Ανασκόπηση 2020: Αναδρομή στα τρία μεγαλύτερα σκάνδαλα του χρόνου

Χρονιά με έντονη δυσοσμία σκανδάλων ήταν το 2020. Τις μεγαλύτερες “μαύρες κηλίδες” στην επικαιρότητα άφησαν τρεις πολύκροτες υποθέσεις. Η πρώτη ήταν το σκάνδαλο σε σχέση με την παραχώρηση χρυσών διαβατηρίων σε ξένους καταδικασθέντες ή κατηγορούμενους για ποινικά αδικήματα. Η ιστορία κορυφώθηκε με διάσημο πλέον βίντεο που δημοσιοποίησε το ξένο δίκτυο ενημέρωσης Αλ Τζαζίρα, διασύροντας την Κύπρο διεθνώς. Αποκάλυπτε την απόλυτη ετοιμότητα και προθυμία γνωστών πολιτικών, υψηλόβαθμων κρατικών αξιωματούχων, δικηγόρων και άλλων προσώπων για να διευκολύνουν την πολιτογράφηση ξένων επενδυτών, ακόμη και σε φυγόδικους εγκληματίες, αφού, όπως έλεγαν και στο βίντεο “εδώ είναι Κύπρος, όλα γίνονται”. Ξεκαθάριζαν στο βίντεο ότι εφόσον τους δοθεί ένα σεβαστό ποσό, θα μπορούσαν, καταχρώντας τα αξιώματα και τις διασυνδέσεις τους, να παρακάμψουν το σύστημα.

Η δημοσιοποίηση του βίντεο οδήγησε στην παραίτηση του Προέδρου της Βουλής, Δημήτρη Συλλούρη και του βουλευτή του ΑΚΕΛ, Χριστάκη Τζιοβάνη, αλλά και στην έναρξη αστυνομικής έρευνας, η οποία βρίσκεται σε εξέλιξη.

Τελευταίο επεισόδιο, που προκάλεσε μάλιστα, θεσμική κρίση, ήταν η έκθεση του Γενικού Ελεγκτή για τις πολιτογραφήσεις αναφορικά με την περίπτωση στελεχών του καζίνο και μίας άλλης εταιρείας κολοσσού.

Η Ελεγκτική Υπηρεσία κατήγγειλε, μεταξύ άλλων, ενδεχόμενη διάπραξη ποινικών αδικημάτων από εταιρείες και άλλους μεσάζοντες. Καταλόγιζε και παρεμβάσεις σε δύο πρώην υπουργούς Εσωτερικών της νυν κυβέρνησης.

Αντιδρώντας, η κυβέρνηση χαρακτήρισε ατεκμηρίωτη την έκθεση και κατήγγειλε τον Οδυσσέα Μιχαηλίδη για υπέρβαση εξουσιών. Είχε προηγηθεί γραπτή δήλωση στο ίδιο μήκος κύματος από τον Γενικό Εισαγγελέα, ο οποίος ανέφερε πως είχε προβεί σε σύσταση προς τον Γενικό Ελεγκτή, να μην δημοσιεύσει τον έλεγχό του, καθώς θεωρεί πως θα επηρεάζεται δυσμενώς το υπό εξέλιξη έργο της Ερευνητική Επιτροπή. Με θέση αυτή διαφώνησε ο Γενικός Ελεγκτής, ο οποίος επισήμανε πως δεν μπορεί να τερματίζονται οι έλεγχοι της ανεξάρτητης υπηρεσίας του, όταν το Υπουργικό διορίζει μία Ερευνητική Επιτροπή και ότι, αντιθέτως, τα ευρήματα μπορούν να συμβάλουν στο έργο της Επιτροπής.

Πρόσφατα, η κυβέρνηση επιβεβαίωσε, εμμέσως πλην σαφώς, πληροφορίες ότι προετοιμάζεται για να προσφύγει στο Ανώτατο για να αιτηθεί την παύση του Οδυσσέα Μιχαηλίδη για ανάρμοστη συμπεριφορά, επικαλούμενη προηγούμενες αντιπαραθέσεις που είχαν υπουργοί με τον Οδυσσέα Μιχαηλίδη. Αντιδρώντας, η Ελεγκτική Υπηρεσία δήλωσε όπως δεν φοβάται τίποτα, διότι θεωρεί πως εφαρμόζει κατά γράμμα το Σύνταγμα.

