Οι αποκαλύψεις Sir David Hannay για το «Σχέδιο Ανάν»

Μέρος Β’

Στην πρώτη του έκθεση, 20.8.1996, ο λόρδος Hannay έγραψε: «Ο Πρόεδρος Κληρίδης στην ομιλία του στη ΓΣ του ΟΗΕ τέλος Σεπτεμβρίου πρέπει αντί να επιτεθεί των Τούρκων, να δεχθεί την πολιτική ισότητα», ενώ σημείωνε και ότι θα έπρεπε να προσκληθεί να περάσει πρώτα από το Λονδίνο.

«Οι ίδιοι (Βρετανοί) να ενθαρρύνουν και να βοηθήσουν τα ΗΕ να ξεκινήσουν διακριτικά τον σχεδιασμό ενός διζωνικού ομόσπονδου συντάγματος βασισμένου στις πρόνοιες της ‘‘Δέσμης Ιδεών’’ (βλέπε ‘‘Ιδέες Γκάλι’’ 1992). Οι ίδιοι (Βρετανοί) είχαν ήδη παραχωρήσει στα ΗΕ τις υπηρεσίες συνταξιούχου Νομικού Συμβούλου του Φόρεϊν Όφις, που είχε γίνει δεκτός. Να συνεχίσουν να ενθαρρύνουν την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να αυξήσει τις επαφές της με τους Τουρκοκυπρίους. Κα μαζί με τους Γάλλους και Γερμανούς (οι Βρετανοί) να συζητούν διακριτικά με την Επιτροπή το είδος των παρεκκλίσεων από τους ευρωπαϊκούς κανονισμούς που θα χρειαστούν για μια διευθέτηση… Διακριτικές προσεγγίσεις με Γάλλους και Γερμανούς για την ιδέα διεθνούς στρατιωτικής δύναμης... και προώθηση σχέσεων Τουρκίας/ΕΕ… », τόνισε.

Αναφορά για την ανάγκη επαφών με τους Τ/κ, οι οποίοι φοβόντουσαν ότι το ευρωπαϊκό κεκτημένο συγκρουόταν με τη διευθέτηση του Κυπριακού.

Οι αποκαλύψεις λόρδου Hannay για τους βρετανικούς σχεδιασμούς.

Η αρνητική απάντηση για μεταμόσχευση καρδιάς στον μ. Φ. Οικονομίδη από τον ΥΠΕΞ Douglas Hurd προς τον Κύπριο ομόλογό του (Μιχαηλίδη), μέσω του Βρετ. Υπ. Αρμοστού στη Λευκωσία, David Madden.

Η θέση Γλ. Κληρίδη για πρωτοβουλία μόνον από ΗΒ/ΗΠΑ.

Ο χάρτης αυτός (του Υπ. Άμυνας του ΗΒ 1989) με «τουρκοκυπριακή περιοχή» και «ελληνοκυπριακή περιοχή» και ο λεγόμενος «χάρτης Γκάλι» (1992) συνόδευαν σύνοψη για το ιστορικό του Κυπριακού από το Φ.Ο. στον πρωθυπουργικό φάκελο.

Ο «χάρτης Γκάλι» 1992.

Στη συνάντηση που είχε στη Νέα Υόρκη στις 23.7.1996, με την Αμερικανίδα ΥΠΕΞ Madeline Albright, ο λόρδος Hannay εξήγησε τους στόχους του για ενδελεχή ετοιμασία για εκ του σύνεγγυς συνομιλίες για μια συνολική διευθέτηση, περιλαμβανομένης και συμφωνίας για υλοποίηση. Και τους έδωσε αντίγραφο του βρετανικού non-paper για θέματα ασφάλειας.

