ελάττω παραδώσω”, είχε διαγράψει τη συνέχεια του όρκου των Αθηναίων εφήβων: “πλείω δε και αρείω όσης αν παραδέξωμαι”. Γιατί, ούτε μεγαλύτερη, ούτε καλύτερη θα την παρέδιδε με το Σχέδιο Ανάν. Ο Πρόεδρος του κόμματός μου (ο Νίκος Αναστασιάδης δηλαδή) και κάποια ακόμη από τα ανώτερα στελέχη του είχαν εγκολπωθεί τις απόψεις του Γλαύκου Κληρίδη…». Σημειώνεται ότι η βάση του Δημοκρατικού Συναγερμού βροντοφώναξε «Όχι» στο Σχέδιο Ανάν, παρά τις αφόρητες πιέσεις που δέχθηκε από την ηγεσία του κόμματος!

Στο βιβλίο του Γιαννάκη Μάτση ανακαλύπτουμε τις μεγάλες αλήθειες που επιμελώς αποκρύπτονται από το διεφθαρμένο πολιτικό κατεστημένο από ιδρύσεως της Κυπριακής Δημοκρατίας έως και σήμερα. Ούτε ο Μακάριος ξεφεύγει της αδέκαστης κριτικής του Γιαννάκη Μάτση, παρά τις πολύ στενές φιλικές και οικογενειακές σχέσεις που υπήρχαν μεταξύ τους. Γιατί και ο Μακάριος διέπραξε σωρεία σοβαρών λαθών, που επιμελώς αποκρύπτονται.

Στην κατάθεση του Γιαννάκη Μάτση θα μάθουμε πολλά για τα δύσκολα χρόνια του ενωτικού αγώνα, τα πρώτα βήματα της Κυπριακής Δημοκρατίας, τον εμφύλιο σπαραγμό, τις διακοινοτικές συγκρούσεις, τις ανεκμετάλλευτες ευκαιρίες επίλυσης του Κυπριακού, την επαναπροσέγγιση με το σύνοικο στοιχείο, την εθνική στρατηγική που πρέπει να χαράξουμε από κοινού με την Αθήνα στο Κυπριακό και άλλα πολλά…

Γράφει στον πρόλογο του βιβλίου του: «Αποφάσισα να μιλήσω ύστερα από βαθύ προβληματισμό. Χωρίς υπεκφυγές, με γνώμονα την αλήθεια και την ανάγκη να καταγραφεί η πραγματική Ιστορία για την Κύπρο. Με βασανίζει το ερώτημα πώς φθάσαμε εδώ, ύστερα από έναν τιτάνιο αγώνα με θυσίες που είχαν προκαλέσει την παγκόσμια συμπάθεια και τον θαυμασμό.

»Αναμέτρηση ψυχής και έπος πνευματικό ήταν ο αγώνας. Αντι-κομμουνιστικός δεν υπήρξε ποτέ. Αντι-τουρκικός ουδέποτε. Ο Αγώνας της Ε.Ο.Κ.Α. ήταν και παραμένει μέχρι τέλους γνήσια απελευθερωτικός και μόνιμα αντιαποικιακός. Και παρ’ όλα τα πολλαπλά εμπόδια που παρεμβλήθηκαν στον δρόμο μας -προϊόντα κακόβουλων ερμηνειών των στόχων του αγώνα μας, οδηγιών έξωθεν ή τεχνασμάτων και εμπλοκών της αποικιοκρατίας-, δεν εκτροχιάσθηκε η πορεία μας από τον γνήσιο αντιαποικιακό, απελευθερωτικό χαρακτήρα της. Κάθε άλλη προσέγγιση αποτελεί φοβερή ιστορική παρερμηνεία…

»Οι συμφωνίες της Ζυρίχης και του Λονδίνου και η ίδρυση της Κυπριακής Δημοκρατίας με το δοτό Σύνταγμα ήταν μια τεράστια υποχώρηση. Έκτοτε ο δρόμος των υποχωρήσεων συνεχίζεται αδιάκοπα…».

Ένιωσα πραγματικό δέος διαβάζοντας αυτό το υπέροχο βιβλίο, την κατάθεση ψυχής του Γιαννάκη Μάτση. Είμαι σίγουρος πως το ίδιο θα νιώσετε κι εσείς διαβάζοντάς το. Το συστήνω ανεπιφύλακτα. Είναι κρίμα που τέτοια βιβλία δεν μπαίνουν σε κάθε ελληνικό σπίτι. Τυχαίο, άραγε; Δεν το νομίζω!!! Διότι, αν μάθουμε την πραγματική Ιστορία μας, θα αποκαθηλώσουμε πολλούς από τους πεθαμένους πολιτικούς που έχουμε κρεμασμένους στους τοίχους μας…

*Αναπληρωτής Καθηγητής, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, από το Μονάγρι Λεμεσού