Το 2020 στιγμάτισε και η υπόθεση με τα μη εξυπηρετούμενα δανεία των Πολιτικά Εκτεθειμένων Προσώπων, περιλαμβανομένων βουλευτών. Εκ των βασικών πτυχών του θέματος, είναι το συνεχιζόμενο «φιάσκο» της βουλής αναφορικά με τη διαχείριση λίστας «Γιωρκάτζη». ενώ αναμένεται στο επόμενο διάστημα και η δημοσιοποίηση της έκθεσης από τον Γενικό Ελεγκτή για “κόκκινα” των ΠΕΠ στην πρώην Συνεργατική.

Τρίτη υπόθεση με έντονη δυσοσμία σκανδάλου κατά το 2020, ήταν η υπόθεση του σφαγείου Cypra. Μια πτυχή, που προκάλεσε σφοδρές συγκρούσεις στη βουλή, αφορούσε την απόσυρση εγγυητικής επιστολής κατά το 2017 με παρέμβαση του Γενικού Λογιστηρίου υπέρ του σφαγείου και εναντίον της Δημοκρατίας.

Σε μίαν άλλη εξέλιξη, ο Υπουργός Οικονομικών ζήτησε, πρόσφατα, από τον Γενικό Εισαγγελέα να εξετάσει κατά πόσο προκύπτει θέμα σύγκρουση συμφέροντος από τη Γενική Λογίστρια, Ρέα Γεωργία.

Το αίτημα του υπουργού έγινε ύστερα από καταγγελίες από τον βουλευτή, Παύλο Μυλωνά ότι η κ. Γεωργίου, ως Πρόεδρος της Αρχής Δημόσιας Εποπτείας Ελεγκτικού Επαγγέλματος, ασκούσε έλεγχο στον ελεγκτή αδελφό της, ο οποίος ήλεγχε, με τη σειρά του, το σφαγείο του συζύγου της Γενικής Λογίστριας. Η τελευταία απέρριψε τις καταγγελίες, βλέποντας σκοπιμότητες.

Ακολουθούν, αναλυτικότερα, οι τρεις κύριες υποθέσεις με μυρωδιά σκανδάλου του 2020.

Τα χρυσά διαβατήρια και τα χαστούκια του Αλ Τζαζίρα

Για “απατεώνες που έχουν καταδικαστεί για ξέπλυμα χρήματος και πολιτικά πρόσωπα,

που κατηγορούνται για διαφθορά απέκτησαν κυπριακή υπηκοότητα”, έκαναν λόγο δημοσιεύματα του διεθνούς τηλεοπτικού δικτύου, με έδρα το Κατάρ, Αλ Τζαζίρα, τον περασμένο Αύγουστο.

Τα «Cyprus Papers» αφορούσαν τη διαρροή περισσότερων από 1.400 διαβατηρίων που φέρεται να έχουν εγκριθεί από την Κυπριακή Δημοκρατία, το διάστημα μεταξύ του 2017 και 2019.

Τα ρεπορτάζ αναδείκνυε τα μεγάλα κενά στο Κυπριακό Επενδυτικό Πρόγραμμα, το οποίο, αν έχει προσέφερε άμεσα και έμμεσα στην τόνωση της οικονομίας, έτυχε εκμετάλλευσης από επιτήδειους.

Αντιδρώντας στα δημοσιεύματα, η κυβέρνηση τα χαρακτήρισε παραπλανιτικά και ότι εξυπηρετούν πολιτικές σκοπιμότητες, με φόντο σχέσεις Κατάρ – Άγκυρας.

Σε αποκλειστική συνέντευξη στο ΣΙΓΜΑ, η επικεφαλής της έρευνας του Άλ Τζαζίρα. Ντέπορα Ντεϊβις χαρακτήρισε ως "ανοησίες" τις τοποθετήσεις του Υπουργείου Εσωτερικών, αναφέροντας πως τα ευρήματα είναι προϊόν πολύμηνης και προσεκτικής διερεύνησης.