Τρία χρόνια αργότερα και αφού απέτυχαν οι εκ του σύνεγγυς το 1997 (ο Ρ. Ντενκτάς επέρριψε ευθύνες στην ΕΕ και την έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων με την ΚΔ), στις 22 Ιουλίου 1999 ο λόρδος Hannay, σε συνέντευξή του στον Malcolm McBain - ο οποίος ετοίμαζε μελέτη για την ιστορία της βρετανικής διπλωματίας - για τη διπλωματική σταδιοδρομία του, είπε για τον ρόλο του για το Κυπριακό:

«Αν είναι να συνδράμουμε πραγματικά για λύση αυτού του διαχρονικού προβλήματος για μια χώρα που, αν και μικρή, αντιπροσωπεύει κίνδυνο στη διεθνή ειρήνη και ασφάλεια και στην οποία έχουμε σημαντικά βρετανικά συμφέροντα, τότε κάποιος πρέπει να αναλάβει τη δουλειά και την κάνω εδώ και τέσσερα σχεδόν χρόνια… Το 1997 φέραμε τις δύο πλευρές μαζί, αλλά δεν διήρκεσε πολύ. Γλιτώσαμε μια σοβαρή κρίση ασφάλειας πέρσι, όταν οι Ελληνοκύπριοι προσπάθησαν να φέρουν εξελιγμένους πυραύλους εδάφους-αέρος, αλλά τώρα τους μετατοπίζουν στη Κρήτη. Προσπαθούμε να ξεκινήσουμε μια νέα διαπραγμάτευση για λύση πριν από τις ενταξιακές της Κύπρου για μέλος της ΕΕ… Είναι κρίσιμο να ξεκαθαρίσει κατά πόσο μπαίνουν στην ΕΕ χωρισμένοι ή επανενωμένοι… Η λύση που βλέπω για την Κύπρο είναι ξεκάθαρη. Πρέπει να αφήσεις τους Τούρκους και τους Έλληνες αυτόνομους στις περιοχές τους, αλλά με κάποιες κεντρικές εξουσίες για την ομόσπονδη κυβέρνηση. Αλλά οι περισσότερες εξουσίες θα είναι στις ζώνες, οι οποίες θα είναι επί το πλείστον μονο-εθνικές. Δηλαδή, δεν προσπαθείς να τους κάνεις να ζουν και πάλιν αναμεταξύ τους, καθώς αυτό δεν πέτυχε την περασμένη φορά…» (εννοούσε το 1960). Μίλησε καθαρά για τη λύση που περιγράφεται στο ψήφισμα 750/92, το οποίο πέρασε επί δικής του θητείας στον ΟΗΕ (όπως έγραψα στο Α’ μέρος της παρουσίασης στη «Σημερινή», 27.12.2020).

«Χρειάζεται μια διεθνής δύναμη και αποστρατιωτικοποίηση στο νησί… Και εδαφικές αναπροσαρμογές, γιατί οι Τούρκοι κρατάνε περισσότερη γη απ’ ό,τι πρέπει. Χρειάζεται λύση για τους πρόσφυγες, που θα χρειαστεί σημαντικές αποζημιώσεις για όσους δεν θα επιστρέψουν… Αλλά το πρόβλημα είναι ότι δεν υπάρχει αρκετή εμπιστοσύνη και θέληση για τους συμβιβασμούς» (η έμφαση από τη γράφουσα).

Ο Πρόεδρος Κληρίδης υποστήριζε την ανάγκη αποστρατιωτικοποίησης της Κύπρου, αλλά δεν δέχονταν οι Τούρκοι, οι οποίοι είχαν 400 τεθωρακισμένα, ενώ η ΚΔ 50. Δεχόταν ΝΑΤΟϊκή δύναμη για αστυνόμευση. Όμως το Φόρεϊν Όφις (17.6.1996) σημείωνε ότι παράλληλα ο Κληρίδης ιδιωτικά δεχόταν τη διατήρηση του τουρκικού δικαιώματος εγγύησης (δηλαδή τη Συνθήκη Εγγυήσεως).