Τον Οκτώβριο προκάλεσε ακόμη μεγαλύτερο σάλο ένα βίντεο και πάλι από το Αλ Τζαζίρα, με κρυφές κάμερες και υπό κάλυψη δημοσιογράφους, το οποίο έδειχνε, μεταξύ άλλων, τον τότε Πρόεδρο της Βουλής, Δημήτρη Συλλούρη και τον βουλευτή του ΑΚΕΛ, Χριστάκη Τζιοβάνη να συνομιλούν με υποτιθέμενους μεσάζοντες ξένων επενδυτών.

Στο βίντεο, άτομο από την ομάδα του κ. Τζιοβάνη είπε σε κάποιον από τους υποτιθέμενους μεσάζοντες ότι μπορούν να αλλάξουν το όνομα του φανταστικού αιτηθέντα για να πάρει διαβατήριο, επειδή “εδώ είναι Κύπρος”.

Σε κάποια στιγμή, το βίντεο δείχνει τον Πρόεδρο της Βουλής να λέει στο συνομιλητή του,που τον κατέγραψε με κρυφή κάμερα, να μην πει σε κανένα οτιδήποτε γιατί πρέπει να προστατεύσει το όνομά του.

Κατά τη διάρκεια γεύματος στο σπίτι του βουλευτή στην παρουσία του υποτιθέμενου μεσάζοντα επενδυτή (υπό κάλυψη δημοσιογράφος του Al Jazeera) και του Προέδρου της Βουλής και άλλων, ο Δημήτρης Συλλούρης λέει στον «μεσάζοντα» ότι, εφόσον χρειαστεί, ο ίδιος θα μπορούσε, με τις διασυνδέσεις του, να διευθετήσει την εξασφάλιση του διαβατηρίου μέσω άλλου ευρωπαϊκού κράτους, δίνοντας μάλιστα, ως παράδειγμα τη Μάλτα, την Σλοβενία και την Λιθουανία.

Μετά τη δημοσιοποίηση του βίντεο, οι Συλλούρης και Τζιοβάνης παραιτήθηκαν από τα αξιώματά τους για να διευκολύνουν, όπως δήλωσαν, τις έρευνες των Αρχών, αρνούμενοι εμπλοκή σε παράνομες πράξεις.

Πρόσφατα, η κυβέρνηση, εν μέσω ασφυκτικών πιέσεων από τις Βρυξέλλες, αποφάσισε τον οριστικό τερματισμό του Κυπριακού Επενδυτικού Προγράμματος. Πόρισμα που εξέδωσε η Ερευνητική Επιτροπή Καλογήρου εντόπιζε στοιχεία που καταδείκνυαν ενδεχόμενη διάπραξη ποινικών και πειθαρχικών αδικημάτων από διάφορα πρόσωπα για αριθμό περιπτώσεων πολιτογραφήσεων. Ακολούθως, το Υπουργικό διόρισε νέα Ερευνητική Επιτροπή, με εντολή να διερευνήσει όλους τους φακέλους πολιτογραφήσεων. Το έργο της Επιτροπής βρίσκεται σε εξέλιξη.

Πρόσφατα, η Ελεγκτική Υπηρεσία ολοκλήρωσε δική της έρευνα για τις υποθέσεις των πολιτογραφήσεων για το καζίνο και για μία άλλη εταιρεία που δραστηριοποιείται στην Κύπρο από το 2011.

Διαπίστωνε ενδεχόμενη διάπραξη ποινικών αδικημάτων από μεσάζοντες, καθώς και ενδεχόμενες παρεμβάσεις από δύο πρώην υπουργούς Εσωτερικών της νυν κυβέρνησης. Η τελευταία χαρακτήρισε ως ατεκμηρίωτη και παραπλανητική την έρευνα, της Ελεγκτικής Υπηρεσίας. Πηγές από το Προεδρικό δήλωσαν πρόσφατα ότι η κυβέρνηση προετοιμάζεται για να αιτηθεί ενώπιον του Ανωτάτου την παύση του Γενικού Ελεγκτή, Οδυσσέα Μιχαηλίδη, για ανάρμοστη συμπεριφορά. Από την πλευρά της, η Ελεγκτική Υπηρεσία δήλωσε πως δεν φοβάται τίποτα, επειδή εφαρμόζει το Σύνταγμα.