Δικοινοτική, Διζωνική Ομοσπονδία

Στις 19 Ιουνίου 1996, ο Πρόεδρος Γλαύκος Κληρίδης στη συνάντησή του με τον Βρετανό Πρωθυπουργό John Major είπε ότι δεν του φάνηκαν οι Αμερικανοί να βιάζονται για νέα πρωτοβουλία προτού γίνει σωστή προετοιμασία. Ο Πρωθυπουργός εξέφρασε την εμπιστοσύνη του στον λόρδο Hannay ότι θα έφερνε εις πέρας την αποστολή του… Ο Κληρίδης εξήγησε ότι, αν και οι Μακάριος και Ντενκτάς είχαν συμφωνήσει στην αρχή της δικοινοτικής, διζωνικής ομοσπονδίας, αμφότερες οι πλευρές δεν συμφωνούσαν στα θέματα κυριαρχίας, συμμετοχής στην ομόσπονδη κυβέρνηση, εκ περιτροπής προεδρία, αποστρατιωτικοποίηση/αποχώρηση στρατευμάτων και Συνθήκη Εγγυήσεως.

Ο Υπ. Εξωτερικών και Κοινοπολιτείας ήταν ικανοποιημένος που αμφότερες οι πλευρές δεχόντουσαν ως στόχο τους τη δικοινοτική, διζωνική ομοσπονδία. Ο λόρδος Hannay, ο οποίος παρευρέθη, τόνισε ότι στόχος έπρεπε να είναι μια συνολική λύση… Και θα βοηθούσε, αν οι Τουρκοκύπριοι έπαιρναν όσο το δυνατόν περισσότερα ωφελήματα από την ΕΕ. Ο Κληρίδης συμφωνούσε, αλλά δεν ήθελε να δοθεί η εντύπωση στους Τουρκοκυπρίους ότι θα συμμετείχαν και στη διαπραγμάτευση για ένταξη (αυτό απαιτούσαν οι Τούρκοι). Ο ΥΠΕΞ συμφώνησε μαζί του. Λέχθηκε ότι ο Ντενκτάς μπορούσε να δεχθεί μια διεθνή δύναμη, νοουμένου ότι θα περιελάμβανε και Τούρκους και θα διατηρείτο το μονομερές δικαίωμα επέμβασης. Ο Κληρίδης είπε ότι του ήταν δύσκολο να το δεχθεί. Ο ΥΠΕΞ συνέχισε τη συζήτησή του με τον Κληρίδη σε γεύμα προς τιμήν του…

Οι παρεκκλίσεις το πρόβλημα

Το Φ.Ο. σημείωνε ότι οι Τ/κ επέμεναν στην πολιτική ισότητα, πρόοδος δεν θα υπάρξει δίχως μελλοντικές συνταγματικές διευθετήσεις που να βασίζονται στην πολιτική ισότητα, και ο Κληρίδης το δεχόταν αυτό. «Η πραγματική δυσκολία ήταν το μέγεθος των εξουσιών που θα έχει η κεντρική ομοσπονδιακή Αρχή. Οι Τ/κ θέλουν μια χαλαρή ομοσπονδία με εξουσίες για τα ομόσπονδα κράτη, ενώ οι Ε/κ θέλουν μια δυνατή κεντρική εξουσία. Αμφότερες οι πλευρές δέχονται μια διευθέτηση στη βάση των δύο κοινοτήτων να ζουν σε ξεχωριστές ζώνες. Για να διατηρηθεί αυτό, οι Τ/κ επιμένουν σε περιορισμούς στις ελευθερίες εγκατάστασης και διακίνησης. Το πρόβλημα είναι πώς να γίνουν συμβατοί αυτοί οι περιορισμοί με τις Συνθήκες της ΕΕ. Ο Κληρίδης θα συμφωνήσει για συνομιλίες, μόνο αν όλα αυτά αντιμετωπιστούν συνολικά με πακέτο πάρε-δώσε», σημείωσαν (η έμφαση της γράφουσας). Γι’ αυτό, ήταν ανάγκη η κάποια ανάμειξη της ΕΕ για να βρεθούν τρόποι για το πρόβλημα αυτό. Παρόλο που ο Κληρίδης έβρισκε ότι οι πολλές πρωτοβουλίες έφερναν σύγχυση και προτιμούσε μόνο δύο, ΗΒ/ΗΠΑ, έβρισκε ότι ο ΓΓ ήταν «βοηθητικός», αλλά άφαντος, και απέρριπτε ρόλο για την ΕΕ εκτός από κάποιο «συμπληρωματικό» ρόλο (συνάντηση με Υπ. Άμυνας Michael Portillo, 20.6.1996).

(Σημ.: Βλέπε άρθρο 27.12.2020, «Σ», «Γκεμπελικές μέθοδοι - Ερόλ Κεϊμάκ: «Δεν επιδιώκουμε μια δημοκρατία - Η ΔΔΟ παραβιάζει το Ευρωπαϊκό Δίκαιο».

Όταν αναφέρονταν σε «διεθνή δύναμη» για αστυνόμευση στην Κύπρο, νοουμένου ότι και η Τουρκία δεχόταν την απόσυρση των τουρκικών κατοχικών στρατευμάτων, εννοούσαν ΝΑΤΟϊκή δύναμη, επειδή Ελλάδα και Τουρκία ήσαν μέλη του ΝΑΤΟ. Η Albright διερωτάτο κατά πόσον θα δεχόταν κάτι τέτοιο η Μόσχα…

Δολοφονίες Ισαάκ και Σολωμού

Περαιτέρω, βρετανική έκθεση ημερομηνίας 14 Αυγούστου 1996, προς τον Πρωθυπουργό, για τις δολοφονίες Ισαάκ και Σολωμού και τραυματισμό άλλων, μεταξύ των οποίων και δύο Βρετανών της ΟΥΝΦΙΚΥΠ στη Δερύνεια, γράφει:

«Θα είδατε στα νέα ότι ένας Ελληνοκύπριος δολοφονήθηκε την Κυριακή σε συμπλοκή με Τουρκοκυπρίους στην Πράσινη Γραμμή (ο πρώτος που πέθανε με αυτόν τον τρόπο από το 1974)… Οι Τουρκοκύπριοι επιτέθηκαν άγρια (savagely) σε ορισμένους Ελληνοκυπρίους και δολοφόνησαν έναν. Η τουρκοκυπριακή αστυνομία αναμείχθηκε στις επιθέσεις (beatings) και πυροβόλησε τους Ελληνοκυπρίους με ζωντανά πυρά (και έναν στις Κυρίαρχες Περιοχές των Βάσεών μας)… Στην κηδεία του Ελληνοκύπριου (Τάσου Ισαάκ) σήμερα το απόγευμα… ένας Ε/κ προσπάθησε να σκαρφαλώσει σε πάσσαλο να κατεβάσει μια τουρκική σημαία και ένας Τουρκοκύπριος στρατιώτης τον πυροβόλησε, αφήνοντάς τον νεκρό, και μετά πυροβόλησε κατά του πλήθους και της ΟΥΝΦΙΚΥΠ, δύο Βρετανοί στρατιώτες τραυματίστηκαν και ορισμένοι Ελληνοκύπριοι, τουλάχιστον ο ένας σοβαρά… Είναι εντελώς απαράδεκτο για τους Τουρκοκυπρίους να κτυπούν και να πυροβολούν μέχρι θανάτου, ειδικά όταν η αστυνομία τους φαίνεται να ήταν αναμεμειγμένη σε αμφότερες τις περιπτώσεις…».