Το φιάσκο με τη λίστα Γιωρκάτζη

Τον Ιούλιο, η Ολομέλεια της Βουλής σε μια επεισοδιακή συνεδρίαση υπερψήφισε την πρόταση για άμεση δημοσιοποίηση της περιβόητης Λίστας Γιωρκάτζη, η οποία περιλαμβάνει τα ονόματα των πολιτικά εκτεθειμένων προσώπων με μη εξυπηρετούμενα δάνεια σε όλες τις τράπεζες. Μετά από μακρά συζήτηση, 31 παρόντες Βουλευτές ψήφισαν υπέρ.

Στη συνέχεια όμως, σε συνεδρίαση της Ad Hoc Επιτροπής που συνεδρίασε αμέσως μετά την απόφαση για να δει πως θα γίνει η δημοσιοποίηση, αποφασίστηκε όπως η απόφαση σταλεί από τον Πρόεδρο της Βουλής στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας για να την υπογράψει. Ο τελευταίος επέστρεψε τη λίστα, ανυπόγραφη, επικαλούμενος γνωμάτευση του Γενικού Εισαγγελέα.

Τα προηγούμενα 24ωρα αριθμό βουλευτών παραδέχθηκαν ότι περιλαμβάνονται στη λίστα Γιωρκάτζη, και έδωσαν εξηγήσεις σε γραπτές τους ανακοινώσεις, χαρακτηρίζοντας τη λίστα λανθασμένη και πρόχειρη.

Μετά την παραίτηση του Προέδρου της βουλής, Δημήτρη Συλλούρη, ανέλαβε καθήκοντα ο Αδάμος Αδάμου, ο οποίος, σε αντιθεση με τον προκάτοχό του, τάχθηκε υπέρ της δημοσιοποίησης της λίστα Γιωρκάτζη, δηλώνοντας, χαρακτηριστικά ότι η Βουλή «έχει γίνει ρεντίκολο» στα μάτια του κόσμου.

Ο κ. Αδάμου ζήτησε γνωμάτευση από τρεις νομικούς, οι οποίοι πριν από μερικές ημέρες αποφάνθηκαν πως είναι εφικτή η δημοσιοποίηση της λίστας, χωρίς να κινδυνεύσει με νομικά μέτρα η Δημοκρατία, υπό την προϋπόθεση να ψηφιστούν συγκεκριμένες τροποποιήσεις στην αρχική απόφαση της Ολομέλειας. Ουσιαστικά, με τη γνωμάτευσή τους, οι νομικοί έριξαν ξανά τη μπάλα στο γήπεδο της βουλής και εκκρεμούν οι νέοι χειρισμοί και αποφάσεις.

Εντός των ημέρων, αναμένεται να δοθεί στη δημοσιότητα και η έκθεση του Γενικού Ελεγκτή για τα Πολιτικά Εκτεθειμένα Πρόσωπα, περιλαμβανομένων βουλευτών, οι οποίοι κατείχαν μη εξυπηρετούμενα δάνεια στην πρώην Συνεργατική. Σύμφωνα με πληροφορίες, έχουν εντοπιστεί περιπτώσεις ενδεχόμενης ευνοϊκής μεταχείρισης βουλευτών σε σχέση με αναδιαρθρώσεις/διαγραφές δανείων.

Πρόσφατα, η Ελεγκτική Υπηρεσία απέστειλε επιστολές σε όλους τους βουλευτές, όπως και σε άλλα ΠΕΠ, ζητώντας τη θέση τους, είτε υπάρχουν ευρήματα εναντίον τους, είτε όχι.

Αρχικά, τους ενημερώνει ότι η έρευνα στον Συνεργατισμό αφορά τα έτη 2013-2019 και ακολούθως για τα συμπεράσματα για το πρόσωπό τους, δηλαδή εάν κατέχουν ή κατείχαν δάνεια, εάν είναι «κόκκινα», εάν έτυχαν απομείωσης ή διαγραφής, και εάν δικαιολογούνται ή όχι οι εν λόγω ενέργειες.