Έκθεση Goustav Feissell

Στην έκθεσή του προς το Αρχηγείο του ΟΗΕ, ο Goustav Feissel επίσης ολοκλήρωσε ως εξής:

«Μετά τους πετροβολισμούς Ελληνοκυπρίων από τη Νεκρά Ζώνη στη Δερύνεια, οι τουρκικές δυνάμεις επέτρεψαν σε Τουρκοκύπριους και Τ/κ διαδηλωτές με σιδερένιες ράβδους και ξύλα να εισχωρήσουν στη Νεκρά Ζώνη. Και μετά, Τουρκοκύπριοι διαδηλωτές και τουρκοκυπριακή αστυνομία ανηλεώς κτύπησαν όποιους διαδηλωτές έβρισκαν. Τρεις Τουρκοκύπριοι αστυνομικοί (ο Feissel είδε και το βίντεο των ειδήσεων του Euronews και τώρα πιστεύει ήσαν 4) ήσαν αναμεμειγμένοι στο θανατηφόρο κτύπημα στον Ισαάκ. Δύο Ιρλανδοί της ΟΥΝΦΙΚΥΠ προσπάθησαν να διασώσουν τους Ε/κ διαδηλωτές, αλλά έφθασαν αργά στον Ισαάκ…».

Βρετανικές Κυρίαρχες Περιοχές των Βάσεων

«Οι Κυρίαρχες Περιοχές των Βάσεων, 3% της νήσου, σύνολο 98 τ.μ. – 47.5 στο Ακρωτήρι, 50.5 στη Δεκέλεια – ως στρατιωτικές Βάσεις, όχι ως αποικιακό έδαφος, περιέχουν κύρια στρατηγικά, στρατιωτικά συμφέροντα. Βασιζόμαστε πάνω στη συνεργασία της κυπριακής Κυβέρνησης για την ομαλή λειτουργία των Βάσεων. Υπάρχουν, εν πάση περιπτώσει, κάποια δύσκολο θέματα. Όπως οι στρατιωτικές ασκήσεις στον Ακάμα, διαφωνίες μεταξύ Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων αγροτών στη γη των Βάσεων κ.ά… Η κυβέρνηση Κληρίδη είναι υποστηρικτική προς τις Βάσεις…», σημείωσε έκθεση του Νοτίου Τμήματος Ευρώπης, Ιούνιος του 1996.

Φαίδρος Οικονομίδης

Το 1995, καθώς ο πρώην Υπ. Οικονομικών της ΚΔ Φαίδρος Οικονομίδης βρισκόταν για περίθαλψη στο νοσοκομείο Brompton στο Λονδίνο, λόγω προηγούμενης καρδιακής προσβολής, υπέστη δεύτερη, μεγαλύτερη, και χρειαζόταν μεταμόσχευση καρδίας. Ο Πρόεδρος Κληρίδης έκανε έκκληση προς τον Βρετανό Πρωθυπουργό να παραμερίσει τους κανονισμούς στο ΗΒ και να επιτρέψει μεταμόσχευση στον Φ. Οικονομίδη και προσφέρθηκε η ΚΔ να αντικαταστήσει την καρδιά σε περίπτωση που παραμερίζονταν οι νόμοι. Η βρετανική κυβέρνηση εξέφρασε τη μεγάλη της λύπη για την κατάσταση του Φ. Οικονομίδη, όμως απάντησε αρνητικά, καθώς το Εθνικό Σύστημα Υγείας (NHS) παίρνει τρομερά δύσκολες αποφάσεις κάθε εβδομάδα για το ποιοι πρέπει να δέχονται μεταμοσχεύσεις. «Ως εκ τούτου, πρέπει να χειρουργούν βάσει των κανονισμών και αυτοί δίδουν προτεραιότητα στους Βρετανούς υπηκόους και Ευρωπαίους πολίτες και, ως επί το πλείστον, σε νεαρότερα άτομα…», απάντησε ο Υπ. Εξωτερικών και Κοινοπολιτείας Douglas Hurd (1989 - 5.7.1995 αντικαταστάθηκε από τον Malcolm Rifkind, 5.7.95 - 2.5.1997).

(Σημ.: Φ.Α. Προφανώς η απαίτηση Κληρίδη για χάρη, δηλαδή παρέκκλιση των κανονισμών του NHS, βασιζόταν α) στο «σύστημα μέσων» που επικρατεί στην Κύπρο, όπου ένας μπορεί να εξασφαλίσει υποστήριξη από τα υψηλότερα στρώματα της ΚΚ, αλλά εκείνοι που δεν διαθέτουν «μέσα» δεν μπορούν, και β) στο γεγονός ότι εκείνοι τολμούσαν να διευθετούν παρεκκλίσεις στον πολιτικό τομέα σε σχέση με το Κυπριακό).

Ολοκλήρωση

Οι Βρετανοί ενεργοποιήθηκαν έντονα τα χρόνια εκείνα, μετά την απόφαση της ΕΕ στην Κέρκυρα τον Ιούνιο του 1994, ότι η επόμενη διεύρυνση θα περιελάμβανε Κύπρο και Μάλτα και ειδικότερα μετά τον Μάρτιο του 1995, όταν αποφασίστηκε η έναρξη ενταξιακών, με κύριο στόχο να κλείσουν το Κυπριακό πριν από τις ενταξιακές της ΚΔ. Τα 10 σημεία του Βρετανού Υπ. Εξωτερικών και Κοινοπολιτείας Malcolm Rifkind όταν επισκέφθηκε την Κύπρο τον Δεκέμβριο του 1996 ήταν προπομπός για το βρετανικό σχέδιο (που εξελίχτηκε από τις «Ιδέες Γκάλι» σε «Σχέδιο Ανάν» - ενδεικτικές οι αποκαλύψεις λόρδου Hannay ), που περιελάμβανε και πρόνοια για διπλά δημοψηφίσματα, με τα οποία δεν διαφώνησε η κυβέρνηση Κληρίδη. Με αυτά τα έγγραφα βρίσκουμε να ξεκινούν και οι περιβόητες αναφορές του Sir David Hannay για εποικοδομητικές ασάφειες, με τις οποίες προσπαθούσε να θολώσει ερμηνείες.

Τα έγγραφα μάς ξεκαθαρίζουν ότι, παρόλο ότι ο Γλ. Κληρίδης καυχιόταν πωςυπέγραψε συμφωνία για πυραύλους, παράλληλα διαβεβαίωνε Βρετανούς και Αμερικανούς ότι δεν θα τους ανέπτυσσε για 16 μήνες και, όντως, εντός του ιδίου διαστήματος, μετά τις εκλογές του 1998, στις 29.12.1998, ο Κληρίδης άλλαξε γνώμη. Και οι πύραυλοι πήραν δρόμο για Κρήτη! (*). Από το 1995 ο Κληρίδης είχε προσφέρει υποχωρήσεις/παραχωρήσεις στο θέμα της κυριαρχίας, ήταν έτοιμος να αναγνωρίσει ότι τα ομόσπονδα κράτη θα διατηρούσαν κάποια κυριαρχία, παρόλο που η παραχώρηση έγινε νοουμένου ότι οι Τουρκοκύπριοι θα υποστήριζαν την ένταξη της Κύπρου στην ΕΕ ως μιας ομόσπονδης Κύπρου.

(*) Βρετανία, ΗΠΑ, ΕΕ και ΟΗΕ τού πρόσφεραν διέξοδο (face-saving) το ψήφισμα 1218 της 22ης Δεκεμβρίου 1998, το οποίο καλούσε αμφότερες τις πλευρές να ελαχιστοποιήσουν τη βία.