Στην τελευταία σελίδα, η Ελεγκτική Υπηρεσία ρωτούσε τους βουλευτές αν συμφωνούν ή διαφωνούν με τα ευρήματα και αν διαφωνούν, να γράψουν τη θέση τους.

Υπενθυμίζεται, ότι η έρευνα υπό τη μορφή ερωτηματολογίου για το θέμα είχε δημοσιεύσει η εφημερίδα «Σημερινή», τον Απρίλη 2019.

Η εφημερίδα μας απέστειλε σε όλους βουλευτές, αλλά και στα μέλη του τότε Υπουργικού Συμβουλίου ερωτήσεις κατά πόσο κατέχουν μη εξυπηρετούμενο δάνειο σε οποιαδήποτε τράπεζα.

Τότε, είχαμε δεχθεί έντονες επικρίσεις για την έρευνά μας.

Οι βουλευτές του ΑΚΕΛ, πλην της Ειρήνης Χαραλαμπίδου και του Αδάμου Αδάμου, που είναι σήμερα Πρόεδρος Βουλής, δεν απάντησαν στις ερωτήσεις και εξέδωσε το κόμμα τους ενιαία αρνητική απάντηση.

Το ίδιο έπραξε και το Υπουργικό, όπως και βουλευτές άλλων κομμάτων που, επίσης, δεν απάντησαν, προβάλλοντας διάφορους ισχυρισμούς.

Η έρευνα αναδείκνυε την έλλειψη διαφάνειας που τηρούσε και τηρεί το κοινοβουλευτικό Σώμα στο θέμα των κόκκινων δανείων ΠΕΠ. Ταυτόχρονα, διαπιστώθηκε πως βουλευτές δεν δήλωναν ως όφειλαν τη σύγκρουση συμφέροντος, όταν ψήφιζαν νόμους που αφορούσαν αναδιαρθρώσεις και μη εξυπηρετούμενα δάνεια.

“Σφαγή” για το σκάνδαλο Cypra

Παρέμβαση της Γενικής Λογίστριας της Κυπριακής Δημοκρατίας, Ρέας Γεωργίου σε υπόθεση κατάσχεσης εγγυητικής επιστολής για το σφαγείο Cypra στην Κάτω Μονή, αποκαλύφθηκε στη συνεδρία της Επιτροπής Ελέγχου στις 12 Νοεμβρίου.

Μετά από οδηγίες από το Γενικό Λογιστήριο της Δημοκρατίας αποσύρθηκε από τράπεζα, επιταγή που κατατέθηκε έξι ώρες προηγουμένως και αφορούσε κατάσχεση εγγυητικής από την εταιρεία Cypra.

Ο ιδιοκτήτης της εν λόγω εταιρείας είναι ο σύζυγος της κας Ρέας Γεωργίου. Στο συγκεκριμένο σφαγείο εντοπίστηκαν να εργάζονται αδήλωτοι εργαζόμενοι.

Πολιτικός κλοιός άρχισε να σφίγγει γύρω από τη Γενική Λογίστρια,μετά τις καταγγελίες που εξαπέλυσε εναντίον της ο βουλευτής του ΔΗΚΟ, Παύλος Μυλωνάς περί ενδεχόμενης σύγκρουσης συμφερόντων. Βάσει των καταγγελιών, η κ. Γεωργίου ως Πρόεδρος της Αρχής Δημόσιας Εποπτείας Ελεγκτικού Επαγγέλματος, επόπτευε τον ελεγκτή αδελφό της και εκείνος, με τη σειρά, τις εταιρείες του συζύγου της. Πρόσφατα, ο Υπουργός Οικονομικών, Κωνσταντίνος Πετρίδης ζήτησε γνωμάτευση από τον Γενικό Εισαγγελέα κατά πόσο δικαιολογείται ή όχι η έναρξη πειθαρχικής έρευνας εναντίον της Γενικής Λογίστριας.