Τα έγγραφα μάς δίνουν και λίγη γεύση της ελλαδικής στάσης. Η Albright σε συνάντηση με τον λόρδο Hannay στις 23.6.1996 χαρακτήρισε τη στάση Θεόδωρου Πάγκαλου κατά την πρόσφατη συνάντησή τους ως ντροπή («disgrace») και ότι ο Κώστας Σημίτης ήταν πιο λογικός. Και οι Βρετανοί έβρισκαν πιο μετριοπαθή τον Σημίτη. Τόνιζαν δε και την προτροπή Hannay για τη σημασία διατήρησης εποικοδομητικής ασάφειας μεταξύ ενταξιακών (Κύπρου) και συνολικής λύσης. Ο δε Υπ. Αρμοστής David Madden στις 29.4.1996 έγραψε ότι στην Αθήνα το Κυπριακό δεν ήταν προτεραιότητα, οι Αμερικανοί έβλεπαν τον Πάγκαλο ως παίκτη με δικές του ιδέες, υπήρξε επικριτικός για τον ρόλο του ΗΒ και ξεκάθαρα ήθελε (σύμφωνα με τους Αμερικανούς) η επίσκεψή του στην Κύπρο 2/3 Μαΐου να προσέφερε πολιτικά οφέλη για εσωτερική κατανάλωση. Οι Βρετανοί πίστευαν ότι μια επιτυχής πρωτοβουλία χρειαζόταν στενή συνεργασία με τις ΗΠΑ για επηρεασμό της Άγκυρας, και θα έστελναν και δυνατό μήνυμα στην Κύπρο, όμως δεν μπορούσαν να παίξουν το χαρτί της ευρωπαϊκής ένταξης - αυτό, οι ίδιοι (Βρετανοί) μπορούσαν να το παίξουν.

Bill Clinton: «Astrictly cold-blooded deal»

Αξίζει να αναφέρω και τη δήλωση του Αμερικανού Προέδρου Bill Clinton σε τηλεφωνική συνομιλία με τον Βρετανό Πρωθυπουργό Tony Blair, 13.10.1999, τον ίδιο χρόνο με τη συνέντευξη λόρδου Hannay.

«Το πρόβλημα είναι η Κύπρος. Οι Έλληνες θεωρούν ότι ξεριζώθηκαν και δεν μπορούν να επισκεφθούν τους τάφους των γονιών τους. Πρέπει να είναι μια αυστηρώς ψυχρόαιμη συμφωνία («strictly cold-blooded deal»). Κάναμε ό,τι μας αναλογούσε από πλευράς μας με στρατιωτική συνεργασία. Πρέπει να κάνουμε κάτι που τους οδηγεί στον δρόμο της Ευρώπης…».

Κλείνοντας, παραθέτω το Σχόλιο της «Ελευθερίας» Λονδίνου, 31.12.2020, για τα νέα έγγραφα. www.eleftheria.co.uk

«Με βάση τα όσα αποκαλύπτει η Φ. Αργυρού από τα απόρρητα βρετανικά έγγραφα, είναι φανερόν ότι η κύρια προσπάθεια τότε του Αμερικανού Holbrooke – αλλά και της βρετανικής κυβέρνησης – ήταν να εμποδιστεί με κάθε τρόπο η ένταξη της Κυπριακής Δημοκρατίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση πριν από τη λύση του Κυπριακού. Ως γνωστόν, από τις 5.3.1995 η ΕΕ είχε αποφασίσει έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων με την Κύπρο. Παράλληλα, τονιζόταν ότι, σε περίπτωση λύσης και ένταξης μιας ομόσπονδης Κύπρου στην ΕΕ, θα υπήρχε ρητή δέσμευση ότι θα εντασσόταν και η Τουρκία στην ΕΕ. Και αυτό ανεξάρτητα αν πληρούσε τα οικονομικά και πολιτικά κριτήρια που απαιτούνται για κάθε χώρα, ώστε να γίνει μέλος. Υπήρχαν και άλλες ‘‘πονηρές’’ πρόνοιες υπέρ της Τουρκίας. Εκείνο που προκαλεί εντύπωση αλλά και σοβαρό προβληματισμό (έως απόγνωση) είναι ότι την περίοδο εκείνη βρίσκονταν πολιτικοί στην Κύπρο σε καίριες θέσεις, που δεν είχαν την ικανότητα να αντιληφθούν ορισμένα πασιφανή πράγματα και έρχονται σήμερα (με βιβλία τους, μάλιστα) να υποστηρίζουν ότι… χάθηκε μια ευκαιρία επί Holbrooke για λύση του Κυπριακού!!!».

*Ερευνήτρια/δημοσιογράφος